Søkeresultat

Tøm filter
Distanse
less than  km
from 
Viser 200 av 3385 resultater

Leikanger-Hella og Vetlefjord-Dragsvik

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 1939, etter at Gaularfjellsvegen var opna, vart det ferjesamband mellom Grinde på Leikanger og Vetlefjorden. Dette gav sommars tid raskare vegsamban...

Skreda i Ese i 1928

Skred / Avalanche
Publisert: 29.10.2001
Author: Gunnar Urtegaard
Ese-gardane ligg på begge sider av Ese-elva. Elva kjem frå dei mektige fjellområda Vindreken og Grisagrøegga. Grisagrø-skreda er årviss og losnar på n...

Minnesmerke ved Hyllestad kyrkje om krigsinnsats

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 05.04.2011
Author: Hermund Kleppa
”Innskrifta på steinen skal fortelja seinare generasjonar at ungdomen i 1940 viste mot og stilte opp til forsvar av sitt land 9. april 1940. Innskrift...

Sogn og Fjordane-Shetland - Kvernsteinar frå Hyllestad?

Handel / Trade
Publisert: 07.11.2006
Author: Hermund Kleppa
Sommaren 2005 la fylkesgeolog Bjørn Falck Russenes merke til ein kvernstein i Lerwick. Bergarten likna unekteleg på glimmerskifer-bergarten i Hyllesta...

Vonheim - eit viktig kulturhus

Tru og livssyn
Forsamlingshus / Assembly house
Publisert: 07.07.1999
Author: Per Bygnes
Ungdomshuset Vonheim i Sørbøvåg har tent bygda i mange samanhengar sidan bygget stod ferdig i 1933. Våren 2000 skifte ungdomslaget namn til Øen Grende...

Naustdalsvegen

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Naustdal kommune hadde mange vegkrav rundt 1900. Eit av dei høgast prioriterte krava var ny veg i Naustdalen. Naustdalsvegen vart påbyrja i 1903, men ...

Kaihuset i Holmen

Lagerhus / Storehouse
Publisert: 07.07.1999
Author: Solveig Jordal
Det er kring dampskipskaien dagens Balestrand har vakse fram, og teke form, og her har ekspedisjonshuset vore sentralt i kailivet sidan det vart bygt ...

Nynorsk i Sogn og Fjordane - Huseby-salmeboka

Litteratur / Litterature
Publisert: 20.11.2006
Author: Hermund Kleppa
Året 1893 er eit salmebokhistorisk merkeår. For fyrste gong kom det ut salmar på nynorsk i ei offisielt godkjend salmebok. Og det var ein mann frå Sog...

Innskrift om skogplanting på Hanekammen

Plakett / Plaque
Publisert: 15.03.2007
Author: Thorleif Iversen Hermund Kleppa
I 1937 heldt dei fest på Hanekammen, fjellet på austsida av Ulvesundet ved Måløy. Det var ein fest til ære for skogsaka - arbeidet med å planta skog p...

Ragnar Vigdal - berar av religiøs songtradisjon

Musikk / Music Musikkverk / Musical work Person / Person
Publisert: 22.01.2002
Author: Liv Fridtun (1970 - )
Ragnar Vigdal er mest kjend som folkesongar og som berar av det gamle lekfolket sin songtradisjon. Han representerer tradisjonen etter Hans Nielsen Ha...

Gamal kommune-grensestein ved Røneidberget

Grensestein / Boundary stone
Publisert: 10.05.2005
Author: Hermund Kleppa
Den 656 m lange tunnellen på vegen mellom Marifjøra og Gaupne vart bygd i åra 1974-1976. Gamlevegen langs sjøen på utsida er framleis open som fotsti....

Øystesevassdraget – endelig vernet?

Publisert: 25.06.2018
Author: Arve Tvede
Øystesevassdraget viste seg å inneholde større naturverdier enn hva tidligere fagrapporter viste. I tillegg til å være ett av de få større gjenværende...

Rystestøylen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Rystestøylen er gammal støl for bruka på Raudeberg. På det meste kunne det vera 40 kyr her om sommaren. Jenter frå bruka hadde ansvaret for mjølkinga,...

Kunstnaren Oddvar Torsheim - V for vestlending

Person / Person
Publisert: 07.07.1999
Author: Rolf Braadland
Oddvar Torsheim er fødd i 1938. Han voks opp i Naustdal og busette seg i Førde. Han er kjend som ein populær grafikar, målar og i seinare år også som ...

Amanda Igland - Fiskarkone, pensjonatvertinne og organisasjonsmenneske

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling
Publisert: 06.02.2024
Author: Kvinnestemmer.net
Amanda Igland (1917-2002) var ein pioner i arbeidet for kystkulturen og for å tryggje fiskarfamiliane sine kår. Som takk for den store innsatsen fekk ...

Storkastet på Hovdevågen 1950

Historisk hending / Historical event
Publisert: 17.09.2013
Author: Malvin Toft Hermund Kleppa
«Eit storsteng på 80 000 hektoliter på vestre Hovdevåg», melde Florø-avisa Firda Folkeblad måndag 8. februar 1950. «..eitt av dei aller største sildek...

Jensine Angedal: ei føregangskvinne i Førde heradsstyre

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling Politikk / Politics
Publisert: 07.03.2025
Author: Aurora Myro
Det skulle ta 100 år frå formannskapslovene vart vedtekne, og det kommunale sjølvstyret vart innført til den første kvinnelege representanten vart val...

Kjøsnesstova

Middelalderhus / Medieval house
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Jølster har mange gamle stovehus. Eit av dei største er Kjøsnesstova, også kalla Bydalsstova, i dag eitt av mange freda hus i Jølster. I si tid var ho...

Saltebuene - sjøhus flytta frå utværa

Sjøbu / Sea house
Publisert: 07.07.1999
Author: Hans H. Steinsund
Det er nok mange hus i skjergarden som har vore på flyttefot. Men ingen kan ha stått meir utsett og smakt meir av havsens salt enn nettopp saltebuene....

Begla - våpenlager med mørke skuggar

Krigsplass / War site
Publisert: 07.07.1999
Author: Hans H. Steinsund
Beglevågen ytst i Solund må vere den kortaste vågen i landet. Her hadde motstandsrørsla våpenlager under krigen 1940-1945. Tyskarane oppdaga lageret o...

Cooperhuset

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Solveig Jordal (1)
Den engelske kunstnaren Alfred Heaton Cooper kom til Balestrand første gongen i 1891. Møtet med Matilde Marie Valentinsen og interessa for norsk lands...

Høgdegarden Grønsberg

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Inge Sæbø
På høgdegarden Grønsberg i Vik, 450 m over havet, har der vore drive jordbruk på gamlemåten heilt fram til 1990-talet. All innmark er svært bratt, og ...

Bom Bom-huset

Butikk / Shop
Publisert: 07.07.1999
Author: Solveig Jordal
Huset Bom Bom på kaien i Balestrand er bygt av Kvikne som sommarbustad for gjester og hotell-tilsette. I første etasje var det opprinneleg frisør- og ...

Snøskred tok to liv

Skred / Avalanche
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Inge Sæbø
I 1914 omkom ein far og sonen hans etter å ha vorte tekne av ei snøskreda ved Klepp i Fresvik, då dei var på veg til støls med materialar....

Midttunet i Sandal

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Med eit dusin hus på sin opphavlege plass, er Midttunet eit særmerkt kulturminne. Men det har ikkje vore lett å få dette anlegget fullt ut tilgjengele...

Klyngetun i Vik

Grend / Hamlet
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Inge Sæbø
I Vik som andre stader låg husi i klyngetun før utskiftingane i siste halvdel av 1800-talet. Det er att restar av klyngetun nokre stader i Vik, det gj...

Fornminne i myr og stein

Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Hans H. Steinsund
Fjellgrunnen i Solund oppmoda ikkje til å rite inn bergkunst. Men her var mange hellerar og framspring eigna til buplass for dei tidlege fangstfolka, ...

Kannesteinen - ein særmerkt steinformasjon

Naturformasjon / Natural structure
Publisert: 07.07.1999
Author: Anders Gjerde
Kannesteinen er ein særmerkt steinformasjon ved Kvalheimsvika på Vågsøy. Steinen som er av omdanna eklogitt står ved garden Nord-Oppedal og er ein av ...

Fylkeskaia og huset Haffen

Kai / Quay
Publisert: 07.07.1999
Author: Harald J. Stavang
Torgkaia, Fylkeskaia - Amtskaia sa dei før - er framleis offentleg kai, men ikkje for rutedrift. Det gamle ekspedisjonshuset, Haffen, som vart bygt fo...

Vassmiljøet på Ulvedal

Museum / Museum
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Nordsida Utviklingslag har i fleire år arbeidd med å gjenskapa kulturmiljøet langs elva Ulva i Ulvedal. I eldre tid var her ei sag, driven av overvass...

Vetestova på Ulvedal

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
På Ulvedal står ei gamal vetestove på sin opphavlege stad. Vetestovene og vetane høyrde til eit gamalt system for varsling i ufredstid. Ordet vete var...

Hestad kapell

Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Jan Anders Timberlid
På ein idyllisk holme ved Hestadfjorden ligg det vesle Hestad kapell. Det har røter attende til mellomalderen....

Utvær skipreide - forsvarsområde med leidangsskip og vetar

Øy / Island
Publisert: 07.07.1999
Author: Hans H. Steinsund
Solundøyane ligg som sjølve dørhella for ferdsla over Nordsjøen, sentralt og strategisk, med gode hamner og mange gøymeplassar. Derfor vart øyane frå ...

Stakaldeneset

Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Harald J. Stavang
Stakaldeneset er eit nake og vestvendt nes som stig bratt opp frå Eikefjorden ved Helgøysundet. Her gjorde Svein Brandsøy på slutten av 1970-talet eit...

Strid om tverrsambandet mellom indre Sogn og Sunnfjord

Strid / Strife
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 1950-åra var det ein heftig debatt om kvar tverrsambandet mellom indre Sogn og Sunnfjord skulle gå. Tre alternativ peika seg ut: veg langs Sognefjor...

Modvo - ein jernaldergard i Hafslo

Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Inge Lindblom Hermund Kleppa
Garden Modvo i Hafslo vart bureist og brukt i perioden 300 - 500 e.Kr. Deretter vart han liggjande øyde og aldri seinare teken opp att. Difor kunne ar...

Gul midtstripe Sandane-Andenes

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 2001 fekk enno ein bit av Kyststamvegen i Sogn og Fjordane moderne standard og gul midtstripe. E-39 mellom Sandane og Andenes erstatta den gamle rik...

Breng seter

Støl / Mountain farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Like ved Lovatnet ligg Breng seter. I gammal tid var dette eigen gard, men vart seinare seter for garden Sæten. Her var det tradisjonell stølsdrift fr...

Shetlandsfart - gavlar og skøyter på vest

Transport / Transport
Publisert: 07.07.1999
Author: Hans H. Steinsund
Kort veg over til Shetland, og ein sundskoren kystnatur med gode hamner og glimrande gøymeplassar for folk og farty var grunnlaget for at Solund kom t...

Runestein på Barmen

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
På Barmen står ein runestein "sød i stranda". Runene er frå den eldre runerekkja med 24 teikn. Ein har tidfesta innskrifta til tida 400-450 e. Kr. Run...

Nausta på Sølvberg og Bergset

Sjøbu / Sea house
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Gardane Bergset og Sølvberg ligg høgt over fjorden. Men òg for slike gardar var fjorden viktig. Dei hadde naustveg nedover dei bratte bakkane mot fjor...

Minnestein over falne ved Nord-Vågsøy kyrkje

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Sju menn frå tidlegare Nord-Vågsøy kommune fall under krigen 1940-1945. Søndag 16. september 1945 var det minnegudsteneste og 17. mai året etter samla...

Krigsgrav ved Nord-Vågsøy kyrkje - Ragnvald og Arthur Torheim

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Brørne Ragnvald og Arthur Torheim miste livet i andre verdskrigen som følgje av krigshendingar. Begge ligg gravlagde i same grava på kyrkjegarden ved ...

Jaktefart og sogneføring

Transport / Transport
Publisert: 07.07.1999
Author: Hans H. Steinsund
Frå gammalt av bytte og selde sulingane varene sine i Bergen og innetter Sognefjorden. Føringsfartya dei nytta, var mindre og hendigare enn dei tunge ...

Minnestein over allierte flygarar på Moldøen

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Den 24. april 1945 gjekk 49 allierte fly til angrep på krigsmål i Måløy. Eitt fly vart skote ned og eitt styrta før det kom fram. Fire flygarar omkom....

Skipsanker på «utstilling» i Kalvåg

Samferdsle
Skip / Ship
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
«Du må vera meir enn vanleg interessert i detta ankeret, du -» Orda kom frå ein mann i Kalvåg. Han kom framom då me heldt på å ta mål. «Ja, eg har lur...

Gravminne over eidsvollmann i Solvorn

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 22.11.2000
Author: Hermund Kleppa
Nordre Bergenhus Amt (Sogn og Fjordane fylke) valde tre utsendingar til riksforsamlinga på Eidsvoll i 1814. Dessutan var begge utsendingane frå Det Be...

Krigsgrav i Feios - matros Odd Hove

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
"Signe dykkar minne!" står skrive på gravsteinen til Alv og Odd Hove på kyrkjegarden i Feios. Grava er ei krigsgrav. Odd Hove segla under heile krigen...

Schreuder-monumentet i Afrika

Monument / Monument
Publisert: 06.04.2001
Author: Hermund Kleppa
Misjonsbiskop Hans Paludan Smith Schreuder (1817-1882), fødd i Sogndal, var den fyrste norske misjonæren i Afrika. Han tok til med misjonsarbeid i Zul...

Monumentet over falne på Bømoen

Monument / Monument
Publisert: 10.02.2001
Author: Hermund Kleppa
Etter mobiliseringa 9. april 1940 møtte innrullerte mannskap i Fjordane Regiment (IR 10) på Bømoen på Voss. Nær 5000 var med i kampane i Valdres. Flei...

Minnestein over Olav Rise

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Under krigen 1940-1945 var handelsstyrar og dampskipsekspeditør Olav Rise på Leikanger med i motstandsrørsla. Saman med ni andre vart han arrestert i ...

Kulissene i Bygdetun

Måleri / Painting
Publisert: 21.02.2001
Author: Gunnar Urtegaard
Då gamle Bygdetun vart opna på Bryggja i 1935, kunne folk også gleda seg over vakre kulisser måla av nordfjordkunstnaren Erling Solheim. Då nytt Bygde...

Gardfjøs på Mannset

Gardshus / Farm house
Publisert: 03.12.2000
Author: Hermund Kleppa
På Mannset i Remmedalen står murane etter ein gardfjøs. Det var Guttorm Mannset som sette opp fjøsen på Steinane, i skiljet mellom innmarka og utmarka...

Sogns Tidend - lokalavis 1877-1947

Avis / Newspaper
Publisert: 06.06.2003
Author: Hermund Kleppa
Lokalavisa Sogns Tidend kom ut i åra 1877-1947, dei fyrste åra i Lærdal, frå 1903 i Sogndal. I Lærdals-perioden var det fleire redaktørar, medan ein m...

Bautastein frå Nornes på Sogn Folkemuseum

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 18.06.2002
Author: Hermund Kleppa
På Nornes i Sogndal stod det lenge fleire eldgamle bautasteinar. Biskop Neumann nemner tre fyrst på 1800-talet. I. C. Dahl festa ein til lerretet i 18...

Statuen over brødrene Sars

Monument / Monument
Publisert: 06.06.2001
Author: Harald J. Stavang
Ved Florø by sitt 100-årsjubileum 16. mai 1960 vart det avduka ei dobbeltbyste av brødrene Johan Ernst og Georg Ossian Sars. Den står på ein steinsokk...

Minnetavle over falne på Firda vidaregåande skule

Plakett / Plaque
Publisert: 28.01.2003
Author: Hermund Kleppa
Firda Gymnas (frå 1985 Firda vidaregåande skule) opna hausten 1922. Ved 25-årshøgtida i 1947 vart det avduka ei minnetavle over falne som hadde vore e...

Krigsgrav på Nordfjordeid - Olav M. Hjelle

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 13.12.2002
Author: Hermund Kleppa
Olav Hjelle frå Nordfjordeid var ein av åtte soldatar frå Sogn og Fjordane som miste livet under felttoget i Valdres i slutten av april 1940. Han vart...

Kopi av Loen-krossen i Amerika

Monument / Monument
Publisert: 15.01.2003
Author: Hermund Kleppa
Den 24. juni 1956 vart det avduka ein kopi av steinkrossen i Loen ved Augsburg Seminary i St. Paul, Minnesota. Krossen var ei gåve frå Firda Ungdomsla...

Gamle Sande sentrum

Bygd / Village
Publisert: 14.08.2001
Author: Jan Anders Timberlid
Fram til andre verdskrigen låg alle sentrumsfunksjonane på Sande nord for elva, det vil seie at både offentlege og private tenesteytingar låg på Skage...

Restar av betongkar på Silda - spor etter merkeleg forlis

Ulukke / Accident
Publisert: 14.01.2004
Author: Gunnar Silden Hermund Kleppa
Natt til 13. januar 1925 grunnstøytte D/S ''Aladdin'' på austsida av Silda. Heile mannskapet kom levande frå den dramatiske hendinga, men det vart slu...

Hotlakaien - den gamle båtstoppestaden i Gaupne

Kai / Quay
Publisert: 06.02.2004
Author: Hermund Kleppa
Fylkesbaatane hadde stoppestad i Gaupne frå 1910 til 1966. Kaien - eller Hotlakaien som vart den vanlege nemninga - låg på austsida av fjordbotnen, på...

Minnetavle ved Austerdalsbreen

Plakett / Plaque
Publisert: 19.01.2004
Author: Hermund Kleppa
Laurdag 13. august 1994 var ''heile bygda'' på Veitastrond oppe ved Austerdalsbreen for å vera til stades på avdukinga av ein minnevarde. Det var nest...

Kvernhus og mølle på Maurstad

Mølle / Mill
Publisert: 22.04.2005
Author: Hermund Kleppa
Nede ved elveosen i Maurstadvika står Maurstad Mølle, bygd på slutten av 1800-talet. Bygningen er oppført som stavkonstruksjon på pillarar av naturste...

Fritjov den frøkne - heidra med hakekors i 1933

Besøk / Visit
Publisert: 26.04.2005
Author: Hermund Kleppa
Laurdag 27. mai 1933 hende noko uvanleg på Vangsnes. Tyske offiserar i nazi-uniformer la ned krans ved statua av Fridtjov den frøkne. Kransen var laga...

Krigsgrav i Sandefjord - Thor Nicolay Devig

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 18.03.2004
Author: Hermund Kleppa
Thor Nicolay Devig (1888-1942) voks opp på Skei i Førde, og reiste for godt ut i verda vel 20 år gammal. Frå 1909 vart han buande i Sandefjord. Under ...

Om kalender og folkeleg tidsrekning

Tilbehøyr / Accessory
Publisert: 27.09.2005
Author: Gunnild Systad
Frå dei tidlegaste tider må mennesket ha søkt etter hjelpemiddel for å fastsette tid. Me veit at alt for fleire tusen år sidan hadde både India, Egypt...

Firdaposten

Avis / Newspaper
Publisert: 20.06.2005
Author: Rolf Orheim Hermund Kleppa
Firdaposten kom ut med to nummer i 1948, som dermed er skipingsåret for avisa. Dei første åra kom Firdaposten ut to gonger for veka. Avisa var frå sta...

Teknisk kulturminne på Stølen - Dalen Elektrisitetsverk

Kraftstasjon / Power plant
Publisert: 18.10.2005
Author: Aud Marit Hilleren Hermund Kleppa
Turistar på veg til Tungestølen i Veitastrond stoggar ved ei grind på Stølen for å betala bompengar. Nokre legg kanskje merke til ein svær betongkumme...

Tinghus I på Leikanger - nytt i 1939

Administrasjonsbygning / Administrative building
Publisert: 20.06.2005
Author: Hermund Kleppa
"Tinghuse" er det folkelege namnet på den gule bygningen med postadresse Skrivarvegen 7 like nedom riksvegen midt mellom Hanahaug og Hermansverk. Pr. ...

Steinar og vardar på Kjeringafjellet

Varde / Cairn
Publisert: 09.11.2005
Author: Hermund Kleppa
Frå Skarseggi, høgdedraget mellom Dalseteskard og Rypeskard, reiser fjellmassivet Kjeringafjellet - også kalla Leireggi - seg i nord. Godt synleg på l...

Røvomn i Flekke - eldgamal fangstreiskap

Felle / Trap
Publisert: 24.06.2005
Author: Hermund Kleppa
Reven har mange fiendar. Slik har det alltid vore. Mennesket har vore ute etter skinn og skotpremie, og fangstmannen har funne fram til fleire slag fa...

Styrmann frå Florø - på minnetavle i Bergen

Plakett / Plaque
Publisert: 24.01.2006
Author: Hermund Kleppa
I første verdskrigen 1914 - 1918 miste over 2000 norske sjømenn livet i krigsforlis. Det Bergenske Dampskibsselskab (BDS) mista 35 sjøfolk på seks ski...

Ervikpreika - hundreårlang tradisjon

Festival / Festival
Publisert: 19.11.2005
Author: Hermund Kleppa
Sommaren 2003 var mykje folk tilstades på Ervikpreika. Presten fortalde litt om tradisjonen kring denne årvisse preika på kyrkjegarden i Ervik. Han ha...

Skulehuset på Helleland

Skulehus / School building
Publisert: 21.12.2005
Author: Bjarnhild Samland
"Jeg Ole Olsen Otregjeld erklærer mig herved villig til at istandsette, indrede og bordklæde Skolehuset i Berdal." Slik byrjar den høgtidsame kontrakt...

Gamal grensestein mellom Sunnfjord og Nordfjord

Grensestein / Boundary stone
Publisert: 03.01.2006
Author: Hermund Kleppa
Tett attmed vegen ned mot Førde i sørenden av Breimsvatnet står ein kring to meter høg stein. Han blei reist i 1835 og markerte grensa mellom to futed...

Minnebilete på Ålhus - Johannes D. Sandal

Plakett / Plaque
Publisert: 30.12.2005
Author: Lidvald Klakegg (1941 - ) Hermund Kleppa
Eit stort bilete av Johannes D. Sandal (1878-1907) har fått heidersplass i ungdomshuset Borgja på Ålhus. Sandal var levande interessert i lokalhistori...

Fellesgrav i Luzino i Polen - Gerd Svanhild Håland si grav?

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 30.12.2005
Author: Hermund Kleppa
Den 8. mai 1944 arresterte Gestapo den 20 år gamle jenta Gerd Svanhild Håland i Høyanger. Under ein rassia hadde dei funne nokre skjemteviser om tyska...

Revomn - mykje brukt i Guddal

Felle / Trap
Publisert: 11.01.2006
Author: Bjarne Huseklepp
Bjarne Huseklepp fortel i juleheftet Jul i Sunnfjord (1989) om revefangst med fangstreiskapen r e v o m n. Han var med fyrste gongen som fire-åring fo...

Minnebilete på Ålhus - Johannes Ålhus

Plakett / Plaque
Publisert: 09.01.2006
Author: Hermund Kleppa
Søndag kveld, 4. november 1951 var det ei særleg tilskiping i ungdomshuset Borgja på Ålhus. Dei avduka eit bilete av Johannes Ålhus. Han døydde 1910, ...

Krigsgrav på Vassenden - Sverre Kvammen

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 30.12.2005
Author: Hermund Kleppa
Jølster kommune har to krigsgraver. Sverre N. Kvammen dreiv landhandel i Eikåsgrenda. Det tyske prispolitiet var etter han og han måtte fleire gonger ...

Krigsgraver på Shetland - kaptein Kristoffer Lutenthun

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 17.03.2006
Author: Hermund Kleppa
Den 3. februar 1940 gjekk D/S "Hop" frå Bergen i ballast til England. Båten kom aldri fram Tre veker seinare hadde Firda Folkeblad ei kort melding med...

Vesle Daniel-skulpturen i Dale

Monument / Monument
Publisert: 20.02.2006
Author: Hermund Kleppa
"Det er tre tankar som ligg til grunn for skulpturen av Vesle Daniel. Skulpturen skal minne oss og kommande generasjonar om eit av dei finaste sjømann...

Minneplakett om redningsdåd - lettmatros Bjarne Ylvisaker

Plakett / Plaque
Publisert: 17.03.2006
Author: Hermund Kleppa
Under svært dramatiske tilhøve greidde m/s "Venus" av Bergen i januar 1937 å berga mannskapet på d/s "Trym". Begge skipa var på veg over Nordsjøen til...

Eggjane-Smørkletten til fots

Veg / Road
Publisert: 13.06.2006
Author: Hermund Kleppa
Ein interessant fottur i Leikanger går frå garden Eggja til Smørkletten. Stien går i vekslande utmarkslandskap, - gjennom tett, planta granskog og opn...

Shetland - Sogn og Fjordane - Jernalderborga på Mousa

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 27.04.2006
Author: Hermund Kleppa
På øya Mousa står ei vel 13 meter høg jernalderborg. Mousa Broch er ein av dei største turistattraksjonane på Shetland. Borga er nemnd i den islandske...

Anna Karina Stang

Musikk / Music Musikkverk / Musical work Person / Person
Publisert: 28.09.1999
Author: Liv Fridtun (1970 - )
Anna Stang (1899-1996) er ein fin representant for songtradisjonen i ytre Sunnfjord. Ho hadde eit allsidig repertoar som femnde om både slåttestev, gj...

Minneplakett om engelskmann på Gallen

Plakett / Plaque
Publisert: 13.03.2006
Author: Hermund Kleppa
I 1984 kom gjekk ei gruppe engelske ungdommar over Jostedalsbreen frå Fjærland til Stardalen i Jølster. 17-åringen Miles Gurzynski skulle óg vore med,...

Michael Sars: En uimodstaaelig Lyst til Naturens Studium

Folk og samfunn
Publisert: 05.06.2020
Author: Anne Helene S. Tandberg og Luis Martell
Det finnes mange grunner for å velge seg et yrke. Michael Sars valgte å bli prest så han kunne fordype seg i zoologien og havets «mærkelige levende dy...

Krigsgrav i Nordalsfjorden - Hilmar Hansen

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 13.10.2006
Author: Hermund Kleppa
Hilmar Hansen vart arrestert av Gestapo våren 1943. Han døydde i den tyske fangeleiren Vaihingen hausten 1944. Fleire år etter krigen vart han attfunn...

Sogn og Fjordane-Hebridene - To vasskverner

Mølle / Mill
Publisert: 17.01.2007
Author: Hermund Kleppa
"Norse Mill" står det på eit skilt ved riksvegen på øya Lewis nord på Hebridene. Ein gruslagt sti går fram til ei restaurert vasskvern. I Ortnevik i S...

Sogn og Fjordane-Hebridene - Bautasteinar

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 17.01.2007
Author: Hermund Kleppa
I 2006 var folk samla til historieseminar i Rivedal. Dei såg nærare på eldgamle bautasteinar. Det er minst 30 i Sogn og Fjordane. Kulturminne av dette...

Likdansen

Religion / Religion
Publisert: 22.01.2007
Author: Nikolai Astrup Hermund Kleppa
Den gamle skikken med å vaka over ein død person, likvake, går tilbake til førhistorisk tid. Skikken heldt seg i mange hundre år etter at kristendomme...

Prestesteinen - mellomalder-gravminne i Innvik

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 21.02.2007
Author: Hermund Kleppa
I Innvik står det oppsett ein høg stein attmed hovudinngangen til kyrkja. Kva slags stein er det? Ein gamal bautastein? Nei, det passar ikkje med form...

Olavsbautaen på Kongshaugen

Monument / Monument
Publisert: 13.10.2006
Author: Hermund Kleppa
Kongshaugen heiter den runde haugen nokolunde midt på Dragseidet mellom Drage og Leikanger på Stadlandet. På haugen står Olavsbautaen, ein vel tre met...

Markeringsstein for Tall Ships Races i Måløy

Monument / Monument
Publisert: 09.01.2007
Author: Hermund Kleppa
Den 15. mai 2005 vart det avduka ein markeringsstein for ei maritim storhending i Måløy sommaren 2008. Byen er endepunkt på første "leg" i gigantregat...

Hanen på Hanahaug

Monument / Monument
Publisert: 03.11.2006
Author: Hermund Kleppa
Hanahaug er det lokale namnet på området ved båtstoppestaden i Leikanger kommune. Tidleg på 1900-talet var her dampskipsekspedisjon, post, rikstelefon...

Grenda Bakka

Ver og klima
Grend / Hamlet
Publisert: 07.10.2007
Author: Trude Knutzen Knagenhjelm
Den vesle grenda Bakka femner om gardane Bakka og Tufto. På vei inn Nærøyfjorden vil dette vere dei siste gardane båten passerar, før den når enden av...

Bygda Gudvangen

Busetnad, bygd, by
Grend / Hamlet
Publisert: 06.10.2007
Author: Trude Knutzen Knagenhjelm
Heilt inst i Nærøyfjorden ligg bygda Gudvangen, som strekker seg frå Stalheim vest i Nærøydalen til Dyrdal ute i fjorden. Med i bygda høyrer gardane R...

Garden Ytre Moa - gardsdrift og ressursutnytting

Busetnad, bygd, by
Gardsbruk / Farm
Publisert: 11.10.2007
Author: Kari Larsen
Livberginga på Ytre Moa henta dei frå det same naturgrunnlaget som folk har gjort fram til nyare tid - frå jorda, skogen og fjellet. Saman med tufter,...

Friarskori i Fjærland

Busetnad, bygd, by
Veg / Road
Publisert: 19.10.2007
Author: Per Olav Bøyum
Friarskori er namnet på overgangen frå Bøyadalen til Suppehelledalen via Skeisnipa. Ruta vart fyrste gong gått på 1850-talet av Lars Johannesen Rødset...

Stalheimskleiva

Veg / Road
Publisert: 03.05.2007
Author: Åsmund Ohnstad
Stalheimskleiva er namnet på vegen i det bratte fjellpartiet inst i Nærøydalen opp til gardane Brekke og Stalheim. Vegen går bratt oppetter ein fjellr...

Grava til prestefolket Dahl i Eivindvik

Publisert: 19.03.2007
Author: Hermund Kleppa
Den landskjende presten Dahl og kona Hylleborg ligg gravlagde på kyrkjegarden i Eivindvik. I 1933 skipa undgomslaget Vårbrudd til ei minnehøgtid ved g...

Bygda Frønningen

Busetnad, bygd, by
Bygd / Village
Publisert: 23.10.2007
Author: Trude Knutzen Knagenhjelm
Bygda Frønningen ligg mellom Revsnes og innløpet til Aurlandsfjorden, og høyrer til Lærdal kommune. Bygda grensar mot Kaupanger og Fresvik langs fjord...

Stegastein

Utsiktspunkt / Viewpoint
Publisert: 18.09.2007
Author: Trude Knutzen Knagenhjelm
Utsiktspunktet og rasteplassen Stegastein ligg på Aurlandsvegen som er ein del av det nasjonale turistvegprosjektet til Statens Vegvesen. Plassen ligg...

Guds Ord meisla i stein

Busetnad, bygd, by
Plakett / Plaque
Publisert: 08.11.2007
Author: Reidar Eide
JESUS BA OFTE - Dette er bibelorda som Ole Andreas Olson Holsen hogg inn i steinen på stølen Storehojen i Holsen først på 1900-talet. Langs stølsvegan...

Lokale eventyr og segner - Sølvbordet i Risevatnet

Sagn / Legend
Publisert: 30.08.2007
Author: Hermund Kleppa
Lokale eventyr og segner er ofte knytte til landskapet. Dei underjordiske skapningane, som tussar og troll og huldrer, budde i fjell og hamrar og haug...

Minnetavle over eidsvollmannen Niels Nielsen

Plakett / Plaque
Publisert: 22.11.2000
Author: Hermund Kleppa
Nordre Bergenhus Amt (Sogn og Fjordane fylke) valde tre representantar til riksforsamlinga på Eidsvoll i 1814. Sokneprest Niels Nielsen i Fjaler var e...

Nynorsk i Sogn og Fjordane - Fraa Sogn

Litteratur / Litterature
Publisert: 30.08.2007
Author: Bjarnhild Samland
Fraa Sogn er eit resultat av Olav Sande si systematiske innsamling av munnleg tradisjon. Noko er også dikta av Sande sjølv. Førestillingar frå 1800 ta...

Garden Naddvik

Busetnad, bygd, by
Gardsbruk / Farm
Publisert: 09.01.2008
Author: Vibeke Lia
I Vikadalen i Årdal er det spor etter menneske heilt attende til steinalder, men det er fyrst tidligast i bronsealder, og i alle fall i jarnalderen at...

Sogn og Fjordane-Hebridene - Barking

Busetnad, bygd, by
Fiske / Fishing
Publisert: 03.01.2008
Author: Hermund Kleppa
Ordet barking kjem av verbet å barka. Det har minst to tydingar: a) å ta bork av ein trestamme, og b) gjera bomullsmateriale haldbart ved å leggja det...

Fossane i Nærøyfjorden

Ver og klima
Foss / Waterfall
Publisert: 15.11.2007
Author: Trude Knutzen Knagenhjelm
Nærøyfjorden kan skilte med så mange som 25 større og mindre fossar. Av desse reknast Kjelfossen som den viktigaste, men fleire andre er òg verdt å ne...

Thorvaldsens Kristus-figur

Busetnad, bygd, by
Monument / Monument
Publisert: 21.11.2007
Author: Hermund Kleppa
Florø fekk ny kyrkje i 1882 og ein skulptur i staden for altertavle; ei etterlikning av Bertel Thorvaldsen sin Kristus-figur i Vår Frue kirke i Københ...

Sogn og Fjordane på landsregatta i Stavanger

Busetnad, bygd, by
Idrettsarrangement / Sporting event
Publisert: 21.11.2007
Author: Hermund Kleppa
"Ei blott til lyst" var mottoet for landsregattaen i Stavanger i 1868. Arrangørane ville samla alle båttypane langs norskekysten for å finna fram til ...

Ei grav - Fredrikke Sophie Christensen

Busetnad, bygd, by
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 03.01.2008
Author: Hermund Kleppa
"Liti og kroki" minnest Tryggve Rishovd, fødd 1916, at Sophie Christensen i fylkesmannsgarden var. Ho budde hjå sonen, fylkesmann I.E. Christensen. "I...

Heidersteikn til jordmor - Bertha M. Nes på Veitastrondi

Busetnad, bygd, by
Minne / Reminder
Publisert: 03.01.2008
Author: Hermund Kleppa
Ein dag i august 1927 var redaktøren i avisa Sogningen på besøk på Veitastrondi. I eit større stykke etterpå stod det også noko om jordmora i bygda, B...

Huldafossen i Fresvik

Busetnad, bygd, by
Foss / Waterfall
Publisert: 15.11.2007
Author: Trude Knutzen Knagenhjelm
Huldafossen i Fresvik er rekna som ein av dei viktigaste fossefalla innanfor Nærøyfjorden Verdsavområde. Fossen ligg i Huldabotnen, aust for Fresvikbr...

Island - I Egil Skallagrimssons fotefar

Busetnad, bygd, by
Reise / Travel
Publisert: 14.01.2008
Author: Hermund Kleppa
I åra 1955-1961 hadde Sogn og Fjordane tre store besøk frå Island. I 1955 var president Asgeir Asgeirson framom under ei reise i Noreg, i 1957 var 30 ...

Tekstilreiskap og tekstiltilverking

Verktøy / Tool
Publisert: 24.01.2008
Author: Kari Larsen
Det er eit markert innslag av tekstilreiskap i gjenstandsfunna frå Ytre Moa. Saman med kjennskap til beitetilhøve, funn av reiskap til sanking av for ...

Ytre Moa - livet i og mellom husa

Historisk plass / Historical site
Publisert: 24.01.2008
Author: Kari Larsen
Det er funne eit rikt utval av gjenstandar på Ytre Moa - både pryd og nyttegjenstandar. Gjenstandane fortel om daglegliv og verke på garden; om korlei...

Island - Presidentbesøk i Rivedal i 1955

Busetnad, bygd, by
Besøk / Visit
Publisert: 11.01.2008
Author: Hermund Kleppa
I åra 1955-1961 hadde Sogn og Fjordane tre store besøk frå Island. I 1955 var president Asgeir Asgeirsson framom under ei reise i Noreg, i 1957 var 30...

Olav den heilage - segn frå Gulen

Busetnad, bygd, by
Sagn / Legend
Publisert: 13.01.2008
Author: Hermund Kleppa
Olav Haraldsson var konge i Noreg i åra 1015-1030. Han fall i Slaget på Stiklestad 29. juli 1030. Året etter vart han erklært heilag og etter kvart dy...

Smykke og personleg utstyr

Tilbehøyr / Accessory
Publisert: 24.01.2008
Author: Kari Larsen
Det er funne få, men likevel ulike typar smykke og personlege gjenstandar på Ytre Moa. Desse gjenstandane viser mellom anna at dei som budde på Ytre M...

Fyrste fotografen i Vik - Fotografistinde Emilie Lexau

Busetnad, bygd, by
Person / Person
Publisert: 14.01.2008
Author: Elin Storøstevik
Emilie Lexau (1865-1932) frå Bremanger etablerte seg i ung alder som den aller fyrste fotografen i Vik. Seinare flytte ho til Bergen og fotograferte d...

Sogn og Fjordane fylke - Fylkesmann Seip si fylkessoge

Litteratur / Litterature
Publisert: 31.03.2008
Author: Hermund Kleppa
I 1958 kom fylkesmann Hans Seip si bok Sogn og Fjordane fylke - eit tilskot til kommunalsoga ut. Utgjevinga var ei storhending (men som merkeleg nok f...

Sogns Iskompagni i Skjolden

Handel / Trade
Publisert: 18.04.2008
Author: Hermund Kleppa
Sogns Iskompagni i Skjolden, Norway - beste sort is - produsert frå eit stort og hypermoderne anlegg! Det er hovudbodskapen på Sogns Iskompagni sitt b...

Minnebilete i Haukedalen - Lærar Sigurd Nesse

Plakett / Plaque
Publisert: 25.06.2008
Author: Hermund Kleppa
Lærar og forfattar Sigurd Nesse kom i 1874 som nyutdanna lærar til Haukedalen. Han var der i tre år. Då han fire år seinare reiste frå bygda, hadde de...

Slått og høyberging i 1935

Jordbruk / Farming
Publisert: 27.05.2008
Author: Hermund Kleppa
Arbeidet med å samla høy til vinterforing, slåtten eller slåttonna, har til alle tider vore ein viktig del av gardsarbeidet. Måten å ta vare på gras h...

Særeige gravminne i Lavik

Publisert: 28.06.2008
Author: Hermund Kleppa
I Lavik har dei eit gravminne som skil seg ut frå dei andre. Det er kanskje det eldste på kyrkjegarden og det ligg som dørhelle i kyrkjetrappa. Innskr...

Henrik Wergeland og stadnamnet Verkland

Gardsbruk / Farm
Publisert: 17.04.2008
Author: Randi Melvær
Farsslekta til Henrik Wergeland kom frå garden Verkland i Gulen. Dette er gard nummer 124 i Gulen kommune. Skrivemåten på slektsnamnet og på gardsnamn...

Kong Sverre - Stadnamn og Fimreiteslaget II

Slag / Battle
Publisert: 13.07.2008
Author: Per Arvid Ølmheim
Fredag 15. juni 1184 utkjempa kong Sverre og kong Magnus Erlingsson sjøslaget ved Fimreite. I 1937 skreiv lærar Vilhelm Flugeim eit stykke om gamle ba...

Krossteinen på Bell

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 09.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Det finst fleire krossforma steinar i Sogn og Fjordane. Dei er minne om då kristendomen vart innførd i Noreg, rundt rekna tida 950-1050. Ein funksjon ...

Æresminne i Bergen - Oberstløytnant Oscar Lunde

Plakett / Plaque
Publisert: 02.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Oberstløytnant Oscar Lunde (1847-1926) vart betre kjend som pioner for turnsporten enn som militærmann. Bergens Turnforening heidra han med eit vakker...

Tysklandsbrigadens Veteranforbund - Sogn og Fjordane

Foretak / Association
Publisert: 07.07.2008
Author: Hermund Kleppa
I åra 1947-1953 var norske styrkar med i den allierte okkupasjonen av Tyskland. Norske soldatar skulle vera med på å tryggja og byggja freden. På 1980...

Med Kongsberg-knekk i Ormhaugbakken

Sportsanlegg / Sport installation
Publisert: 09.07.2008
Author: Hermund Kleppa
- Det var vel helst den stilen som blei kalla Kongsberg-knekk det gjekk på, fortalde Gunnar Jan Gjerland då han i 2008 var med og synte kvar haukedøle...

Krigsseglar frå Måløy busette seg på Island

Person / Person
Publisert: 09.07.2008
Author: Hermund Kleppa
I mai 1940 flykta Alf Øverby (1921-2001) til Storbritannia om bord på skøyta "Havørn". Han vart seinare krigsseglar i fraktfarten mellom Storbritannia...

Med knekkstil til 58 meter

Sport / Sport
Publisert: 11.07.2008
Author: Trude Risnes
Kring 1950 var honndølen Pål K. Seljeset ein av dei beste skihopparane i Nordfjord. I 1948 slo han til med eit hopp på 58 meter i Siklebakken. Utvikli...

Haukedalen forsamlingshus

Bedehus / Chapel
Publisert: 17.07.2008
Author: Hermund Kleppa
I Haukedalen kallar dei bedehuset sitt Forsamlingshuset. Det signaliserer brei bruk, eit hus der folk kjem saman. Ordet samlingshus har óg vore brukt,...

Sogn og Fjordane fylke - dei trykte fylkestingsforhandlingane

Rapport / Report
Publisert: 15.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Fylkeskommunen og fylkestinget vart oppretta ved formannskapslovene av 1837. I mange år kom fylkestinget saman ein gong i året. Møtebok og sakstilfang...

Finnlandsplaketten - eineståande premie i langrenn?

Plakett / Plaque
Publisert: 16.07.2008
Author: Hermund Kleppa
I Haukedalen har dei ein langrenn-premie kan henda ingen andre har maken til: ein Finlands-plakett, - eit vandreskjold Haukedalens Idrottslag vann til...

Norsk rosemåla kiste i England

Kiste / Coffin
Publisert: 14.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Herskapshuset Preston Manor i Brighton høyrer med til musea i byen. Mr. og Mrs. Thomas-Stanford var dei siste som residerte der på 1930-talet. Eitt mø...

Bautastein på Følling i Eldalsdalen

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 14.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Sogn og Fjordane har eit halvt hundre bautasteinar arkeologane omtalar som fornminne, det vil seia at dei truleg er meir enn rundt rekna 1000 år gamle...

Privat gravstad på Gravholmen i Holmøyane

Gravplass / Cementery
Publisert: 15.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Den private gravstaden Landholmen eller Gravholmen i Holmøyane er ein av tre private gravstader i Sogn og Fjordane. Ola Marius H. Holmøy fekk kongeleg...

The Ladder - Laksetrappa i Osen

Laksetrapp / Salmon ladder
Publisert: 22.07.2008
Author: Charles Thomas-Stanford
Om "den som kan få to aks ut av eit korn, eller grasstrå til å gro der det før berre vaks eitt" fortener hyllest av folket, så er ikkje han som fylte ...

Sogn og Fjordane-Irland: Potts på Osen gard i Bygstad

Person / Person
Publisert: 07.10.2008
Author: Hermund Kleppa
På slutten av 1800-talet var irlendarar med namnet Potts i Bygstad og fiska laks. William Trumperant Potts var med då dei kring 1870 bygde laksetrappa...

Damn! - mislukka kjeksing i Gaula og Årøyelva

Person / Person
Publisert: 02.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Ikkje med sine "forfædres kraftige eder" - men med det engelske kraftordet "damn", sette han i, kjeksemannen (eller klepparen) som i 1901 mislukkast m...

Florø sin diktar - Magnus Thingnæs

Person / Person
Publisert: 18.07.2008
Author: Randi Melvær
Magnus Thingnæs vart fødd i 1912 i Florø. Foreldra var Gustav Andreas Thingnæs, fødd i 1878 på Tingnes i Vevring og Nele Larina Madsdtr. Skorpa frå Fl...

Hauglandsenteret - Om eldre arkivmateriale og eitt fotografi

Skule / School
Publisert: 28.07.2008
Author: Hermund Kleppa
I 1980 testamentert advokat Christian Bekker garden Haugland til Sogn og Fjordane Røde kors. Ei mengd arkivmateriale og fotografi følgde òg med. Dei f...

Folkemusikk i Gaular

Musikk / Music
Publisert: 27.08.1999
Author: Liv Fridtun (1970 - )
Gaular har i den seinare tida sett seg på folkemusikk-kartet med at det har vakse fram eit levande folkemusikkmiljø. Gaular spelemannslag har vorte ei...

Sogn og Fjordane fylke - fylkesvåpenet

Fylke / County
Publisert: 12.11.2008
Author: Hermund Kleppa
Den 23. september 1983 fekk Sogn og Fjordane fylkesvåpenet sitt. Det skjedde ved kongeleg resolusjon, og ordlyden er: På sølv grunn tre blå spissar mo...

Bergingsdåd utanfor Kråkenes i 1943

Ulukke / Accident
Publisert: 02.12.2008
Author: Hermund Kleppa
Dei siste krigsåra trappa allierte styrkar opp flyaktivitet frå Storbritannia mot norskekysten. Tyske krigsanlegg og skip i tysk kystfart var målet. F...

Lærdal kommune

Kommunar
Kommune / Municipality
Publisert: 27.09.1999
Author: Anders Gjerde
STADER I KOMMUNEN >Lærdal kommune hadde 2178 innbyggjarar 1. januar 2002. Flatevidda er 1341 km². Lærdal prestegjeld er delt i dei tre sokna Borgun...

Speglbåt frå Svanøy på Norsk Sjøfartsmuseum

Båt / Boat
Publisert: 30.12.2008
Author: Hermund Kleppa
"Nu hvil deg min båt, du har det fortjent." - Det var i 1961 at ein staseleg speglbåt på Svanøy gjorde si siste ferd, til Norsk Sjøfartsmuseum på Bygd...

Gammal meieribygning på Vassenden

Meieri / Diary
Publisert: 26.05.2009
Author: Hermund Kleppa
På Vassenden i Jølster står det eit lite hus som skil seg ut frå dei andre. Det ligg tett attmed vegen på den smale stripa mellom E39 og Jølstra. Det ...

Samlingshuset i Brandsøy

Bedehus / Chapel
Publisert: 30.12.2008
Author: Hermund Kleppa
"Dette huset er reist av eldsjeler. Gå no flittigt i dette huset, og lat huset berre vera til Guds ære og syt for å halda huset vakkert og velstelt." ...

Sogn og Fjordane fylke - det første ”Statens Hus”

Administrasjonsbygning / Administrative building
Publisert: 29.12.2009
Author: Hermund Kleppa
Våren 2005 flytte Fylkesmannen i Sogn og Fjordane i det nybygde Statens Hus på Hermansverk. I åra 1939-2007 heldt fylkesmannen til i kommunen sine tin...

Mula - gard med samansett næringsgrunnlag

Gardsbruk / Farm
Publisert: 16.06.2009
Author: Arne Aasland
Det er ikkje store bilturen frå Førde til Mula på sørsida av Førdefjorden. Men ein er komen langt frå forretningsbyen når ein står i sjøsprøyt nede i ...

Laterna magica

Musikkinstrument / Musical Instrument
Publisert: 14.08.2009
Author: Elin Storøstevik
Laterna Magica eller såkalla ”magiske lanterner” vart først omtala på 1500-talet. Det ”magiske” ved desse lanterne var at dei projiserte bilete måla p...

Messingstake i Feios - blikkbarokk

Kyrkjekunst / Church art
Publisert: 22.09.2009
Author: Hermund Kleppa
På garden Tjønn i Feios har dei ein spesiell lysestake. Han skal ha vore brukt i den gamle kyrkja som vart riven i 1866, og så etterpå vorte selt på a...

Sogn og Fjordane fylke - Årlege fylkesting i fleire dagar

Politikk / Politics
Publisert: 26.01.2010
Author: Hermund Kleppa
I meir enn hundre år var fylkestinget samansett av ordførarane i landkommunane. Fylkestinget samlast ordinært ein gong i året. Den årlege fylkestinggs...

Om namnet Jølster

Kommune / Municipality
Publisert: 17.06.2009
Author: Arne Aasland
Både i Ryghs Norske gaardnavne (1918) og Eivind Vågslids Stadnamntydingar 2 (1974) finn vi tilløp til forklaring av namnet Jølster. Dei knyter seg til...

Jølstra, Anga og Halbrendselva

Elv / River
Publisert: 16.06.2009
Author: Arne Aasland
Desse tre elvane prydar Førdebygda, men kva tyder namna? Til Halbrendselva høyrer og elva Hundsrasta, som ligg i den "bymarka" Førde har fått seg bak ...

Smørhamn fyr på Fiskholmen

Fyrlykt / Lighthouse
Publisert: 22.09.2009
Author: Egil Totland
Fiskholmen ligg ut mot Frøysjøen sør for den gamle handelsstaden Smørhamn. Her vart det bygt bemanna fyr i 1871. I 1936 vart det sett opp ny fyrlykt o...

Stadnamn i Jølster

Folk og samfunn
Stadnamn Dal / Valley
Publisert: 24.06.2009
Author: Arne Aasland
Stadnamn er kulturminne, men samstundes ord i full dagleg bruk. Frå den rike namnefloraen på Jølst (i Jølster) tar denne teksten fram dei viktigaste d...

Tundra, Tundrestigane og Tundradalskyrkja

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Desse namna finn vi i Indre Nordfjord og Indre Sogn. Tundra er namnet på ei elv i Erdalen i Oppstryn. Ein gammal gangstig i eit stupbratt fjell på gar...

Grot, Grøt, Gryte og Gråt

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Dei fleste av oss kjenner vel uttrykket «å gryte i hop», som tyder noko slikt som «å kaste i hop i ein fart». Dette tydde nok frå starten av å kaste s...

Tater, splint og fant

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Nordfjordingen og skodespelaren Alfred Maurstad spela i 1937 hovudrolla som tateren Fændrik i filmen «Fant». Filmen bygde på romanen (1928) med same n...

Tidmerke i naturen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
For lang tid tilbake var det ikkje vanleg å ha klokke med seg i arbeid, verken på armen eller i lomma. Det var vanleg å orientere seg etter sola, iall...

Elvane Marsåna, Eitråna, Svinåna, Kjeåna og Ljotåna

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Mange av elvenamna våre høyrer til dei aller eldste stadnamna. Når folk busette seg, var tilgang til vatn heilt nødvendig, elva var på eit vis hovudne...

Brokane, Brøkane, Brøket og Krampane : Det er skilnad på «ei brok» og «eit brok/brøk»

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
«Broka» finn vi som stadnamn på 20-30 stader i fylket vårt. Det vert oftast nytta som samanlikningsnamn, der staden det er snakk om, liknar på ei brok...

Hermansverk og Njøs

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Hermansverk er namn på ein tettstad i tidlegare Leikanger, no Sogndal kommune i Sogn. Det må vere eitt av dei yngste bygdenamna i fylket vårt, ikkje m...

Gjuratinden, Huldredøra, Jutelen og Bokkjesteinen : tussar og troll i stadnamna

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
I kor stor grad folk i våre dagar trur på tussar, troll, huldrer og andre underjordiske, veit eg lite om. Men det som er sikkert, er at det har vore a...

Gjegnen = Gjegnet = Gjegnalunden - eit ikonisk fjell

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Naturen i Ålfoten-området i Ytre Nordfjord vert av somme kalla « indrefileten av norsk natur». Her ligg eit vilt og vanskeleg tilgjengeleg fjellområde...

«Burmavegane» : Dei næraste Burmavegane ligg på Nordfjordeid og i Førde

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Vegen frå Mogrenda på Nordfjordeid til Leivdalen heiter offisielt Leivdalsvegen. Men på folkemunne brukar dei og eit anna namn: Burmavegen. Det er spe...

Stadnamn på Lote frå «eksistida» - og litt til

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Lote er ei grend som ligg på nordsida av Nordfjord. Ferjeleiet Lote-Anda ligg her, der E39 kryssar Nordfjorden. Fram til 1992 høyrde Lote til Gloppen ...

Stader der folk og krøtter går eller trakkar

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Slike stader vert ofte kalla Gota, Troda, Geila eller Teina, to av orda ofte i fleirtal: Gotene eller Geilane. Desse 4 grunnorda har svært mykje til f...

Elvenamn i Oldedalen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
I Oldedalen renn det mange elvar ned dei bratte fjellsidene. Om sommaren gjer synet av desse fossande elvane stort inntrykk på turistane. Då har elvan...

«Katt» i stadnamn

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
«Katt» er eit mykje brukt ord i stadnamn. Men korleis har dette listige og smidige dyret kome inn i mange stadnamn? Det er nemleg ganske få forklaring...

Hoven – Sleipner's footprint?

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Fjellet Hoven i Loen har fått mykje merksemd dei siste åra. Årsaka er sjølvsagt utbygginga av gondolbana Loen Skylift, som skal ta folk frå fjorden op...

Stadnamna Breim og Breng

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Bygdenamnet Breim i Gloppen kommune og turistattraksjonen Breng i Lodalen er språkleg i svært nær slekt. Ein reknar med at begge namna har vore tidleg...

Fallossteinar og kultsteinar i Stryn

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Steinar finst det overalt i naturen, særleg der vi er omgitt av fjell og hamrar. I tusenvis av år har steinar ramla ned frå fjellsidene, til stor fare...

Kor gamle er gardsnamna våre? Ein kort studie kring gardsnamna i Stryn kommune

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Professor Jørn Sandnes skriv: «Kor gammal den norske garden er, kan vi ikkje seie visst. Gardane har vakse fram smått om senn til det vi kan kalle den...

Ullsheim, Ullaland og Ullevål

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Då det flotte fylkesanlegget for skiskyting og langrenn stod ferdig i Markane i Stryn i 1990-åra, fekk det namnet Ullsheim. Dette var resultatet av ei...

Då Hengesteingjølet vart til Henrikgjølet

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Mange av stadnamna våre har fått namnet sitt frå hendingar, at noko skjedde akkurat her. Det kunne vere ei hending frå det daglege arbeidet, men som o...

Loga, Bjørnalogen og Innlogane

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
«Log(e)» er eit interessant ord. I norrønt språk brukte dei både «logr m» og «laug f», det første ordet i tydinga «stilleståande eller rennande vatn, ...

Priseld - «Den siste rest av urreligion som ubevisst dukkede opp»

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Det er målaren Nikolai Astrup som skriv dette i eit brev til ein av dei første kjøparane av priseld-bileta hans. Det han kommenterer, er eitt av dei m...

Sundane, Sundene eller Åkresundet

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Namnet Søndane - i denne artikkelen skriv eg Sundane - finst som teigenamn på innmark på ganske mange gardar, mest i Nordfjord og Sunnfjord. Uttalen e...

«Smør-» i stadnamn

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Smør er primært noko konkret – og til alle tider har det vore verdifull mat. I middelalderen var smør betalingsmiddel, oftast vart skyld og skattar be...

Gald, Gadden, Galdane og Gold

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Frå mange av støylane i Indre Nordfjord får vi ei uvanleg fin utsikt over fjord og fjell. På Nordsida er det ei storarta utsikt innover fjorden frå Ga...

Geitskoreina, Turtneskora og Kvanndalen – namn frå plantar

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Mange ville plantar, som framleis er vanlege i landskapet vårt, vart tidlegare rekna som verdifulle nytteplantar. Dei vart difor sanka inn og brukte s...

Før i tida hadde alle svin på skogen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Det finst ca. 850 stadnamn med med «svin», «gris», «sugge», «purke», «gylte» «galte», «råne» og «trond» i Sogn og Fjordane. Dette viser at dette husdy...

Hjellevongja og Gudvangen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
På garden Hjelle i Oppstryn ligg ei stor og vid flate med dyrka mark med namnet Hjellevongja. Uttalen er /jellevångja/, med palatalisering av g-en. Ho...

Stolen, Preikestolen, Brurastolen og Svarvestolen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Når namnet Preikestolen vert nemnt, tenkjer dei fleste på klippa Preikestolen i Lysefjorden i Rogaland. Den har blitt eit svært populært turistmål, kj...

Delt i to – Kvitla, Kvilkja og Kvinna

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Ordet «tvi-» frå norrønt «tvi-» eller «tve-» er ei bøyningsform for tallet «to». Det tyder todelt eller dobbel. På tysk «zwei» (ofte uttalt «zwo», i e...

Store og små elvenamn i Sogn

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Mange av elvenamna våre høyrer til dei aller eldste stadnamna vi har. I mange «store» namn, som namn på dalføre og gardar, finn vi eit elvenamn i føre...

Rope, hue, kanne, kalle, lokke, gaule, jodle og lyde

Folk og samfunn
Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Kommunikasjon i eldre tid – før mobiltelefonen kom....

Kvite fjelltoppar får ofte samanlikningsnamn

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Det finst over 50 fjell i Sogn og Fjordane med namnet Kvitefjellet. Men slike kvite fjell har av og til fått eit meir fantasifullt namn, eit samanlikn...

Likstoda, Likledet og Liksteinen – gamle gravferdstradisjonar

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Gamle tradisjonar som knyter seg til gravferder, får vi kunnskap om gjennom stadnamna. Det var gammal tru at den døde kunne kome tilbake til huset, gå...

Fannaråki

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
er namnet på eit kjent fjell med isbre i Luster i Sogn. Det er eit populært turistmål, og på toppunktet 2068 moh har Den norske Turistforening bygt ei...

Havrane, Hafstad og Havresteinen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Fjellskora Havra i Flåm i Aurland skal ha vore ei skor for bukkane – ei bukkaskor. Det er sikkert rett forklaring, her møter vi nemleg det gamle norrø...