Søkeresultat

Tøm filter
Distanse
less than  km
from 
Viser 139 av 339 resultater

Balestrand lærarskule

Skule / School
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Skulelova i 1860 førte med seg store endringar i elevane og lærarane sin kvardag. Lærarane måtte undervisa i fleire nye fag, og det vart stor mangel p...

Fargarstova

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Midt i Balestrand sentrum står det eit gamal stove. Folk i bygda kallar ho Fargarstova. Ein del av huset er ei gamal kårstove frå garden Ese. Ho vart ...

Hoffotograf Carl Tietz

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Når den tyske keisaren var i Balestrand, hadde han med seg fotografen Carl Tietz frå Berlin. Tietz fann seg godt til rettes i Balestrand, og bygde seg...

Skodespelarparet Fahlstrøm

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Kring 1915 bygde ekteparet Johan og Alma Fahlstrøm seg sommarhus i Balestrand. Dei dreiv eige teater i Oslo og Fahlstrøm var ein av dei store skodespe...

Bautasteinen på Balahaugen

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Balahaugen er Balestrand sin festplass. Slik har det vore sidan 1887. Då vart den eine gravhaugen der restaurert og ein bautastein vart frakta til sta...

Treskjeraren Ivar Høyvik

Publisert: 07.07.1999
Treskjeraren Ivar Høyvik (1881-1961) har som få andre vore med på å forma det særeigne drakestilsmiljøet i Balestrand. Dei mest kjende arbeida hans er...

Den norske Nordhavs-ekspedisjonen i Sognefjorden 1876 – DS "Vøringen"

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
År 1876 fanst det to dampskip med namnet «Vøringen». Det eine var eit jerndampskip, bygd 1861 i Hull. Det andre var eit tredampskip, bygd 1872 i Berge...

MS«Vestkraft» - på oppdrag i Esefjorden 1963

Kraftoverføring / Power transmission
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Ein dag i oktober 1963 kunne folk sjå ein farkost i Esefjorden ingen hadde sett maken til, i alle høve ikkje i Esefjorden: ein tidlegare militær landg...

Franz og Karen Sophie Schiertz

Person / Person
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Franz Schiertz var fødd i Tyskland i 1813. Han vart gift med Karen Sophie Reusch Koren frå Bergen. Ho var 19 år yngre enn han. Schiertz flytte til Nor...

Margaret Sophia Green Kvikne

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling
Publisert: 06.02.2024
Author: Kvinnestemmer.net
Margaret Sophia Green Kvikne (1850-1894) var frå England, og dotter av ein prest. I 1888 klatra ho som første kvinne på Store Styggedalstind. Seinare ...

Tjugum kyrkje

Tru og livssyn
Publisert: 07.07.1999
Tjugum kyrkje er ei åttekanta, oktogonforma, kyrkje i tre som står på garden Tjugum i Balestrand kommune. Kyrkja, som har 320 sitjeplassar, vart vigsl...

Plassen Munken

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Inne i ein hage like ved ferjekaien i retning Esefjorden ligg ei gamal stove. Dette er Munkastova på folkemunne. Her budde folka på plassen Munken, næ...

Leikanger-Hella og Vetlefjord-Dragsvik

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 1939, etter at Gaularfjellsvegen var opna, vart det ferjesamband mellom Grinde på Leikanger og Vetlefjorden. Dette gav sommars tid raskare vegsamban...

Skreda i Ese i 1928

Skred / Avalanche
Publisert: 29.10.2001
Author: Gunnar Urtegaard
Ese-gardane ligg på begge sider av Ese-elva. Elva kjem frå dei mektige fjellområda Vindreken og Grisagrøegga. Grisagrø-skreda er årviss og losnar på n...

Kaihuset i Holmen

Lagerhus / Storehouse
Publisert: 07.07.1999
Author: Solveig Jordal
Det er kring dampskipskaien dagens Balestrand har vakse fram, og teke form, og her har ekspedisjonshuset vore sentralt i kailivet sidan det vart bygt ...

Nynorsk i Sogn og Fjordane - Huseby-salmeboka

Litteratur / Litterature
Publisert: 20.11.2006
Author: Hermund Kleppa
Året 1893 er eit salmebokhistorisk merkeår. For fyrste gong kom det ut salmar på nynorsk i ei offisielt godkjend salmebok. Og det var ein mann frå Sog...

Cooperhuset

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Solveig Jordal (1)
Den engelske kunstnaren Alfred Heaton Cooper kom til Balestrand første gongen i 1891. Møtet med Matilde Marie Valentinsen og interessa for norsk lands...

Bom Bom-huset

Butikk / Shop
Publisert: 07.07.1999
Author: Solveig Jordal
Huset Bom Bom på kaien i Balestrand er bygt av Kvikne som sommarbustad for gjester og hotell-tilsette. I første etasje var det opprinneleg frisør- og ...

Gul midtstripe Sandane-Andenes

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 2001 fekk enno ein bit av Kyststamvegen i Sogn og Fjordane moderne standard og gul midtstripe. E-39 mellom Sandane og Andenes erstatta den gamle rik...

Schreuder-monumentet i Afrika

Monument / Monument
Publisert: 06.04.2001
Author: Hermund Kleppa
Misjonsbiskop Hans Paludan Smith Schreuder (1817-1882), fødd i Sogndal, var den fyrste norske misjonæren i Afrika. Han tok til med misjonsarbeid i Zul...

Minnestein over Olav Rise

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Under krigen 1940-1945 var handelsstyrar og dampskipsekspeditør Olav Rise på Leikanger med i motstandsrørsla. Saman med ni andre vart han arrestert i ...

Sogns Tidend - lokalavis 1877-1947

Avis / Newspaper
Publisert: 06.06.2003
Author: Hermund Kleppa
Lokalavisa Sogns Tidend kom ut i åra 1877-1947, dei fyrste åra i Lærdal, frå 1903 i Sogndal. I Lærdals-perioden var det fleire redaktørar, medan ein m...

Bautastein frå Nornes på Sogn Folkemuseum

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 18.06.2002
Author: Hermund Kleppa
På Nornes i Sogndal stod det lenge fleire eldgamle bautasteinar. Biskop Neumann nemner tre fyrst på 1800-talet. I. C. Dahl festa ein til lerretet i 18...

Minnetavle over falne på Firda vidaregåande skule

Plakett / Plaque
Publisert: 28.01.2003
Author: Hermund Kleppa
Firda Gymnas (frå 1985 Firda vidaregåande skule) opna hausten 1922. Ved 25-årshøgtida i 1947 vart det avduka ei minnetavle over falne som hadde vore e...

Tinghus I på Leikanger - nytt i 1939

Administrasjonsbygning / Administrative building
Publisert: 20.06.2005
Author: Hermund Kleppa
"Tinghuse" er det folkelege namnet på den gule bygningen med postadresse Skrivarvegen 7 like nedom riksvegen midt mellom Hanahaug og Hermansverk. Pr. ...

Steinar og vardar på Kjeringafjellet

Varde / Cairn
Publisert: 09.11.2005
Author: Hermund Kleppa
Frå Skarseggi, høgdedraget mellom Dalseteskard og Rypeskard, reiser fjellmassivet Kjeringafjellet - også kalla Leireggi - seg i nord. Godt synleg på l...

Minneplakett om redningsdåd - lettmatros Bjarne Ylvisaker

Plakett / Plaque
Publisert: 17.03.2006
Author: Hermund Kleppa
Under svært dramatiske tilhøve greidde m/s "Venus" av Bergen i januar 1937 å berga mannskapet på d/s "Trym". Begge skipa var på veg over Nordsjøen til...

Eggjane-Smørkletten til fots

Veg / Road
Publisert: 13.06.2006
Author: Hermund Kleppa
Ein interessant fottur i Leikanger går frå garden Eggja til Smørkletten. Stien går i vekslande utmarkslandskap, - gjennom tett, planta granskog og opn...

Sogn og Fjordane-Hebridene - To vasskverner

Mølle / Mill
Publisert: 17.01.2007
Author: Hermund Kleppa
"Norse Mill" står det på eit skilt ved riksvegen på øya Lewis nord på Hebridene. Ein gruslagt sti går fram til ei restaurert vasskvern. I Ortnevik i S...

Hanen på Hanahaug

Monument / Monument
Publisert: 03.11.2006
Author: Hermund Kleppa
Hanahaug er det lokale namnet på området ved båtstoppestaden i Leikanger kommune. Tidleg på 1900-talet var her dampskipsekspedisjon, post, rikstelefon...

Friarskori i Fjærland

Busetnad, bygd, by
Veg / Road
Publisert: 19.10.2007
Author: Per Olav Bøyum
Friarskori er namnet på overgangen frå Bøyadalen til Suppehelledalen via Skeisnipa. Ruta vart fyrste gong gått på 1850-talet av Lars Johannesen Rødset...

Nynorsk i Sogn og Fjordane - Fraa Sogn

Litteratur / Litterature
Publisert: 30.08.2007
Author: Bjarnhild Samland
Fraa Sogn er eit resultat av Olav Sande si systematiske innsamling av munnleg tradisjon. Noko er også dikta av Sande sjølv. Førestillingar frå 1800 ta...

Sogn og Fjordane fylke - Fylkesmann Seip si fylkessoge

Litteratur / Litterature
Publisert: 31.03.2008
Author: Hermund Kleppa
I 1958 kom fylkesmann Hans Seip si bok Sogn og Fjordane fylke - eit tilskot til kommunalsoga ut. Utgjevinga var ei storhending (men som merkeleg nok f...

Kong Sverre - Stadnamn og Fimreiteslaget II

Slag / Battle
Publisert: 13.07.2008
Author: Per Arvid Ølmheim
Fredag 15. juni 1184 utkjempa kong Sverre og kong Magnus Erlingsson sjøslaget ved Fimreite. I 1937 skreiv lærar Vilhelm Flugeim eit stykke om gamle ba...

Med knekkstil til 58 meter

Sport / Sport
Publisert: 11.07.2008
Author: Trude Risnes
Kring 1950 var honndølen Pål K. Seljeset ein av dei beste skihopparane i Nordfjord. I 1948 slo han til med eit hopp på 58 meter i Siklebakken. Utvikli...

Sogn og Fjordane fylke - fylkesvåpenet

Fylke / County
Publisert: 12.11.2008
Author: Hermund Kleppa
Den 23. september 1983 fekk Sogn og Fjordane fylkesvåpenet sitt. Det skjedde ved kongeleg resolusjon, og ordlyden er: På sølv grunn tre blå spissar mo...

Sogn og Fjordane fylke - det første ”Statens Hus”

Administrasjonsbygning / Administrative building
Publisert: 29.12.2009
Author: Hermund Kleppa
Våren 2005 flytte Fylkesmannen i Sogn og Fjordane i det nybygde Statens Hus på Hermansverk. I åra 1939-2007 heldt fylkesmannen til i kommunen sine tin...

Stadnamna Breim og Breng

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Bygdenamnet Breim i Gloppen kommune og turistattraksjonen Breng i Lodalen er språkleg i svært nær slekt. Ein reknar med at begge namna har vore tidleg...

Priseld - «Den siste rest av urreligion som ubevisst dukkede opp»

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Det er målaren Nikolai Astrup som skriv dette i eit brev til ein av dei første kjøparane av priseld-bileta hans. Det han kommenterer, er eitt av dei m...

Kvelvingsbrua over Hopselva

Samferdsle
Bru / Bridge
Publisert: 07.07.1999
Author: Magnar Heimset
Kvelvigsbrua i Hopsdalen, på riksveg 615 mellom Straume og Heimseta, er eit vakkert stykke ingeniørkunst. Ho vart bygd i 1934 som bruløysing over Hops...

Om Bøyabreen

Landskap
Bre / Glacier
Publisert: 10.11.2014
Author: Hermund Kleppa
Jostedalsbreen har vel tjue brearmar som strekkjer seg nedover i dalføre. Bøyabreen i Fjærland er den flest folk ser; frå bilvindauga i full fart på v...

Amerikabrev frå Øvre Amla

Amerikareisa
Litteratur / Litterature Utvandring / Emigration
Publisert: 06.02.2024
Author: Per Olav Bøyum
I 1894 fekk godseigar Hans K. Heiberg på Øvre Amla post frå Gunhild, ei kvinne som hadde tenestegjort hjå han før ho flytta til Amerika med familien s...

Minnesmerke i Columbinebukta på Lepsøy – kopling til Sogn

Folk og samfunn
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Sommaren 1886 hadde fleire aviser notis med overskrifta Elisabeth Mouat’s Reddere. Seks menn var tildelt heidersteikn for bergingsdåd på Lepsøy 6. feb...

Grønlands apostel - medarbeidar fødd i Leikanger

Person / Person
Publisert: 26.04.2010
Author: Hermund Kleppa
Hans Egede - Grønlands apostel - reiste til Grønland i 1721 og var der til 1736. Gjennom heile perioden hadde han medarbeidarar i kortare eller lengre...

Koppevaksinasjon på 1800-talet og ein attest

Helse / Health
Publisert: 23.03.2011
Author: Hermund Kleppa
I 1994 sende Turid Nåtedal ein koppeattest frå 1851 til Fylkesarkivet. Ho tenkte dette var ein litt artig attest å ha i arkivet. – Kanskje det ikkje f...

”Forsvunne gardar” på Systrond

Gardshus / Farm house
Publisert: 29.10.2012
Author: Marit Anita Skrede
I jordeboka Bergens Kalvskinn frå midten av 1300-talet er det nemnt seks gardar på Systrond som me ikkje lenger veit kvar låg. Dette er Eldridajord, H...

Storgarden Kvåle

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Marit Anita Skrede
Garden Kvåle i Sogndal har vore ein stor og rik gard i mellomalderen (1030-1536/37) og seinare. Korleis kan me vita dette i dag? Ved å nytta historisk...

Om klippfisk og tre matoppskrifter

Matoppskrift / Food recipe
Publisert: 20.03.2013
Author: Hermund Kleppa
«Klippfisk – og Saltsildretter» er tittelen på ei brosjyre som dukka opp i «ymse trykksaker»; - berre åtte små sider, utgjeven av Fiskeridirektoratet ...

Spor etter menneske i fleire tusen år

Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Marit Anita Skrede
På flata der Sogn psykiatrisenter ligg på Rutlin i Sogndal, har det vore busetjing tilbake til bronsealderen (1800 - 500 f. Kr.) og jordbruk heilt til...

Eventyr og segner – Futaspranget

Sagn / Legend
Publisert: 26.04.2013
Author: Hermund Kleppa
Gamlevegen opp Gildreskreda frå Årøy i Sogndal er ein mykje nytta turveg. Det knyter seg fleire segn både til vegen og elva. I 1998 gjennomførte eleva...

Fotograf Elen Loftesnes

Person / Person
Publisert: 06.02.2024
Author: Hedvig Ølmheim
Elen Loftesnes (1905-1979) var fotograf i Sogndal frå 1930 og til omlag 1962. Ho er ein av få kvinnelege fotografar frå Sogn og Fjordane som det er be...

DS «Finmarken» i Nordfjord april/mai 1940

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Om morgonen 9. april 1940 la hurtigruteskipet DS «Finmarken» til kai i Måløy. Båten var over eit halvt døgn forseinka. Det var her skipet fekk kjennsk...

To Sogn og Fjordane-møte med Svend Foyn

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Det eine møtet knyter seg til Svend Foyn-monumentet i Tønsberg. Det er laga av bilethoggaren Anders Svor frå Hornindal. Det andre knyter seg til bankm...

Amtmann og prest i nappetak om fattigprotokoll

Strid / Strife
Publisert: 10.07.2008
Author: Hermund Kleppa Berit Selseng
".. til eegenraadige (..) Amtmand Mons Teistes udødelige æreminde..", står det innført i protokollen for fattigkommisjonen i Leikanger år 1772. Det va...

Amerikanske misjonærar frå Sogn - på frimerke i Afrika

Frimerke / Stamp
Publisert: 12.01.2006
Author: Hermund Kleppa
Frimerkesamlarar eller filatelistar har sine spesialområde. Eitt spesialområde kallar dei Norwegiana. Det vil seia utanlandske frimerke eller andre po...

Barneheimen på Leikanger

Barneheim / Orphanage
Publisert: 22.08.2002
Author: Hermund Kleppa
I 1891 bygde Sogns indremisjon barneheim på Leikanger. Sogn barneheim (også skrive Sogns barneheim) var i drift til og med 1974. Heimen hadde plass 20...

Bronsealderrøysa på Kvitenes

Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
Garden Kvitenes ligg på neset der Gloppefjorden og Hyefjorden møtest, og vert rekna i gruppa av yngre gardar i Gloppen. Eigedommen har fått namnet sit...

Då keisar Wilhelm var brannsjef

Brann / Fire
Publisert: 02.11.2000
Tysdag den 18. juli 1911 kl. 11.00 om føremiddagen braut det ut brann i ein snikkarverkstad i Balestrand sentrum. Verkstaden høyrde til Hans Thue og B...

Russehola - gøymestad for russiske krigsfangar

Krigsplass / War site
Publisert: 07.07.1999
Hausten 1944 rømde fire russarar frå ein tysk fangeleir på Sandane. Med dristig innsats frå lokale hjelparar vart dei samla i Russehola. Gøymestaden l...

Bygningsmiljøet ved kaia på Hestnesøyra

Grend / Hamlet
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
Bygningsmiljøet ved kaia på Hestnesøyra vitnar om handel og samferdsle gjennom mange generasjonar. Den siste butikken stengde dørene i 1985 og rutebåt...

Gardstunet på Osmundneset i Hyefjorden

Grend / Hamlet
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
Garden Osmundnes ligg midt inne i Hyefjorden, på austsida, eit stykke innafor garden Kleppenes. Tunet er føreslege freda....

Kvernhusa på garden Å i Hyen

Mølle / Mill
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
Tett ved fylkesvegen til Ommedal, nokre hundre meter sør-sørvest for gardstunet på Å i Hyen, står fire kvernar i særs god stand. Dei vart restaurerte ...

En grav - viet til solgudens tegn

Historisk plass / Historical site
Publisert: 22.09.2009
Author: Hermund Kleppa
Den 16. november 1909 hadde Sogns Tidende ei notis om eit interessant gravfunn på Nornes. Konservator Haakon Shetelig hadde vore på staden. Det var ei...

Samferdslerevolusjon i midtre og indre Sogn

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Tida før 1940 må seiast å ha vore litt av ein samferdslerevolusjon i midtre og indre Sogn. Gaularfjellsvegen og Sognefjellsvegen og dei nye ferjesamba...

- Måtte alltid ofra til Gåsi

Naturformasjon / Natural structure
Publisert: 01.09.2005
Author: Hermund Kleppa
Gåsi eller Gaosi er namnet på ein figur i eit sva attmed den gamle stølsvegen frå Skahaug til Stokksete. Frå gamalt var det alltid slik at dei måtte o...

Prestegard frå Leikanger på Norsk Folkemuseum

Bolig / Residence
Publisert: 29.05.2009
Author: Hermund Kleppa
I 1911 reiv dei den vel 150 år gamle prestegarden (prestebustaden) på Leikanger. Materialane blei sendt austover til Kristiania, første delen av vegen...

Fire kyrkjer på Systrond i mellomalderen

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 01.09.2009
Author: Marit Anita Skrede
Det var fire kyrkjer i Leikanger i mellomalderen. To av desse var truleg stavkyrkjer; Henjum og Hamre, medan to var steinkyrkjer; Njøs og Leikanger ky...

Skogrekruttskule bygde bruer i Henjadalen

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
År 2016: Turgåarar, joggarar, syklistar og alle andre som ferdast på vegen inn Henjadalen passerer fire betongbruer. Den første går over Høgaloftåna e...

Grunnlovsjubileum – 1814 i Sogndal prestegjeld

Jubileum / Anniversary
Publisert: 24.03.2014
Author: Hermund Kleppa
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag ...

Grunnlovsjubileum 2014 – eit 1814-brev frå Bergen til Sogndal

Jubileum / Anniversary
Publisert: 14.01.2014
Author: Hermund Kleppa
Året 1814 – eit merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild...

Glimt av historia til Sogns Barneheim

Folk og samfunn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kjerstin Risnes
Sogns Barneheim vart opna i 1891 på Leikanger. I denne artikkelen vil vi ta ein glytt inn i historia til barneheimen fram til 1950-talet....

A/S Fjærlandstunnelen

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 06.02.2024
Author: Per Olav Bøyum
«Kampen for vegutløysing for Fjærland er ei lang historie. Det ei soge med mange voner og store vonbrot, lovnader og luftslott og politikk. Tanken om ...

Eikenesstøylen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 06.06.2000
Author: Torgny Ueland
Eikenesstøylen ligg på ein romsleg avsats i ei høgd på ca. 345 m o.h. Stølen høyrer til gard nr. 32, Eikenes. Det er tett skog i den bratte lia nedanf...

Sogningen Olaf Huseby - forleggjar i Kristiania og Amerika

Amerikareisa
Person / Person Utvandring / Emigration
Publisert: 05.03.2001
Author: Hermund Kleppa
Olaf Huseby, fødd 1856 i Leikanger, død 1942 i Amerika, gjekk lærarskulen på Stord, men slutta i læraryrket etter tre år. I staden vart han utgjevar o...

Bilete til minne om professor L.M. Gimmestad

Folk og samfunn
Plakett / Plaque
Publisert: 04.12.2007
Author: Hermund Kleppa
Sommaren 1947 var eit stort reisefølgje av amerikanarar på vitjing i Nordfjord. Firda Ungdomslag skipa til ei "norsk-amerikansk" stemne i Gloppen sønd...

Brevet frå Jonas Wessel Crøger

Folk og samfunn
Kvinner og likestilling Skule Skule / School
Publisert: 03.07.2025
Author: Anett Ytre-Eide
Sommaren 1843 kom det eit brev til Leikanger formannskap. Brevet var frå personellkapellan Jonas Wessel Crøger i Bergen, og handla om planane han hadd...

Minnesmerke ved Breim kyrkje over falne i krigen 1940-1945

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 20.03.2001
Author: Hermund Kleppa
Fire menn frå den tidlegare kommunen Breim i Nordfjord sette livet til under krigen 1940-1945. I 1942 vart det reist ein minnestein over to av dei ved...

Minnestein over skulestyrar Elias Ryssdal

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 03.02.2003
Author: Hermund Kleppa
Firda vidaregåande skule på Sandane byrja som Firda gymnas i 1922. Den fyrste styraren var Elias Ryssdal. Ved 25-årshøgtida reiste elevar ein minneste...

Minnesmerke over museumsmannen - godseigar G. F. Heiberg

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 27.11.2003
Author: Hermund Kleppa
Ved inngangen til De Heibergske Samlinger - Sogn Folkemuseum på Kaupangerskogen står eit minnesmerke over grunnleggjaren, godseigar G. F. Heiberg. Min...

Minnestein over Henrik og Hanna Krohn

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 01.02.2006
Author: Hermund Kleppa
Den store obeliskforma steinen ved kyrkja i Sogndal står på grava til Henrik og Hanna Krohn. Krohn døydde i 1879 og steinen vart truleg reist tidleg p...

Minnestein over lærarskuleelev - Tomas Fondenæs

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 24.06.2005
Author: Hermund Kleppa
På den eldste delen av kyrkjegarden ved Norum kyrkje står ein heller høg, obeliskforma minnestein. Innskrifta ber bod om at her vart ein skuleelev gra...

Kong Sverre - Minnestein om slaget ved Fimreite

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 15.04.2007
Author: Hermund Kleppa
Det gjekk hardt føre seg i Sogndal sommaren 1184. Kong Sverre og birkebeinarane hans kom på besøk for å krevja bot for at sogndølene hadde drepe sysse...

Minnestein over Peder A. Mundal

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 20.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Langs kyrkjegardsgjerdet ved Hegge kyrkje i Austre Slidre står eit ti-tals gamle gravminne. Dei er tekne bort frå gravene dei stod på og sette til sid...

Island - Torfæus-minnesmerket på Karmøy

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 27.06.2008
Author: Hermund Kleppa
I 1936 vart det reist minnesmerke over Tormod Torfæus (1636-1719), mannen som skreiv den fyrste noregssoga etter Snorre Sturlason si Heimskringla på 1...

Fylkespolitikar på to minnesteinar - H. U. Sverdrup

Folk og samfunn
Person / Person
Publisert: 12.04.2010
Author: Hermund Kleppa
I boka" Sogn og Fjordane fylkekommune gjennom 150 år" står presten Harald Ulrik Sverdrup (1813-1891) omtalt som "den fremste fylkespolitikaren i ei år...

Minnestein over Georg Distad

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 19.04.2001
Author: Hermund Kleppa
På ein ovalforma naturstein på ei grav ved Fjærland kyrkje står denne innskrifta: GEORG DISTAD * F. 18-6-1915 * FALT I KAMPANE I * VALDRES 28-4-1940 *...

Minnestein over Wilhelmine og Norman Eng – i Volda

Folk og samfunn
Person / Person
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Eng-minnesteinen står i Kornbergparken, eit kort stykke oppom Volda kyrkje. Steinen vart reist år 1923 attmed Volda sanitetslag sin tuberkuloseheim Vo...

Minnestein om vegutløysing til Kandal

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 15.06.2013
Author: Hermund Kleppa
Kandalsbygda ligg på vestsida av Breimsvatnet. Her er tre matrikkelgardar, Indre -, Midtre og Ytre Kandal. Bygda fekk vegutløysing hausten 1969. Det e...

Minnestein over Jakob Sæthre – skulepioner frå Breim

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 25.02.2013
Author: Hermund Kleppa
Psykisk utviklingshemma born på Vestlandet fekk sin første spesialskule i 1882. Jakob Sæthre frå Breim i Sogn og Fjordane starta skulen i Bergen. Skul...

Storebåten i Traudalen

Folk og samfunn
Båt / Boat
Publisert: 14.10.1999
Author: Margret Sande
Stølsbeitet til gardane Rygg og Grov er delt i to av Traudalsvatnet. På dei to gardane var det til saman 13 bruk. Alle bruka hadde sel og fjøsar framf...

Fylkesmannen i Sogn og Fjordane - historikk

Folk og samfunn
Litteratur / Litterature
Publisert: 03.03.2008
Author: Hermund Kleppa
På Holmen stod Kristkirken, middelalderens storslåtte katedral. Her lå også biskopens bygninger og anlegg, i tillegg til dominikanerklosteret. ...

Kaupanger stavkyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Kaupanger kyrkje er ei stavkyrkje frå kring 1140. Ho står på Kaupanger Hovedgård sin grunn i Sogndal kommune. Kyrkja, som har 125 sitjeplassar, er den...

Krutfabrikken på Byrkjelo

Næring og handverk
Fabrikk / Factory
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes Solbjørg Ulvestad
Gabriel Ludvikson Bjørnereim vart fødd på "Ludvikbruket" på Bjørnarheim i 1876. Som 17 åring utvandra han til USA der han m.a. gjekk på bergverksskule...

Hotell Balestrand

Næring og handverk
Losji / Accommodation
Publisert: 17.09.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Midt i Balestrand sentrum ligg eit større trehus som i dag hyser bustader og kommunale kontor. Folk i bygda kallar huset Gamle-Banken. Opphavleg var d...

Gloppen hotell

Næring og handverk
Losji / Accommodation
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
Gloppen Hotell ligg fint tilbaketrekt i botnen av Sandane-bukta. Det vart starta i 1829 som skysstasjon. I 1866 bygde Joachim E. Sivertsen den første ...

Spelemannen Per Støyva

Folk og samfunn
Musikk / Music Person / Person
Publisert: 28.09.1999
Author: Liv Fridtun (1970 - )
Spelemannen Per Støyva (1896-1988) frå Breim tok vare på og levde for musikken, og var det siste bindeleddet mellom den gamle Breimsmusikken og yngre ...

Turistskyss i Fjærland

Næring og handverk
Turisme / Tourism
Publisert: 26.05.2006
Author: Kristin Ese
Mot slutten av 1800-talet vart turisme ei viktig inntektskjelde mange stader i fylket. Fjærland var mykje besøkt av turistar som ville sjå breane. Dit...

Blåbærstølen i Horpedalen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 30.10.2006
Author: Hermund Kleppa
Blåbærstølen var vårstøl til garden Horpedal. Stølen ligg ein dryg kilometer frå gardstunet inne i Horpedalsdalen. Dei slutta å støla på Blåbærstølen ...

Fjellstølen i Supphelledalen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 30.10.2006
Author: Hermund Kleppa
Den fremste garden i Supphelledalen heiter Supphella. Garden er delt i to bruk, Øvste Supphella og Nedste Supphella. Bruka hadde stølsdrift på same st...

Heimastølen i Supphelledalen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 30.10.2006
Author: Hermund Kleppa
Den fremste garden i Supphelledalen heiter Supphella. Garden er delt i to bruk, Øvste Supphella og Nedste Supphella. Bruka hadde stølsdrift på same st...

Stølen i Eikjadalen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 11.10.2006
Author: Hermund Kleppa
Garden Eiki ligg på vestsida av elva heilt nede ved sjøen i Vetlefjorden. Dei to bruka på garden hadde støl i Eikjadalen. Eikjadalen går bratt opp frå...

Steigastølen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 11.10.2000
Author: Liv Janne Kvåle
Steigastølen, som ligg rett under Ølnesstølen og like ved Bergastølen, var støl til gardsbruket Steig. På stølen vart det separert og kinna smør medan...

Stølstufter i Friksdalen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Marit Anita Skrede
Om lag 3 km inne i Friksdalen, ca. 800 m o.h ligg Svolset, eit eldgamalt stølsområde med ikkje mindre enn 15 tufter. Dei er datert til perioden 400-80...

Stølane i Lidal

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 03.12.2000
Author: Hermund Kleppa
Den veglause garden Lidal ligg ned mot sjøen på austsida av Fjærlandsfjorden. Ein trong og bratt dal går opp mot den opnare nord-sør gåande Breiseteda...

Fadnastølen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Aase Njøs
Fadnastølen ligg på austsida i Njøsadalen under Kvannskar ca. 500 - 550 meter over havet. Fram til siste halvdel av 1900-talet var den nytta som heime...

Kvilestølen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 06.06.2000
Author: Torgny Ueland
Kvilestølen ligg i skoggrensa, ca. 560 m o.h. Dette er stølen for garden Kvile, gard nr.81 i Gloppen. Her i Breimslia ligg stølane på rekke og rad. Re...

Notabua i Selvågane på Sandane

Busetnad, bygd, by
Sjøbu / Sea house
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
Sandanebukta vert avgrensa mot sør av Selvågane. Her stikk ei fjelltunge ut i fjorden mot vest. På Klubben, den ytste pynten av berget, står Notabua. ...

Nilsstova og Bua på Nesholmen leirstad i Hyen

Busetnad, bygd, by
Losji / Accommodation
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
På Nesholmen leirstad i Hyen står det to gamle hus som begge er flytte dit frå Eimhjellen, nemleg Nilsstova og Bua. Nilsstova vart bygd i 1816 - 1817,...

Vetestova på Veten

Busetnad, bygd, by
Hytte / Cabin
Publisert: 31.08.2007
Author: Hermund Kleppa
Mellom stølen Dimmen i Gloppen og Moldrheimstølen i Stryn ligg det ei vetestove. Staden heiter Veten, eit høgdepunkt på vel 600 moh i terrenget der de...

Vereidesletta - største gravfeltet på Vestlandet

Arkeologi
Gravplass / Cementery Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
Vereidesletta ligg på nordsida av Gloppefjorden. Eit frodig jordbrukslandskap pregar området. Her ligg det største gravfeltet frå førhistorisk tid på ...

Om Sogn og Fjordane sin fylkesstein - eklogitt

Berggrunn
Fylke / County
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Sogn og Fjordane fylke har fire kjennemerke henta frå naturen: fjord (stilisert i våpen og flagg), revebjølle (fylkesblom), eine (fylkestre) og – EKLO...

Kong Sverre - Stadnamn og Fimreiteslaget I

Folk og samfunn
Historisk hending / Historical event Slag / Battle
Publisert: 13.07.2008
Author: Vilhelm Flugeim
Fredag 15. juni 1184 utkjempa kong Sverre og kong Magnus Erlingsson sjøslaget ved Fimreite. Over 2000 menn skal ha mista livet. I 1937 skreiv lærar Vi...

Karnilstunet og Karnilshaugen

Museum, natur- og kulturvern
Gardsbruk / Farm Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
Karnilshaugen, også kalt Tinghaugen på Hauge....

Baldersteinen

Museum, natur- og kulturvern
Historisk monument / Historical monument Minne / Reminder
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Baldersteinen er det offisielle namnet på ein nær 8 meter høg bautastein like ved den nye kyrkjegarden i Leikanger. I sitt slag skal han vera ein av d...

Steinsmia på Austrheim

Næring og handverk
Smie / Forge
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
Ved elva som skil gardane Hauge og Austrheim, finn vi ein særprega og sjeldsynt steinbygning. Huset står på bruk nr. 11 på garden Austrheim, og ligg n...

Bautasteinen på Austrheim

Museum, natur- og kulturvern
Historisk monument / Historical monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
På Austrheimssteinen er truleg den yngste av jarnalder-helleristningane i Nordfjord. Den innrista skipsfiguren er datert til kring år 400 e.Kr., overg...

Sygna Ullvarefabrikk

Næring og handverk
Fabrikk / Factory
Publisert: 07.07.1999
Author: Snorre Dag Øverbø
Sygna Ullvarefabrikk AL vart skipa i 1913, og låg ved Henjaelva i Leikanger. Produkta var i hovudsak ullgarn, ullteppe og seinare bomullstøy. Bedrifta...

Minnestein over Gabriel Reed på Utvikfjellet

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 05.10.2006
Author: Hermund Kleppa
«Har du høyrt Gabriel Reed spele, av slåttane sine på fele? (..) Han tek deg med på fjellet på stemne, der vidda og stilla - deg dreg og deg femne.» D...

Minneplate i Vereidskyrkja - om Abraham Vereide

Folk og samfunn
Plakett / Plaque
Publisert: 12.01.2003
Author: Hermund Kleppa
Abraham Vereide frå Gloppen (1887-1969), reiste til Amerika våren 1905. Han vart "utvandraren frå Noreg som samla leiarar i Amerika og i andre land ti...

Laksetrappa i Eidsfossen

Næring og handverk
Fiske / Fishing Laksetrapp / Salmon ladder
Publisert: 14.10.1999
Author: Arne Eikenes
Gloppeelva, eller Storelva, som ho ofte vert kalla i daglegtale, har så langt tilbake som ein kjenner til, vore ei god lakseelv. Første laksetrappa i ...

Prestegarden på Vereide

Tru og livssyn
Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Olav Sigurd Gundersen
Gjennom 1000 år har det budd prestar på Vereide. Dei første var nok sterkt knytte til stormannsætta som budde her frå før 900, og var nærast som gards...

Røyrvikstøylen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 05.06.2000
Author: Torgny Ueland
Røyrvik, gnr. 22, har sin støl på eit graskledd nes i det vakre Røyrvikstøylsvatnet. Høgd ca. 555 m o.h. Her er fire velhaldne sel av ulik alder, og e...

Turisme i Fjærland

Næring og handverk
Bre / Glacier Cruiseskip / Cruise ship Dampbåt / Steamer Fjord / Fjord Hotell / Hotel Reise / Travel Turisme / Tourism
Publisert: 26.09.2025
Author: Aurora Myro
Hotel Mundal var eit av dei hotella som vart grunnlagde på grunn av den aukande turismen på Vestlandet mot slutten av 1800-talet. Hotellet vart grunnl...

Julerefleksjonar frå ein utvandrar

Folk og samfunn
Jul Utvandring / Emigration
Publisert: 16.12.2025
Nordmenn som utvandra til USA på 1800- og første halvdel av 1900-talet fekk nok mange store og små kultursjokk. Mange sende brev heim til familie og v...

Bautasteinen på Nybø

Busetnad, bygd, by
Historisk monument / Historical monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Leikanger har tre bautasteinar frå førhistorisk tid. Dei står langs sjøen på gardane Hamre, Husabø og Nybø (Fylkesmannsgarden). Steinen på Nybø er tru...

Breim kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.02.2003
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Breim kyrkje er ei langkyrkje i tre som står på garden Re i Gloppen kommune. Kyrkja, som har 500 sitjeplassar, vart vigsla 9. juli 1886 av biskop Fred...

Gamlehotellet på Hermansverk

Næring og handverk
Losji / Accommodation
Publisert: 07.07.1999
Author: Knut Skjånes
"Hotellet" kallar gamle folk den raudmåla, toetasjes trebygningen i sentrum av Hermansverk, men det er over 80 år sidan hotellverksemda slutta. No er ...

Fardal bedehus

Tru og livssyn
Bedehus / Chapel
Publisert: 07.11.2006
Author: Hermund Kleppa
Dei sette i gang med å byggja utan at byggjeløyvet var i orden - og fekk mulkt. Akkurat det er truleg bedehusbyggjarane i Fardal åleine om. Huset stod...

Sparebanken Sogn og Fjordane på Hermansverk

Næring og handverk
Forretningsbygg / Commercial building
Publisert: 13.02.2002
Author: Hermund Kleppa
Leikanger Sparebank, skipa 1864, gjekk 1. april 1988 med i den fylkesomfattande Sparebanken Sogn og Fjordane. I 1992 flytte banken inn i næringsbygget...

Eika på Eikenes

Planteliv
Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Arne Eikenes
På Gardneset, der Hyefjorden munnar ut i sjølve Nordfjorden, tronar Eika på Eikenes. Den gamle kjempa har nok gjeve garden Eikenes det namnet han har ...

Hetlastøylen

Busetnad, bygd, by
Støl / Mountain farm
Publisert: 06.06.2000
Author: Torgny Ueland
Hetlastøylen ligg ca. 535 m o.h. og høyrer til Hetle, gard nr 99. Stølen ligg med skog omkring og med rydda slåttemark nedanfor. Fram til 1940 stod de...

Fylkesbaatane i Sogn og Fjordane – matros Georg Distad fall i Valdres 1940

Fylkesbåtane
Fylkesbaatane
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
«Ved middagstider», tysdag 9. april 1940 var MS «Nesøy» i Solund på veg til Bergen. Det vart ikkje Bergen denne gongen. I staden gjekk «Nesøy» inn Sog...

Fylkesbaatane – Barndomsminne om DS «Lærdal»

Fylkesbåtane
Fylkesbaatane
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
«Og no har «Lærdal» lagt opp for godt. Kvar er det han ligg? Er det på Laksevåg eller i Dokken? Der får han ikkje lov å liggje. Han høyrer ikkje heime...

Minnestein i Balestrand over skiparane av Fylkesbaatane

Fylkesbåtane
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Sogn og Fjordane har to minnesteinar fylket sjølv har medverka til å få reist. Ein står i Holmen i Balestrand, reist i 1911 til minne om ein prest og ...

1905 - Leikanger kommune

Unionen oppløses 1905
Unionsoppløysing / Union resolution
Publisert: 29.11.2004
Author: Hermund Kleppa
I 1905 vart Norge eit heilt fritt og sjølvstendig land. Unionen med Sverige vart oppløyst ved Stortinget sitt vedtak 7. juni. Denne artikkelen handlar...

1905 - Fråsegn frå vegplannemnd i fylket

Unionen oppløses 1905
Politikk / Politics Unionsoppløysing / Union resolution
Publisert: 30.12.2004
Author: Hermund Kleppa
I 1905 vart Norge eit heilt fritt og sjølvstendig land. Unionen med Sverige vart oppløyst ved Stortinget sitt vedtak 7. juni. Denne artikkelen handlar...

1905 - Sogndal kommune

Unionen oppløses 1905
Unionsoppløysing / Union resolution
Publisert: 20.02.2005
Author: Berit Selseng
I 1905 vart Norge eit heilt fritt og sjølvstendig land. Unionen med Sverige vart oppløyst ved Stortinget sitt vedtak 7. juni. Denne artikkelen handlar...

1905 - Gloppen kommune

Unionen oppløses 1905
Unionsoppløysing / Union resolution
Publisert: 29.11.2004
Author: Snorre Dag Øverbø
I 1905 vart Norge eit heilt fritt og sjølvstendig land. Unionen med Sverige vart oppløyst ved Stortinget sitt vedtak 7. juni. Denne artikkelen handlar...

1905 - Balestrand kommune

Unionen oppløses 1905
Unionsoppløysing / Union resolution
Publisert: 19.02.2005
Author: Gunnar Urtegaard
I 1905 vart Norge eit heilt fritt og sjølvstendig land. Unionen med Sverige vart oppløyst ved Stortinget sitt vedtak 7. juni. Denne artikkelen handlar...