Kyrkjetomta på Rygg ligg i biletet mellom Vangen kyrkje og punktet merka R. 'Bønesteinen' ligg nedst ved høgre foten på R.

The church site at Rygg is located in the picture between Vangen church and the point marked with an 'R'. The "prayer stone" is located just below the 'R' to the right.

Datering
Biletet er frå 1895-1900.
Fotograf
N. M. Nielsen.
Eigar
Aurland kulturkontor.

Kyrkja på Rygg

Rygg ligg like ovanfor Aurlandsvangen. Her ligg tomta etter ei stavkyrkje som truleg vart bygd kring år 1130. Området nærmast kyrkjetomta, mot vest og sør, var kyrkjegard i mange hundre år, fram til 1806.

Ryggjakyrkja

Stavkyrkja på Rygg låg fritt og fint til rett ovanfor Aurlandsvangen, med god utsikt over fjorden. Det er sett opp ein minnestein her. Ein veit ikkje korleis kyrkja har sett ut, men det var ei lita kyrkje. Likevel kan ho ha sett staseleg ut.

Jon Pettersson (Jon Fot) av den mektige Aurlandsætta kan ha bygt kyrkja. Han gifte seg i 1129 med Ingrid Kollsdotter frå Agder. Dei fekk sonen Brynjulv, og skulle døypa guten. Dei må ha budd på nordsida av elva og hadde inga kyrkje. Det vart bygt mange kyrkjer på den tida, og Jon kan såleis ha fått reist Ryggjakyrkja kring 1130. I skriftlege kjelder er ho nemnd fyrst i 1322.

Kyrkjetomta

Biskop Neumann var i Aurland i 1834 og skreiv då ned ein del fakta om kyrkja. Årboka til Foreininga til Norske Fortidsminnesmerkers bevaring av 1902 gjev att m.a. dette frå rapporten:

"Man ser tydelig rester av grundmurene med tre af hjørnestenene. Koret har ligget inderst, vestgavlen saaet ude på kanten. Saavidt jeg kunde se har koret været 4,30 meter, skibet 4,70 meter bredt. --- efter mitt maal har koret ikke været længre end 5 meter, og skibet 6,15. --- Kirken har åbenbart været ganske liden."

Det ligg ein 'bønestein' på kyrkjetomta. Segna seier at dei få overlevande frå Svartedauden samla seg til bøn kring denne steinen.

Stavkyrkja på Rygg vart riven i 1576, medan kyrkjegarden var i bruk heilt fram til 1806.