«Rundt han plaskar båra djup / lendet kring er bratte stup». Fotografen har her teke seg med frå den gamle vegen på utsida av tunnellen austover frå Maragjølet.
Segner og eventyr - Håmannesteinen i Hornindalsvatnet
Det knyter seg ei segn til Håmannesteinen. Arge nordfjordingar sette ein dansk fut opp på steinen, midt på natta, og let «guten» greia seg sjølv. Steinen ligg på sørsida av Hornindalsvatnet, eit kort stykke aust for Maragjølet. Det er råd å sjå steinen frå gamlevegen på utsida av Margjøl-tunnellen, men stupbratt ned der han ligg. .
«den bondeflåaren»
Fut og futedøme kom i «dansketida». Futen var skatteoppkrevjar. Mange futar var frå Danmark. I folketradisjonen er futen ein fiende av folket, hardhendt og urettferdig. I eventyret «Fanden og futen» møter futen og fanden to bønder: «… Så gjekk dei eit stykke til. Då møtte dei to bønder. "Der ser du futen vår", sa den eine. «Gje fanden hadde han, lys levande, den bondeflåaren….»
Sette futen på stein
Til Håmannesteinen knyter det seg ei segn. Då futen ein gong kom for å krevja skatt, tok dei han, og for med han i robåt på Hornindalsvatnet midt på natta. Dei lempa «danskefuten» opp på ein stein i vatnet. Og der, «på den bratte ville strand / var kje godt å gå i land». I 1930 stod segna i Fjordabladet, på vers, signert «E». Versemakaren fortel om steinen; kvar han ligg, at det er brådjupt rundt han og stupbratte berget attmed:
Image
«Håmannesteinen: Kjem du inn i Skredestranda / kan du sjå den steinen sjølv.» Håmannesteinen ligg vest på Skredestranda, tett attmed bratte berghamrar. Fotografen har her teke seg med frå den gamle vegen på utsida av tunnellen austover frå Maragjølet.
Datering
2012
Fotograf
Marit Anita Skrede
Eigar
Marit Anita Skrede
Håmannesteinen
Hev du set Håmannesteinen som i Honndalsvatnet ligg, og høyrt segni um den sveinen som vart sett på denne pigg? Enno denne segni gjeng um den vonde fute dreng, som dei gjorde ei prette at dei han på steinen sette.
Kjem du inn i Skredestranda, kan du sjå den steinen sjølv; for han ligg litt i frå landa [der det bur folk] noko inn for Mara-jøl. Rundt han plaskar båra djup, lendet kring er bratte stup. Vart du sett på denne karen, blei du mødd og ille faren!
So vert sagt at danskefuten eingong kom og kravde skatt, og han fekk seg skjuss den guten yver vatn i myrke natt. Ingen lika denne mann, det eit hat imot han brann. Skatten drjug han av deim kravde, ribba til seg det dei havde.
Då dei framom steinen rodde, treiv dei futen som ei fjør, kasta han på denne odde, og frå steinen snøgt dei rør [rodde]. På den bratte ville strand var kje godt å gå i land, slik at futen då dei skoda i ei vand og farleg stoda.
Enno stend han som eit minne, denne gamle gråsteinsgut. Det hjå mange brann eit sinne mot den vonde danskefut; og dei meinte det var rett at han vart på steinen sett. Når han vart for heisen skatten, var dei ikkje nett for katten.
Image
Illustrasjon av Theodor Kittelsen til folkeeventyret Fanden og futen i Asbjørnsen og Moe: Illustrerede eventyr. Udvalgte folkeventyr. (1907).
Datering
1907
Fotograf
faksimile
Eigar
Frå Asbjørnsen og Moe Samlede eventyr (1983), Den norske bokklubben.
Fjordabladet.
Asbjørnsen og Moe: Samlede eventyr. Den Norske Bokklubben, 1983.
