Omriss av eit liv
Rangele kjem inn i historia i ei tid då kjeldene byrjar å namngje folk. Frå 1600-talet får fleire og fleire dei viktigaste hendingane i liva sine, som dåp og gravferd, innførte i ei kyrkjebok. Likevel er det svært lite vi veit om Rangele. Då ho døydde i 1707, vert det opplyst i kyrkjeboka at ho hadde nådd den høge alderen av 87 år, og at foreldra heitte Lasse Olson Nes og Siri Olsdotter. Rangele må såleis ha blitt fødd rundt 1620, truleg på garden Nes i Hyllestad.
Ho kom til Varlia då ho gifta seg med ein Nils Knutson. I 1686 blei Rangele gift for andre gong. Denne ektemaken, Ole Knutson, tok nokre år etter livet av seg. I 1700 vart ho ektevia for tredje gong, med Lars Arneson, opphavleg frå garden Smilla. Rangele fekk, etter det kjeldene fortel oss, ingen born.
Giftarmål og levebrød
Sjølv om det ikkje var vanleg med brurer på 80 år, så var skikken med oppattgifte utbreidd. Det galdt rett nok i større grad for menn enn for kvinner. Men òg mange enkjer valde å gifta seg på nytt, særleg dersom dei var unge då ektefellen fall i frå. I folketeljinga 1801 skal kring 15 % av alle ekteskap ha vore mellom enkjer og tidlegare ugifte menn.
Å gifta seg var nærast synonymt med å ha tilgang til eit levebrød. For mange menn var ekteskap med enkjer ein måte å sikra ei utkome på, sjølv aldersskilnaden mellom dei var stor. For enkjene på si side, var det ofte naudsynt å få inn mannleg arbeidskraft, anten dette skjedde ved hjelp av tenarar eller gjennom eit nytt ekteskap.
Likevel sit vi att med spørsmålet om kvifor Rangele valde å gifta seg på nytt i så høg alder. Truleg kunne ho ha overlate garden til yngre krefter, og sjølv ha sikra seg eit kår - eller tykte ho at dette var ei usikker form for «pensjon»? Var det kanskje ein sterk personlegdom som gjorde at ho ville ha styringa med garden, eller skuldast det ei særleg otte for alderdomen, ettersom ho ikkje hadde born som kunne ta seg av henne?
