Fyrste skulehuset i Vik, slik det såg ut etter påbygginga i 1847. Opphavleg var der berre ei høgd. Etter ombygginga flytta Vik Sparebank inn.
Datering
1896.
Fotograf
Ukjend.
Eigar
Fylkesarkivet. SFFf-87001.0135

Fyrste skulehuset i Vik

Eitt av dei fyrste skulehusa som vart bygde på landsbygda i Noreg, vart reist i Vik i 1741. Det var presten Anders Daae som for eigne pengar bygde skulehuset.

Eldst på landsbygda

I 1739 kom det ny "Forordning af skolerne paa Landet i Norge" der det bl.a. vart fastslege at det skulle vera allmugeskule i alle prestegjeld. Omgangsskule vart enno lenge det vanlege, men i Vik vart det fast skule for Vikøyri alt i 1741. Denne faste skulen var kanskje det eldste skulehuset på landsbygda i Noreg. Det var det fyrste skulehuset i Bergens Stift, det vert og hevda at det var det femte eldste skulehuset av samtlege, også byane medrekna. Presten Anders Daae bygde skulehuset av eigne pengar på Prestegarden bort mot Hopraelva. Samstundes skipa han eit legat på 600 riksdalar til hjelp til klede o.a. for borna på Vikøyri.

Innviing

Då skulehuset vart innvigd i 1741, skreiv Anders Daae: ". . Skolevielsen blev foretaget i 4 Præsters Overværelse og andre velædle, Høyfornemme Personer og fornemme Folk, men ganske faa af den gemene Almue, nemlig 7 Jordebønder og nogle af deris Hustruer, samt en liden Hob Ungdom . ."

Sjølve huset

Huset var 21 alner langt, 10 alner breidt og 7 ½ alner høgt. Det var ei typisk sperrestove med ein liten lærarbustad til. Lærarbustaden var berre som ein liten kleve med ein klevelem ovanpå. Den siste som budde i skulehuset var læraren Ole Furrevik (1825-1890). Skulehuset var i bruk fram til 1891.

Påbygt 1847

I 1847 bygde Vik kommune på ei ny høgd med to rom. Eine rommet vart nytta til å halda heradsstyremøte, der føregjekk og konfirmantførebuing. Det andre rommet flytta Vik Sparebank inn i. Banken vart oppretta i 1846. I 1868 vart huset vølt og sett i betre stand. Skulehuset vart rive og selt til Johannes A. Sæbø i 1891, og tømmeret nytta han til fjøsbygning på garden. Den fjøsen vart riven i 1960.


Aas, Sverre: Frå allmugeskule til grunnskule i Sogn og Fjordane. Leikanger 1989.
Hovland, Tor og Lundeland, Bjarne: Vik Sparebank 1846-1971. Side 42-44. Leikanger 1971.