Gjestgjevarstad og kremmarleie
Det må ha vore hamn her langt attende, og alt før 1600 trur ein det har budd fastbuande folk her. Eit brev skrive av Georg Reichwein datert "Schierhavn den 8 Februar 1641" tyder på at det alt då var gjestgjevarstad her. I 1668 vart staden omtalt som kremmarstad. Frå 1697 var Skjerjehamn tingstad, og på tinget i 1706 vart det opplyst at det var gjestgjevarstad og hadde vore kremmarleie frå gamalt av.
Skjerjehamn from 1870.
Fyrste kremmaren som er kjend heitte Jon Dirch. Han kom truleg til Skjerjehamn kring 1640. I manntalet frå 1665 er han registrert som "Borger i Bergen och Ansættig i Schierjehafen".
I 1757, då Gabriel Andreas Jæger var gjestgjevar, vart staden omtalt slik: "Omstendighederne ere at det er Skyds Skiftestæd for de Rejsende, hvor brave Folk kand nyde skidkelig Forplejning og Natte Herberge, hvorfor Stædet er anordnet til de Rejsendes Fornødenhed". Jæger hadde fem døtrer, den eine, Margrete, vart gift med diktarpresten Petter Dass.
Otto Schreuder
Øllegaard and Otto Schreuder. He was a tradesman and innkeeper at Skjerjehamn, and in addition, he was a parliamentary member for the conservative party "Høgre" from 1903 to 1906.
Fram til målarmeister Wilhelm Schreuder frå Bergen kjøpte Skjerjehamn i 1861, var det familien Ross - frå Rossenborg i Sogndal, som dreiv handelsstaden. Det var son til Wilhelm Schreuder, Otto, som bygde våningshuset som enno står. Han bygde òg eit stort trelastlager, og i hans tid kom både postopneri, telegrafstasjon og rikstelefon til Skjerjehamn. Otto Schreuder dreiv i tillegg med eksport av fisk og levande hummar til England. Han skal vera av dei fyrste som byrja å senda fisken i kasser.
Kring 1900 var staden omlastingsplass for mange båtruter.
Stordomstida
Johannes Steine, som overtok staden i 1918, utvida trelasthandelen. Han bygde trelastlager ved kaia med butikk og kontor, og starta notbarkeri, slipp og mekanisk verkstad. Staden vart eit treffpunkt der folk kom for å handle, hente post og telefonere. Her kunne ein gå rundt i fleire timar å prate med folk og frette nytt.
I 1929 hadde Skjerjehamn 17 stopp utanom lokalrutene - ti år seinare var dette halvert. I 1950 var det berre to stopp i tillegg til lokalrutene.
Bygningane
Hovudbygningen dominerer Skjerjehamn. Det er eit stort hus i to høgder. Bygningen inneheld gjesterom for overnatting og bustad for eigaren og familien hans. Huset vart reist av byggmeister Korsvold i 1891 og er oppført i sveitserstil - som dei fleste andre hotell frå denne tida. Ein eldre bustad ved sida av dette huset vert no nytta til vedhus. Nord for våningshuset og den vesle hamna står ein stor lagerbygning med m.a. ekspedisjonslokale for kystbåtane.
Skjerjehamn i dag - 2001
Dei stendig fleire båtstoppa hadde i si tid styrkt staden, - no med færre og færre stopp miste staden livskrafta si. Etter kvart som trafikken skifta over frå sjø til land måtte denne veglause staden gje tapt.
Skjerjehamn hadde ei sentral plassering i rutene til Fylkesbaatane fram til 1940-åra. I dag, dvs. i året 2001, er det ingen fastbuande her. Staden er i privat eige og vert nytta til fritidseigedom. Bygningane er haldne godt vedlike. I den gamle krambua har eigarane laga til eit museum med mange av gjenstandane frå tida då staden var i full drift. Ein del turistar tek turen innom staden, men det er ingen handel eller utleige av husrom som i stordomstida.
Ny eigar – Ola Braanaas
I 2005 kjøpte fiskeoppdrettar Ola Braanaas Skjerjehamn. Dermed byrja ei ny æra for den gamle handelsstaden. Braanaas rusta opp Skjerjehamn til å bli eit moderne reiselivsanlegg samstundes som det historiske Skjerjehamn vart ivareteke.
The hotel with its Swiss-style architecture was built in 1891. To the right of the hotel is an old residence that is now used as a woodshed.
Olav-statuen
Eit landemerke i Skjerjehamn av ny dato er kjempestatuen av kong Olav V. Statuen som laga av bilethoggaren Knut Steen, var eit bestillingsverk av Oslo kommune. Då Oslo kommune ikkje ville ha kunstverket, melde det seg fleire interessentar rundt om kring i landet, mellom dei Ola Braanaas med Skjerjehamn som lokalitet. Kunstnaren valde Skjerjehamn. Etter å ha vore på staden, var han ikkje i tvil. Monumentet vart avduka 4. august 2007.
