Øvrelid-steinen
Øvrelid-steinen er hoggen i granitt, vel fire meter høg og 75 cm ved foten. Han er festa i eit todelt, kvadratisk forma betongfundament der det går lekkjer mellom låge feste i kvart hjørne. Innkrifta står i uthogde felt.
På framsida:
RASMUS * ØVRELID * 1876-1931 * SO SIGNE * DAA GUD DET * GODE SAAD.
På baksida:
VENER REISTE * DENNE STEINEN 1933
Øvst på steinen er innhogge ei strålande sol.
Rasmus Øvrelid
Rasmus Øvrelid fekk omtale i Norsk Allkunnebok som kom ut i åra 1948-1964. Det står:
”Rasmus Johannes Øvrelid (1876-1932) norsk skulemann, fødd i Hareid. Eksamen frå Volda lærarskule 1897, lærar der 1897-1903, styrar på Sunnfjord ungdomsskule 1903-1916, overlærar på Volda lærarskule 1916-1932. Stipendferder til Danmark, Færøyane, Island og England. Gav ut bladet Voldingen (sambandsblad mellom Volda lærarskule og tidlegare elevar) 1920-1925. Gav elles ut ”Arbeid, framgang og lukka” (1910), ”Volda lærarskule i 25 år” (1920) og ”Sundagsfred” (1932). Øvrelid var mykje nytta talar for fredssak, fråhaldssak, målsak, o.a. Flittig medarbeidar i målpressa på Vestlandet.”
Rasmus Øvrelid døydde 22. april 1932 og vart gravlagd i Volda.
Minnestein
Same året Øvrelid døydde sende styret for Sunnfjord Ungdomsskule ut eit opprop om å reisa ein minnestein over han på ungdomsskulen. Steinen vart reist året etter og avduka under elevstemna søndag 29. okotber 1933. Det var mykje fok samla frå alle sunnfjordbygder.
Avdukingstalen
Formann i fylkesskulestyret, klokkar A.B. Vamraak heldt avdukingstalen. 50 årsskriftet til skulen har med eit stykke om Rasmus Øvrelid skrive av Kristian Ulltang. Han trekkjer fram noko av det Vamraak sa i talen sin, mellom anna fylgjande:
- Den som skal få ein minnestein, må ha gjort eit innslag i folket som er meir enn det andre har gjort. Talaren tok fram noko av ungdomsskulen si soga i Sunnfjord: Anders Haave og Thorbjørn Horten, - han som fostra tankane og som gjennom "Ungdomsvennen" arbeidde dei fram. Så vart skulen røyndom [1902] og Øvrelid skulde setja desse tankane i verk. Det vart spørsmål mellom motsetnaden eller samhøve mellom kristendom og kultur, mellom det menneskelege og det kristelege."
The unveiling ceremony of the memorial stone for Rasmus Øvrelid. In the rostrum the chairman of the county school board A.B. Vamraak, who gave the memorial speech.
Mange andre talar
Ved avdukinga var det elles mange som tala, - formannen i styret for skulen, Nils Husetuft, skulestyrar Bertel Kaale, skulestyrar Lauvsnes og rektor Kristvik. Kristian Ulltang tala særleg på vegner av Øvrelid sine mange elevar gjennom 13 år.
Lova å ta godt vare på minnesteinen
Skulestyrar Otto Huseklepp tok mot steinen på vegner av skulen. Han sa mellom anna:
"- Rasmus Øvrelid grov djupt i grunnen. Han flutte ikkje mykje, for han slo røter der han kom. På tvo stader gav han si kraft og sitt arbeid: Ved Volda lærarskule og ved Sunnfjord ungdomsskule. Båe stader vann han mange og trufaste vener.
I Volda var han med og bar eit stort og godt arbeid, men her i Sunnfjord gjorde han grunnarbeid. Både ungdomsskulen og mykje av det beste ideelle arbeidet i Sunnfjord byggjer på den grunnmuren som Øvrelid la.
Difor skal minnesteinen stå her, og difor takkar skulen fordi eit kjært minne er fest til denne staden med ein ven og vyrdeleg bauta. Og vi lovar at vi vil vyrdsla minnesteinen og æra minnet som skal leva lenge etter Rasmus Øvrelid."