Søkeresultat

Tøm filter
Distanse
less than  km
from 
Viser 200 av 250 resultater

Anders Viken - nyskapar i folkemusikken

Musikkinstrument / Musical Instrument Musikk / Music Musikkverk / Musical work Person / Person
Publisert: 28.09.1999
Author: Liv Fridtun (1970 - )
Anders Viken (1898-1977) var spelemann og komponist frå Jølster, og komponerte kring 500 slåttar. Han fekk òg utvikla ei hardingfele som fekk namnet I...

Paulen-spelemennene i Jølster

Musikk / Music Person / Person
Publisert: 28.09.1999
Author: Liv Fridtun (1970 - )
"Paulsmusikken" er eit omgrep i folkemusikken i Sogn og Fjordane. Denne tittelen skriv seg attende til garden Paulen i Jølster, der ein syskenflokk ta...

Skjeggedal

Samferdsle
Publisert: 11.05.2016
Author: Nils Georg Brekke

Ålmerket

Språk og kunst
Publisert: 10.05.2016
Author: Nils Georg Brekke
LARS KINSARVIK OG TROND LARSSON HUSI stova si på Ålmerket i Kinsarvik dreiv Trond Larsson Hus (1806–1878) i mange år ei blømande handelsverksemd. Han ...

Fotografen Olai Fauske (1887-1944): Modernist og norskdomsmann

Person / Person
Publisert: 06.02.2024
Author: Asbjørn Tyssen
Kva var det som fekk ein ung gut, fødd og oppvaksen på ein litt avsidesliggande gard i Sunnfjord kring siste hundreårskiftet, til å bli fotograf i hei...

Laksetrappa i Osfossen i Gaula – om bygningsmenn og årstal

Laksetrapp / Salmon ladder
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Osfossen ligg ved utløpet av det vidgjetne Gaula-vassdraget i Sunnfjord. Laksetrappa ved denne fossen er kjend som den første i landet, bygd av ein ir...

Connie Henden-leskuret frå Førde Sementvare sidan 1974

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Leskur, venteskur, busskur – tre ord om det same; liten bygning oppsett på buss-stopp. Det finst fleire slags leskur langs vegane, men i Sogn og Fjord...

Nei til «bautastein» – i Naustdal

Gravstein / Gravestone
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Anders Hamre frå Naustdal (1878-1934) var pressemann og samfunnsaktør av stort format. Kort tid etter at han døydde, vart det i Naustdal gjort opptak ...

Slåttespel i Sunnfjord

Musikk / Music Musikkverk / Musical work
Publisert: 06.02.2024
Author: Synnøve S. Bjørset
"Når det gjeld slåttane i Sunnfjord er dei gjerne noko stutte, men rytmisk, karakteristisk og tonefriske; stundom naive, men jamnt friskdæmde og humør...

Vegsperring ved Dregebø nord for Vadheim

Samferdsle
Publisert: 06.02.2024
Author: Kjell-Ragnar Berge
I Vadheim dreier hovudvegen E39 nordover gjennom Ytredalen, og rundt 4,5 km nord for Vadheim passerer vegen Dregebø i ein ny parsell gjennom ei stor f...

Lærar for livet

Person / Person Skule / School
Publisert: 06.02.2024
Author: Sigrun Espe
Den 7. oktober 1849 vart 15 år gamle Kornelius Lunde frå Gaular konfirmert. Kornelius var odelsgut på garden Lunde, men var også ein skarp gut med aka...

Vevring kyrkje - snikkar Lars Gjelsvik

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 27.12.2010
Author: Hermund Kleppa
Vevring kyrkje var i minste laget då ho stod ferdig i 1846. Ei omfattande utviding var på tale rundt 1900, men arbeidet tok ikkje til før i 1944. Arbe...

Jorddyrking i Stardalen

Gardsbruk / Farm
Publisert: 25.09.2001
Author: Finn Borgen Førsund
I den halvtanna mil lange Stardalen, på mellom 280 til 300 m o.h., var det i 1920-åra 37 gardsbruk. Mykje av innmarka vart årvisst overfløymt. Opptakt...

Sparebanken i Jølster

Bank / Bank
Publisert: 25.09.2001
Author: Finn Borgen Førsund
Sparebanken i Jølster kom i siste fase av sparebank-etableringa i Sogn og Fjordane. Banken vart opna i Årdalen i 1901. Banken vann seg snøgt ein solid...

Sævarhelleren og Olsteinhelleren

Arkeologi
Publisert: 16.05.2018
Author: Knut Andreas Bergsvik
Nord i bygda Herand er det ei lang rekkje store hellerar. Mange av dei har funn frå forhistorisk tid; somme av desse er svært gamle....

Minnestein over Leo Aarseth

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 03.12.2000
Author: Hermund Kleppa
12. juni 1940 var Leo Aarseth frå Vevring lettmatros på tankskipet "Orkanger" på veg frå Abadan til Malta. Skipet vart torpedert, men mannskapet berga...

Skysstasjon på Langeland

Losji / Accommodation
Publisert: 07.07.1999
Author: Jan Anders Timberlid
I samband med at Den Trondhjemske Postvei vart etablert i 1780-åra, vart det også behov for skysskifte. Langeland var ein av desse mange skysstasjonan...

Den Trondhjemske Postvei i Gaular

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Jan Anders Timberlid
Oppretting av vekefast og direkte postrute mellom Bergen, Molde og Trondheim i 1786, og bygging av postveg mellom byane, batt dei to stiftsbyane tetta...

Sunnfjord folkehøgskule - minnestein over skulestyrar

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
På framsida (eller baksida) av den eldste bygningen på Sunnfjord Folkehøgskule står det ein bautastein. Steinen vart reist i 1933 til minne om Rasmus ...

Sunnfjord Folkehøgskule - minnestein om brannulukke

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
"Minne um ulukka paa Solvang" står innhogge på ein stein på kyrkjegarden ved Førde kyrkje. Det var mellom klokka 1 og 2, natt til laurdag den 3. septe...

Veg og bru over Kjøsnesfjorden

Samferdsle
Bru / Bridge
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Frå Vassenden strekkjer Jølstravatnet seg vel to mil austover, og ved gardane Sunde og Kjøsnes på sørsida, går den kring fem kilometer lange Kjøsnesfj...

Minne om Justismordet i Gaular

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 29.06.2001
Author: Hermund Kleppa
Ved Viksdalen kyrkje står ein gravstein som skil seg ut frå alle dei andre. Ikkje i materiale eller form, men ved innskrifta: "MIKAL G. HETLE (---) Sk...

Meieriet på Hjelmeland

Industri, energi og naturressursar
Meieri / Diary
Publisert: 07.07.1999
Author: Jan Anders Timberlid
Meieriet på Indre Hjelmeland var i drift til sentralmeieriet i Bygstad stod ferdig i 1952. I staden for at dette skulle forfalle, greidde eldsjeler å ...

Steinstolpen i Bygstad

Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Harald Jarl Runde
Ved Liagjerdet i Bygstad er ein stein brukt som telegrafstolpe. Det er ikkje noko uvanleg i og for seg, tilsvarande finn ein fleire stader rundt om i ...

Minnestein på Sande over falne i krigen 1940-1945

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
To ungdommar frå Gaular miste livet i kampane mot dei tyske invasjonsstyrkane ved Flå og ved Dokka. Dei fall same dagen, 25. april 1940. Begge blei gr...

Hardingfela fra Jåstad

Folk og samfunn
Musikkinstrument / Musical Instrument
Publisert: 19.03.2025
Author: Kari Klæboe Årrestad
 Den eldste hardingfela: Jaastadfela Den eldste hardingfela vi kjenner til er denne lille, vakre, rikt dekorerte fela som ble kjøpt inn til ...

Mågeskatten

Arkeologi
Publisert: 19.03.2025
Author: Kari Klæboe Årrestad
En nedgravet skatt fra vikingtid på Måge Å finne nedgravde skatter med mynter og pynt av sølv eller gull er mange barns drøm. Men på Måge ble det...

Då Osen bru ramla i elva

Busetnad, bygd, by
Ulukke / Accident
Publisert: 04.01.2008
Author: Svein Ove Nistad Hermund Kleppa
Gaula renn ut inst inne i Dalsfjorden. Osen bru ligg nesten ved utløpet. Den 30. april 1959 stod ei heller uvanleg kunngjering i Firda: "Fylkesvegen m...

Marte i Movika - husmannskone og byamme

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling
Publisert: 06.02.2024
Author: Kvinnestemmer.net
Marte og mannen Nils var dei siste husmennene i Movika. Ein kan sjå husmannsplassen dei budde på ved Sunnfjord museum enda. Rett etter dei vart gifte ...

Audhild Viken – pioner for marknadsføring og omsetnad av husflidsvarer

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling
Publisert: 06.02.2024
Author: Kvinnestemmer.net
Audhild Viken (1915-2000) ville ta vare på det tradisjonelle i ei tid då mange vende ryggen til dei norske husflidstradisjonane. Etter kvart organiser...

Hallgrimshelleren

Arkeologi
Publisert: 21.09.2018
Author: Knut Andreas Bergsvik
Hallgrimshelleren ligg nær sjøen, berre 13,5 meter over havet, og er ein av dei større hellerane i fylket, ca. 25 meter lang og opptil ni meter høg. F...

Vasselhelleren

Arkeologi
Publisert: 02.10.2018
Author: Knut Andreas Bergsvik
Vasselhelleren er ein av dei største i fylket. Han ligg under eit overhengande fjellparti som er ca. 125 meter langt og opptil 13 meter djupt. På 1920...

Tokheimslia

Ver og klima
Publisert: 02.10.2018
Author: Evelyn Natterøy Marte Eimind Kvalnes
På byrjinga av 90-talet var det fleire vintre med ekstremt med nedbør på Vestlandet. Odda samfunnet vart rysta av fleire store snøskred som tok hus og...

Opo

Ver og klima
Publisert: 02.10.2018
Author: Torbjørn Sletten Haga Anine Eikrem Helland
Opo gjekk over alle breidder i novmber 2014. Mykje vart øydelagt og NVE har brukt millionar på å sikre elva....

Jens Andreas Friis – «opptegnelser» i dagbok 1841

Person / Person
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
På kyrkjegarden ved Førde kyrkje i Sunnfjord kan kyrkjegardsvandrarar sjå eit gravminne over sokneprest Søren Hjelm Friis og «hustru» Charlotte Lovise...

Vik

Busetnad, bygd, by
Publisert: 22.02.2013
Author: Nils Georg Brekke
Garden Vik i Jondal må ha vore ein av dei tidleg busette gardane i Jondal; ein god og grøderik gard aust for elva. Gamle segner vil vita at det har bu...

Torsnes

Busetnad, bygd, by
Publisert: 22.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Leif Galtung
Då biskop J. Neumann var på visitasferd i Hardanger i 1825, vitja han også Torsnes, setegarden til Galtungslekta. Då var dei i ferd med å riva den gam...

Svåsand

Busetnad, bygd, by
Publisert: 22.02.2013
Author: Nils Georg Brekke
Nede ved fjorden på Svåsand, like ved riksvegen, ligg ei lang naustrekkje; eitt av dei velhaldne eldre naustmiljøa langs Hardangerfjorden. Det er gard...

Herand - Tveiti sag

Næring og handverk
Publisert: 22.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Sverre Haugen Amund Tveiten
Tveiti sag i Herand er truleg den siste vassdrivne oppgangssaga som har vore i ordinær drift heilt opp til vår tid. Det har stått oppgangssag her sid...

Hesthamar

Busetnad, bygd, by
Publisert: 25.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Bjarne Sørensen
Hesthamar, nokre kilometer nord for Utne, er ein av dei eldste sorenskrivargardane i landet. I 1637, knappe 50 år etter at sorenskrivarembetet var ski...

Utne

Busetnad, bygd, by
Publisert: 25.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Ågot Gammersvik
Då sersjant Peder Larsen Børsem frå Strandebarm var «entlediget» i 1721, etter Den store nordiske krigen, gifte han seg med bergensdama Elisabeth Schr...

Jåstad

Busetnad, bygd, by
Publisert: 25.02.2013
Author: Nils Georg Brekke
Garden Jåstad, som ligg nokre kilometer nord for Agatunet, må ha vore ein storgard i mellomalderen. Torolf på Jåstad er nemnd som forliksmann i 1293, ...

Aga

Busetnad, bygd, by
Publisert: 25.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Ågot Gammersvik
Storgarden Aga på vestsida av Sørfjorden, vart freda i 1937, då utskiftinga truga med å løysa opp det gamle klyngjetunet. Lagmannsstova, som har namn ...

Gravferd i Bygstad 1903

Gravferd / Funeral
Publisert: 17.04.2008
Author: Hermund Kleppa
I 1901 kom engelskmannen Charles Thomas-Stanford til Bygstad for å fiska laks. Seinare kom han årvisst. Kona hans Ellen Thomas-Stanford var og med. Ho...

Bygstad gamle kyrkjegard II

Tru og livssyn
Gravplass / Cementery
Publisert: 22.04.2008
Author: Hermund Kleppa
Kyrkja og kyrkjegarden i Bygstad ligg eit stykke frå kvarandre på Eide. Tidlegare låg kyrkja og kyrkjegarden på garden Bygstad. I 2008 er den gamle gr...

Futegarden på Bruland

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Futegarden på Bruland er rekna som eit av dei best bevarte døma på ein vestlandsk embetsmannsgard. Hovudbygningen i seinbarokk stil er frå 1750-talet,...

Kirkevollen

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Kirkevollen er eit av dei to freda embetsmannshusa i Førde - Futegarden på Bruland er det andre, og ligg vakkert til ved Løken med kyrkja i ryggen. De...

Stabburet på Fletene

Busetnad, bygd, by
Gardshus / Farm house
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Med årstalet 1524 rissa inn på ein stokk, har vi eit handfast haldepunkt for alderen til dette vesle huset på Fletene i Holsen. Mest truleg har vi her...

Kapteinsgarden

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Kapteinsgarden Ytre Skei er den av gardane på Skei som har lengst samanhengande busetnad av embetsmenn, heile 250 år, dei fleste militære. Hovudbygnin...

Gamlebanken

Bank / Bank
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Gamlebanken er det folkelege namnet på huset Førde Sparebank bygde i 1901 og tok i bruk i 1902. Det ligg i Kyrkjevegen 9, og er eit særmerkt bygg i Fø...

Førde kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Førde er ei langkyrkje i tre som ligg på garden Skei sin grunn i Førde sentrum. Kyrkja, som har 600 sitjeplassar, vart vigsla 1. oktober 1885 av bisko...

Haukedalen kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal Sigurd Vengen Anders Gjerde
Haukedalen kyrkje er ei langkyrkje i tre som står på garden Gjerland i Haukedalen i Førde kommune. Kyrkja, som har 120 sitjeplassar, vart vigsla 8. ju...

Holsen kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal Sigurd Vengen Anders Gjerde
Holsen kyrkje er ei langkyrkje i tre som ligg på Holsen i Førde kommune. Kyrkja, som har 200 sitjeplassar, vart vigsla 11. desember 1861 av prost Joha...

Førdehuset

Forsamlingshus / Assembly house
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Førdehuset representerte eit pionertiltak i norsk kulturliv då det vart opna i 1976. Her er det ei rekkje kulturelle tilbod og aktivitetar. Eit større...

Jordbruksskulen på Mo

Skule / School
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Garden Mo vart jordbruksskule i 1858, og er den nest eldste jordbruksskulen i landet som enno er i drift. Garden er ein av dei største i fylket med kr...

Under Jostedalsbreen frå Fjærland til Skei

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Den 17. april 1975 vedtok Stortinget at Fjærland skulle få vegutløysing til Skei i Jølster. Det endelege linevalet vart utsett for å utarbeida nødvend...

Vegutbygging i Gaular: Osen-Sande-Viksdalen

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Mot slutten av 1800-talet vart det bygt mange kilometer veg i Gaular kommune i høve til mange andre kommunar. Osen-Viksdalsvatnet fekk Stortingsløyvin...

Odda, frå 2020 del av nye Ullensvang kommune.

Publisert: 18.04.2012
Den idylliske turiststaden i botnen av Sørfjorden fekk ei rivande utvikling etter 1900, då hotella måtte vika for fabrikkar som på få år omskapte Odda...

Sparebanken Sogn og Fjordane

Forretningsbygg / Commercial building
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Frå 1960-åra har det gått føre seg ei omfattande samanslåing av bankar i større og større einingar. Denne prosessen starta først på 1970-talet i Sogn ...

Sentralsjukehuset for Sogn og Fjordane

Sjukehus / Hospital
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
På Via i Førde ligg sentralsjukehuset for Sogn og Fjordane, som òg er lokalsjukehus for meir enn halve fylket. Dette var, fram til at staten overtok s...

Firda - lokalavisa for heile fylket

Språk og kunst
Avis / Newspaper
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Avisa Firda er i dag den klårt største avisa i fylket, og den einaste dagsavisa. Opplaget var i år 2000 på 14 628. Avisa dekkjer Sunnfjord, ytre Sogn ...

Sjøahola

Grend / Hamlet
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Sjøahola var den første tettstaden i Førde, og gjennom fleire hundre år sentrum i bygda, både for ferdsel, handel og administrasjon. Då Jølstra skifta...

Båtstoppestaden Steinen

Busetnad, bygd, by
Grend / Hamlet
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Steinen vart båtstoppestaden for Førde. Her vart det fleire aktivitetar, m.a. dei første industrielle verksemdene. Men som mange andre stoppestader ha...

Firda Billag

Billag / Bus company
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Firda Billag er det største rutebilselskapet i Sogn og Fjordane, og er eigd av 13 kommunar, med hovudsete i Førde. Billaget transporterer dagleg meir ...

Altertavla i Førde kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkjekunst / Church art Måleri / Painting
Publisert: 07.07.1999
Author: Sigurd Vengen Anders Gjerde
Mange har vorte interessert i altertavla i Førde kyrkje nå dei har sett henne. Ho er eineståande, rik i motiva, fin i skjeringa og etter alderen vel i...

Steinstova på Reiakvam

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Joar Stegane
Steinstova på Reiakvam er frå gammal tid og bygd av stein, og er ikkje heilt vanleg. Ho er dessutan den einaste steinstova vi veit om i Naustdal, og d...

Den svarte fredagen - luftslaget over Førdefjorden 9. februar 1945

Folk og samfunn
Slag / Battle
Publisert: 07.07.1999
Author: Harald Jarl Runde
Fredag 9. februar 1945 rasa eit stort luftslag mellom allierte fly og tyske fly- og sjøstridskrefter over Førdefjorden og området rundt. Dette skal ha...

Bautasteinen på Bervellene i Naustdal

Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Joar Stegane
I Naustdal vart det i 1914 reist to bautasteinar til minne om dei frå bygda som var med i Napoleonskrigane 1807-1814. Den eine steinen står på Bervell...

Bautasteinen på Antonshogen

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Harald Jarl Runde
I Naustdal vart det i 1914 reist to bautasteinar til minne om dei soldatane frå Naustdal som var med i krigen 1807-1814. Den eine steinen står på Berv...

Gravrøysene på Horne

Arkeologi
Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Anders Gjerde
Lengst vest i Naustdal kommune, på grensa til Flora, ligg garden Horne. Her ligg tre gravrøyser frå bronsealderen. Sommaren 1990 vart to av dei rydda ...

Steinalderbuplass i Engjabøvika

Arkeologi
Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Anders Gjerde
Garden Engjabøen ligg på nordsida av Førdefjorden like innanfor garden Vevring. Her er dei eldste spora etter menneske i heile Naustdal kommune funne....

Vegopprør i Gaular

Samferdsle
Strid / Strife
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Mot slutten av 1700-talet vart det stilt krav til eit betre vegnett. Det skuldast ei fastare ordning med postføringa. Bøndene vart tvinga til å byggja...

Den Trondhjemske postvei frå Førde til Skei

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Den Trondhjemske Postvei mellom Førde og Førs i søndre enden av Breimsvatnet var rekna som eit av dei betre vegstykka på postvegen tidleg på 1800-tale...

Indre Sogn Automobilselskap

Billag / Bus company
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 1916 vart det første ruteselskapet skipa for rutekøyring i kommunane Sogndal, Hafslo, Luster og Jostedalen. I byrjinga var bilrutene mynta på turist...

Vadheim - Sandane: Frå hesteskyss til rutebiltransport

Billag / Bus company
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Då bilen kom tidleg på 1900-talet, var det stor skepsis til "automobilkøyring" i heile fylket. Dei fleste kommunane nekta bilkøyring grunna for dårleg...

Haukedalen og vegutløysing til fjorden

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Haukedalen var rekna som ei svært lovande jordbruksbygd med store område dyrkbar jord. Men dalen var nærmast avstengd frå omverda. Alt på 1800-talet k...

Heimevernet – skulptur på Skei

Monument / Monument
Publisert: 15.05.2013
Author: Hermund Kleppa
I 1990 flytte Heimevernet, distrikt 10 Fjordane, frå Bergen til Skei i Jølster. Tre år etter overtok HV 10 ny fane og reiste ein skulptur ved stabskva...

Vadheim til Førde - frå postveg til stamveg

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Då Fylkesbaatane vart skipa i 1858, kom det faste båtruter langs kysten og inn i fjordane. Postrutene vart mange stader flytta frå land til sjø, slik ...

Jondal, frå 2020 del av nye Ullensvang kommune.

Publisert: 18.04.2012
Jondal eller Samla skipreide har hatt stabile grenser sidan mellomalderen. På Solesnes ligg eitt av dei store hellebrota, og både Jondal og Herand er ...

Røldal

Tru og livssyn
Publisert: 27.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Hans Emil Lidén Harald Jordal
Stavkyrkja i Røldal var ei av dei sentrale valfartskyrkjene på Vestlandet. Truleg er kyrkja reist mellom 1250 og 1350, og i høgmellomalderen var Rølda...

Dyrskard

Samferdsle
Publisert: 27.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Nils Nonås Harald Jordal
Vegen over Haukelifjell var frå først av ein veg frå «fjord til fjord», frå botnen av Sørfjorden til Dalen i Telemark. Sambandet over Røldal–Haukelifj...

Baldisholteppet i Det Kvite Hus

Tekstil / Textile
Publisert: 13.01.2010
Author: Hermund Kleppa
Tysdag 8. juni 1926 tok fru president Calvin Coolidge imot ein delegasjon kvinner. Ærendet deira var å overlevere ei gåve: - ein kopi av det godt kjen...

Lundegrend bedehus

Tru og livssyn
Bedehus / Chapel
Publisert: 02.03.2011
Author: Hermund Kleppa
Gaular kommune er ein av dei store kommunane i Sogn og Fjordane rekna etter bedehus. Frå Bjørvikstranda i vest til Viksdalen i aust finn me sju. Fem a...

Kinsarvik kyrkje

Tru og livssyn
Peter Helland-Hansen
Publisert: 26.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Hans Emil Lidén
Kyrkja i Kinsarvik har etter alt å dømma vore ei av dei fire fjordungskyrkjene i det gamle Hordafylket. Den steinkyrkja som står i dag, vart restaurer...

Huse

Busetnad, bygd, by
Publisert: 26.02.2013
Author: Nils Georg Brekke
Garden Huse ligg på ein vid terrasse i dalen ovanfor kyrkja og allmenningen i Kinsarvik. Huse er ein av dei største gardane i Kinsarvik. Mellomalderst...

Helleland

Busetnad, bygd, by
Publisert: 19.05.2009
Author: Nils Georg Brekke Ågot Gammersvik
Den «gamle» skrivargarden på Helleland har vore både sorenskrivargard og offisersgard. Hovudbygningen, som vart freda i 1924, vart bygd i 1764 av kape...

Ullensvang kyrkje

Tru og livssyn
Publisert: 26.02.2013
Author: Nils Georg Brekke
Ullensvang kyrkje som ligg ved sida av prestegarden, i idylliske omgjevnader på neset like innanfor Lofthus, er nemnd første gong i skriftlege kjelder...

Måge

Industri, energi og naturressursar
Publisert: 26.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Sigrid H.H. Kaland
Kleber er eit steinslag vi finn mykje av i Hardanger. Det går store klebergangar i fjellet under Folgefonna. Desse gangane kjem ut i dagen både i Kros...

Botnafossen kraftlag - typisk grendeverk på 1900-talet

Industri, energi og naturressursar
Kraftstasjon / Power plant
Publisert: 01.07.2009
Author: Hermund Kleppa
Artikkelen handlar om eit grendekraftverk i Eldalsdalen i Gaular som var i drift i perioden 1946-1964. Det er lagt vekt på å seia noko om dei spora - ...

Tyssedal

Industri, energi og naturressursar
Publisert: 26.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Randi Bårtvedt
Tyssedal framstår i dag som eit klassisk industrisamfunn, eit bilete på det moderne Noreg frå hundreårsskiftet til i dag. A/S Tyssefaldene vart etable...

Odda - turiststaden

Busetnad, bygd, by
Publisert: 26.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Randi Bårtvedt
Pionerturistane i 1830-40 åra sette fart i turismen til fjord- og fjellandet Noreg. På den tid var Odda ein bortgøymd idyll i botnen av Sørfjorden: ga...

Reinsnos

Busetnad, bygd, by
Publisert: 26.02.2013
Author: Nils Georg Brekke Inge Reinsnos
Fjellgrenda Reinsnos ligg nærare 700 moh. inst ved Reinsnosvatnet; ein innfallsport til Hardangervidda....

Naustdal kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Naustdal kyrkje er ei langkyrkje i tre som ligg i Naustdal sentrum. Kyrkja, som har 650 sitjeplassar, vart vigsla 9. september 1891 av biskop Fredrik ...

Vevring kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Vevring kyrkje er ei langkyrkje i tre som ligg i bygda Vevring, langt ute på nordsida av Førdefjorden. Kyrkja, som har 225 sitjeplassar, vart vigsla d...

Tingneset - eit sentrum i Ytre Førdefjorden

Folk og samfunn
Grend / Hamlet
Publisert: 07.07.1999
Author: Harald Jarl Runde
Ved Vevring på nordsida av Førdefjorden stikk eit særmerkt nes ut i fjorden. Det er Tingneset. Frå gammalt var garden Vevring med Tingneset eit sentru...

Sperrestova på Jonstad

Busetnad, bygd, by
Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Joar Stegane
Det er enno nokre att av dei gamle sperrestovene. På garden Jonstad i Naustdal har vi ei av dei, bygd kring 1890....

Grunnlovsjubileum 2014 - 17. mai-feiring i Førde 1869

Jubileum / Anniversary
Publisert: 03.02.2011
Author: Hermund Kleppa
Året 1814 har stor plass i Noregssoga. Stikkord er: Kielfreden, unionen med Danmark oppløyst, notabelmøtet på Eidsvoll, Riksforsamlinga på Eidsvoll, g...

Falsk mynt 1880 i Førde - einaste i heile landet

Mynt / Coin
Publisert: 15.02.2011
Author: Hermund Kleppa
Søndag 19. september 1880 troppa to lensmenn opp i tunet på garden Åsen i Jølster. Dei skulle forhøyra den 18 år gamle Katrine Åsen. Dagen før hadde h...

Stølsdalen

Dyreliv
Publisert: 28.10.2004
Author: Stein Byrkjeland
Gråorskogen ned mot elva i Stølsdalen er full av liv. Dei mange fuglane har det travelt med å skaffa seg nok mat frå ein dag til den neste – men den s...

Jonstein

Planteliv
Publisert: 06.09.2015
Author: Bjørn Moe
Då realskuleeleven Arne Handegard i 1962 samla planter til herbariet, visste han ikkje kva for ein raritet han hadde fått mellom permane. 30 år seinar...

Hereiane

Landskap
Publisert: 06.09.2015
Author: Haakon Fossen Bjørn Moe
På Hereiane kan ein på varme sommardagar gå berrføtt oppetter berget frå fjorden og heilt opp til 400 meters høgd. Det nakne og fura fjellpartiet vekk...

Folgefonna

Landskap
Publisert: 06.09.2015
Author: Endre Skaar Inge Aarseth Stein Byrkjeland
Breen er ikkje berre kvit – han er full av fargar. Fargane har fleire kjelder: Dei kjem frå bremjøl eller ørkenstøv, eller frå levande algar. Og lysbr...

Sålesnes

Berggrunn
Publisert: 06.09.2015
Author: Haakon Fossen, Nils Georg Brekke, Atle Sollesnes
I Jondal ligg landets eldste skiferbrot. Takheller har vore teke ut sidan slutten av 1700-talet, men steinbrotet er mykje eldre enn dette. Kvernurdi e...

Herand - geologi

Berggrunn
Publisert: 06.09.2015
Author: Øystein Jansen
SKULPTURAR I BERGET...

Oksen

Ver og klima
Publisert: 06.09.2015
Author: Endre Skaar
OKSEN – EIT VÊRMERKE...

Djønno

Dyreliv
Publisert: 06.09.2015
Author: Stein Byrkjeland
MAURLØVER...

Husedalen

Planteliv
Publisert: 06.09.2015
Author: Bjørn Moe
GAMMAL FURUSKOGHardangervidda har knapt vakrare innfallsport for vandrarar enn Husedalen. Elva, fossane og det storfelte landskapet er velkjent; mindr...

Kinso

Dyreliv
Publisert: 28.10.2004
Author: Stein Byrkjeland
LAKSEN I KINSO...

Huse byggjefelt

Publisert: 06.09.2015
Author: Vidar Valen
RADONGASS I GRUNNENLandets mest omfattande kartlegging av radon i bustader er gjord i byggjefeltet Huse i Kinsarvik. Det har samanheng med svært høge ...

Ullensvang prestegard

Ver og klima
Publisert: 06.09.2015
Author: Endre Skaar
For godt og vel 200 år sidan starta presten Niels Hertzberg klimaobservasjonar på prestegarden på Lofthus i Ullensvang. Hertzberg var på mange felt ei...

Opedal

Landskap
Publisert: 06.09.2015
Author: Inge Aarseth
FRUKTDYRKING PÅ FLAUMSKREDMASSARGamlevegen gjennom Opedal og Helland i Lofthus gir ei vakker innføring i fruktriket, både i blømingstida og i innhaust...

Veivatnet

Planteliv
Publisert: 06.09.2015
Author: Bjørn Moe Stein Byrkjeland
Frå Kinsekvelven og innover mot Veivatnet kan vi vandra gjennom eit av Hardangerviddas mange grøderike område. Her veks ei rekkje kravstore planter, o...

Hårteigen

Landskap
Publisert: 06.09.2015
Author: Haakon Fossen
FJORDING PÅ VIDDETURHårteigen, «den gråe vegvisaren», som namnet tyder, er eit landemerke for turgåarar på vestvidda. Fjellet er òg eit monument over ...

Bleie

Industri, energi og naturressursar
Publisert: 06.09.2015
Author: William Helland-Hansen
«Det var eit eventyr dette, at det kom store skip frå framande land, for å henta ein so enkel ting som is. Dei kom med eit pust frå den store verda, t...

Velure

Ver og klima
Publisert: 06.09.2015
Author: Endre Skaar Inge Aarseth
ÅRVISSE SNØSKREDSør for Velure stuper fjellsidene frå 1500 meters høgd rett ned i Sørfjorden. Ingen stader langs fjorden går snøskreda så ofte som her...

Kvalvikane

Berggrunn
Publisert: 06.09.2015
Author: Haakon Fossen
I Ålvik har kvarts lenge vore nytta til å framstilla ferrosilisium. Kvartsen vart henta frå andre sida av fjorden, frå fjellet ovanfor Kvalvikane....

Lote

Planteliv
Publisert: 06.09.2015
Author: Bjørn Moe
BRUREIKI PÅ LOTE – TJUKKAST I NOREG...

Matskorhæ

Berggrunn
Publisert: 06.09.2015
Author: Haakon Fossen
KVARTS OG ANATAS...

Kalvanes

Publisert: 06.09.2015
Author: Arve Tvede Bjørn Moe
17. januar 1993 vart området mellom tettstaden Odda og Eitrheimsneset råka av veldige snøskred. Eitt menneskeliv og store materielle verdiar gjekk tap...

Odda - industristaden

Industri, energi og naturressursar
Publisert: 06.09.2015
Author: Karsten Eitrheim Endre Skaar Nils Georg Brekke
Industriutbygginga i Odda tok til i 1906. Dermed var det duka for ei dramatisk omvelting i lokalsamfunn og miljø. Staden som var kjend ute i Europa fo...

Buardalen

Landskap
Publisert: 06.09.2015
Author: Atle Nesje Bjørn Moe
Buarbreen vart tidleg mål for den aukande turiststraumen til Odda på 1800-talet. Utlendingar i tusental, mest engelskmenn og tyskarar, valfarta til de...

Sandvin

Dyreliv
Publisert: 06.09.2015
Author: Stein Byrkjeland
Det er ikkje godt å vita korleis tilhøva er på hekkeplassen når ein er langt vekke på vinteropphald – kanskje i Frankrike eller ved Middelhavet. På Sa...

Arbeidarane på Gaularfjellsvegen organiserer seg

Samferdsle
Strid / Strife
Publisert: 22.03.2005
Author: Kristin Ese
Vegarbeidarane følte tidleg at det var trong for å organisera seg. Arbeidstilhøva var lite regulerte i høve til dagens forhold, og fleire gonger var d...

Opo

Landskap
Publisert: 06.09.2015
Author: Inge Aarseth
OPO – ELVA SOM IKKJE GREIER Å GRAVA SEG DJUPARE NEDElva Opo i Odda har eit fall på 88 meter på dei to kilometrane frå Sandvinvatnet til Sørfjorden. De...

Striden for veg over Gaularfjellet

Samferdsle
Strid / Strife
Publisert: 22.03.2005
Author: Kristin Ese
Gaularfjellsvegen sto ferdig i 1938. I nær hundre år hadde det vore eit krav om vegsamband mellom Sunnfjord og Sogn. Ein ny stamvegplan for heile land...

Vegarbeid på Gaularfjellsvegen 1936-1938

Samferdsle
Vegarbeid / Road work
Publisert: 22.03.2005
Author: Kristin Ese
Vegarbeid før krigen var krevjande og hardt. Mykje av arbeidet føregjekk med handemakt, og det var farefullt og vanskeleg. Gaularfjellsvegen, som vart...

Låtefossen

Landskap
Publisert: 06.09.2015
Author: Inge Aarseth
Låtefossen, eller rettare sagt fossane, styrtar 165 meter utfor fjellet, 51 av dei i fritt fall – til glede for dei mange turistane ved riksvegen unde...

Grytøyrelva

Landskap
Publisert: 06.09.2015
Author: Inge Aarseth
EI GODT TILPASSA ELV...

Valldalen

Landskap
Publisert: 06.09.2015
Author: Arvid Odland Kåre Utaaker
Valldalen eller Valdalen, namnet som bygdefolket brukte i eldre tider, hadde lenge fast busetnad og vart seinare den største stølsdalen på Vestlandet....

Skredhaugen

Busetnad, bygd, by
Publisert: 09.11.2015
Author: Nils Georg Brekke

Reisete

Samferdsle
Publisert: 09.11.2015
Author: Nils Georg Brekke Ågot Gammersvik
FERDSLA OVER FONNA...

Espe

Samferdsle
Publisert: 11.11.2015
Author: Nils Georg Brekke Ågot Gammersvik
HESTEHANDLARAR OG DRIFTEKARAR...

Gaularfjellsvegen opna

Samferdsle
Historisk hending / Historical event
Publisert: 02.08.2006
Author: Kristin Ese
Vegen over Gaularfjellet var ferdig ein av dei første dagane i desember 1938, etter tre års arbeid. Men vegopninga hang i ein tunn tråd. På fjellet ra...

Jondal

Busetnad, bygd, by
Torgeir Alvsaker
Publisert: 03.11.2015
Author: Nils Georg Brekke Kari Losnedahl
UNGDOMSHUSET - EIN NORSKDOMSBASTION...

Indre Vikane

Busetnad, bygd, by
Publisert: 03.11.2015
Author: Nils Georg Brekke
INDRE VIKANE - EIT MIDDELALDERSPOR I LANDSKAPET...

Herandsholmen

Busetnad, bygd, by
Publisert: 03.11.2015
Author: Nils Georg Brekke
I 1754 rådde futen Andreas Heiberg til at det vart oppretta ein gjestgjevarstad på Herandsholmen, ettersom det ikkje var nokon overnattingsstad for de...

Bakko

Arkeologi
Publisert: 03.11.2015
Author: Svein Indrelid
EI ANNA «BRUDEFERD» I HARDANGERAlle kjenner det vakre målarstykket «Brudeferden i Hardanger» av Tidemand og Gude, eit av dei store klenodia i Nasjonal...

Hardanger Folkemuseum

Museum, natur- og kulturvern
Publisert: 09.11.2015
Author: Nils Georg Brekke Ågot Gammersvik

Håhaugsteinen

Arkeologi
Publisert: 09.11.2015
Author: Svein Indrelid

Årekol

Språk og kunst
Publisert: 09.11.2015
Author: Nils Georg Brekke
GUNNAR ANFINSEN ÅREKOL...

Kinsarvik

Arkeologi
Publisert: 09.11.2015
Author: Svein Indrelid
MELLOMALDERSTADENKinsarvik har truleg vore eit sentrum for dei indre hardangerbygdene heilt attende til forhistorisk tid. Etter segna skal det ha lege...

Varden i Varddalen

Varde / Cairn
Publisert: 10.10.2013
Author: Hermund Kleppa
Varddalen heiter staden eit par-tre kilometer i sørvestleg retning frå Espesetstølen i Gaular. Det står ein varde der, på ein bergknatte like før dale...

Naustdalsvegen

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Naustdal kommune hadde mange vegkrav rundt 1900. Eit av dei høgast prioriterte krava var ny veg i Naustdalen. Naustdalsvegen vart påbyrja i 1903, men ...

Kunstnaren Oddvar Torsheim - V for vestlending

Person / Person
Publisert: 07.07.1999
Author: Rolf Braadland
Oddvar Torsheim er fødd i 1938. Han voks opp i Naustdal og busette seg i Førde. Han er kjend som ein populær grafikar, målar og i seinare år også som ...

Jensine Angedal: ei føregangskvinne i Førde heradsstyre

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling Politikk / Politics
Publisert: 07.03.2025
Author: Aurora Myro
Det skulle ta 100 år frå formannskapslovene vart vedtekne, og det kommunale sjølvstyret vart innført til den første kvinnelege representanten vart val...

Kjøsnesstova

Middelalderhus / Medieval house
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Jølster har mange gamle stovehus. Eit av dei største er Kjøsnesstova, også kalla Bydalsstova, i dag eitt av mange freda hus i Jølster. I si tid var ho...

Midttunet i Sandal

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Med eit dusin hus på sin opphavlege plass, er Midttunet eit særmerkt kulturminne. Men det har ikkje vore lett å få dette anlegget fullt ut tilgjengele...

Hestad kapell

Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Jan Anders Timberlid
På ein idyllisk holme ved Hestadfjorden ligg det vesle Hestad kapell. Det har røter attende til mellomalderen....

Gamle Sande sentrum

Bygd / Village
Publisert: 14.08.2001
Author: Jan Anders Timberlid
Fram til andre verdskrigen låg alle sentrumsfunksjonane på Sande nord for elva, det vil seie at både offentlege og private tenesteytingar låg på Skage...

Krigsgrav i Sandefjord - Thor Nicolay Devig

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 18.03.2004
Author: Hermund Kleppa
Thor Nicolay Devig (1888-1942) voks opp på Skei i Førde, og reiste for godt ut i verda vel 20 år gammal. Frå 1909 vart han buande i Sandefjord. Under ...

Om kalender og folkeleg tidsrekning

Tilbehøyr / Accessory
Publisert: 27.09.2005
Author: Gunnild Systad
Frå dei tidlegaste tider må mennesket ha søkt etter hjelpemiddel for å fastsette tid. Me veit at alt for fleire tusen år sidan hadde både India, Egypt...

Gamal grensestein mellom Sunnfjord og Nordfjord

Grensestein / Boundary stone
Publisert: 03.01.2006
Author: Hermund Kleppa
Tett attmed vegen ned mot Førde i sørenden av Breimsvatnet står ein kring to meter høg stein. Han blei reist i 1835 og markerte grensa mellom to futed...

Minnebilete på Ålhus - Johannes D. Sandal

Plakett / Plaque
Publisert: 30.12.2005
Author: Lidvald Klakegg (1941 - ) Hermund Kleppa
Eit stort bilete av Johannes D. Sandal (1878-1907) har fått heidersplass i ungdomshuset Borgja på Ålhus. Sandal var levande interessert i lokalhistori...

Minnebilete på Ålhus - Johannes Ålhus

Plakett / Plaque
Publisert: 09.01.2006
Author: Hermund Kleppa
Søndag kveld, 4. november 1951 var det ei særleg tilskiping i ungdomshuset Borgja på Ålhus. Dei avduka eit bilete av Johannes Ålhus. Han døydde 1910, ...

Krigsgrav på Vassenden - Sverre Kvammen

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 30.12.2005
Author: Hermund Kleppa
Jølster kommune har to krigsgraver. Sverre N. Kvammen dreiv landhandel i Eikåsgrenda. Det tyske prispolitiet var etter han og han måtte fleire gonger ...

Minneplakett om engelskmann på Gallen

Plakett / Plaque
Publisert: 13.03.2006
Author: Hermund Kleppa
I 1984 kom gjekk ei gruppe engelske ungdommar over Jostedalsbreen frå Fjærland til Stardalen i Jølster. 17-åringen Miles Gurzynski skulle óg vore med,...

Likdansen

Religion / Religion
Publisert: 22.01.2007
Author: Nikolai Astrup Hermund Kleppa
Den gamle skikken med å vaka over ein død person, likvake, går tilbake til førhistorisk tid. Skikken heldt seg i mange hundre år etter at kristendomme...

Lokale eventyr og segner - Sølvbordet i Risevatnet

Sagn / Legend
Publisert: 30.08.2007
Author: Hermund Kleppa
Lokale eventyr og segner er ofte knytte til landskapet. Dei underjordiske skapningane, som tussar og troll og huldrer, budde i fjell og hamrar og haug...

Ei grav - Fredrikke Sophie Christensen

Busetnad, bygd, by
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 03.01.2008
Author: Hermund Kleppa
"Liti og kroki" minnest Tryggve Rishovd, fødd 1916, at Sophie Christensen i fylkesmannsgarden var. Ho budde hjå sonen, fylkesmann I.E. Christensen. "I...

Minnebilete i Haukedalen - Lærar Sigurd Nesse

Plakett / Plaque
Publisert: 25.06.2008
Author: Hermund Kleppa
Lærar og forfattar Sigurd Nesse kom i 1874 som nyutdanna lærar til Haukedalen. Han var der i tre år. Då han fire år seinare reiste frå bygda, hadde de...

Krossteinen på Bell

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 09.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Det finst fleire krossforma steinar i Sogn og Fjordane. Dei er minne om då kristendomen vart innførd i Noreg, rundt rekna tida 950-1050. Ein funksjon ...

Tysklandsbrigadens Veteranforbund - Sogn og Fjordane

Foretak / Association
Publisert: 07.07.2008
Author: Hermund Kleppa
I åra 1947-1953 var norske styrkar med i den allierte okkupasjonen av Tyskland. Norske soldatar skulle vera med på å tryggja og byggja freden. På 1980...

Med Kongsberg-knekk i Ormhaugbakken

Sportsanlegg / Sport installation
Publisert: 09.07.2008
Author: Hermund Kleppa
- Det var vel helst den stilen som blei kalla Kongsberg-knekk det gjekk på, fortalde Gunnar Jan Gjerland då han i 2008 var med og synte kvar haukedøle...

Haukedalen forsamlingshus

Bedehus / Chapel
Publisert: 17.07.2008
Author: Hermund Kleppa
I Haukedalen kallar dei bedehuset sitt Forsamlingshuset. Det signaliserer brei bruk, eit hus der folk kjem saman. Ordet samlingshus har óg vore brukt,...

Finnlandsplaketten - eineståande premie i langrenn?

Plakett / Plaque
Publisert: 16.07.2008
Author: Hermund Kleppa
I Haukedalen har dei ein langrenn-premie kan henda ingen andre har maken til: ein Finlands-plakett, - eit vandreskjold Haukedalens Idrottslag vann til...

Norsk rosemåla kiste i England

Kiste / Coffin
Publisert: 14.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Herskapshuset Preston Manor i Brighton høyrer med til musea i byen. Mr. og Mrs. Thomas-Stanford var dei siste som residerte der på 1930-talet. Eitt mø...

Bautastein på Følling i Eldalsdalen

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 14.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Sogn og Fjordane har eit halvt hundre bautasteinar arkeologane omtalar som fornminne, det vil seia at dei truleg er meir enn rundt rekna 1000 år gamle...

The Ladder - Laksetrappa i Osen

Laksetrapp / Salmon ladder
Publisert: 22.07.2008
Author: Charles Thomas-Stanford
Om "den som kan få to aks ut av eit korn, eller grasstrå til å gro der det før berre vaks eitt" fortener hyllest av folket, så er ikkje han som fylte ...

Sogn og Fjordane-Irland: Potts på Osen gard i Bygstad

Person / Person
Publisert: 07.10.2008
Author: Hermund Kleppa
På slutten av 1800-talet var irlendarar med namnet Potts i Bygstad og fiska laks. William Trumperant Potts var med då dei kring 1870 bygde laksetrappa...

Damn! - mislukka kjeksing i Gaula og Årøyelva

Person / Person
Publisert: 02.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Ikkje med sine "forfædres kraftige eder" - men med det engelske kraftordet "damn", sette han i, kjeksemannen (eller klepparen) som i 1901 mislukkast m...

Folkemusikk i Gaular

Musikk / Music
Publisert: 27.08.1999
Author: Liv Fridtun (1970 - )
Gaular har i den seinare tida sett seg på folkemusikk-kartet med at det har vakse fram eit levande folkemusikkmiljø. Gaular spelemannslag har vorte ei...

Gammal meieribygning på Vassenden

Meieri / Diary
Publisert: 26.05.2009
Author: Hermund Kleppa
På Vassenden i Jølster står det eit lite hus som skil seg ut frå dei andre. Det ligg tett attmed vegen på den smale stripa mellom E39 og Jølstra. Det ...

Mula - gard med samansett næringsgrunnlag

Gardsbruk / Farm
Publisert: 16.06.2009
Author: Arne Aasland
Det er ikkje store bilturen frå Førde til Mula på sørsida av Førdefjorden. Men ein er komen langt frå forretningsbyen når ein står i sjøsprøyt nede i ...

Om namnet Jølster

Kommune / Municipality
Publisert: 17.06.2009
Author: Arne Aasland
Både i Ryghs Norske gaardnavne (1918) og Eivind Vågslids Stadnamntydingar 2 (1974) finn vi tilløp til forklaring av namnet Jølster. Dei knyter seg til...

Jølstra, Anga og Halbrendselva

Elv / River
Publisert: 16.06.2009
Author: Arne Aasland
Desse tre elvane prydar Førdebygda, men kva tyder namna? Til Halbrendselva høyrer og elva Hundsrasta, som ligg i den "bymarka" Førde har fått seg bak ...

Stadnamn i Jølster

Folk og samfunn
Stadnamn Dal / Valley
Publisert: 24.06.2009
Author: Arne Aasland
Stadnamn er kulturminne, men samstundes ord i full dagleg bruk. Frå den rike namnefloraen på Jølst (i Jølster) tar denne teksten fram dei viktigaste d...

Har fjellnamnet Kabusen namn etter eit gammalt klesplagg?

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
I Haukedalen i Førde ligg eit 980 m høgt fjell med namnet Kabusen. Det er eit merkeleg namn mange lurer på tydinga av. Men namnet er ikkje eineståande...

Dakotabakkane, Gosen, Egypten og Sionsdalen ligg i Stryn! På ein gard i Luster kan du gå frå Jerusalem til Jeriko

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Det er faktisk ganske vanleg at stader som treng eit namn, får eit namn som har vore brukt før. Slike stadnamn vert kalla oppkallingsnamn, eit sekundæ...

Langebrua

Samferdsle
Bru / Bridge
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Brua over Jølstra er oppkalla etter handelsmann Hans Christian Fr. Lange, ein av dei som stod føre bygginga av den første brua. Brua har alltid vore e...

Naustdalstunnelen

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Dårleg vegstandard og lange reiseavstandar har vore eit problem i Sogn og Fjordane. Byggjinga av den 6 km lange Naustdalstunnelen korta ned reisetida ...

Bruene i Førde

Samferdsle
Bru / Bridge
Publisert: 16.06.2009
Author: Arne Aasland
Førdehistoria handlar om bruer. Langebrua er så å seie føresetnaden for at Førde kunne bli ein tettstad. Dagens sentrale Førde er bunde saman av sju b...

Skredulukke i Stardalen (Heggheim)

Folk og samfunn
Skred / Avalanche
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Året 1868 var eit av dei verste snøskredåra på Vestlandet. Kring 150 menneske omkom. På garden Heggheim i Stardalen vart alle husa råka av raset. 17 m...

Knut L. Sandal

Folk og samfunn
Musikk / Music Musikkverk / Musical work
Publisert: 06.02.2024
Author: Synnøve S. Bjørset
Hardingfelepelemannen Knut L. Sandal (1913-1964) frå Jølster var busett i Bergen, og lydinnspelingar vitnar om ein flott ambassadør for det særmerkte ...

Ingeborg Grytten - salmediktar frå Sunnfjord

Folk og samfunn
Musikkverk / Musical work Person / Person Kvinner og likestilling
Publisert: 14.04.2008
Author: Hermund Kleppa Kvinnestemmer.net
Nordlandspresten Petter Dass er den ruvande skikkelsen i norsk salmedikting på 1600-talet. To vestlands-kvinner er mellom dei andre som skreiv salmar ...

Den store fonna: Om glasiologi, hydrologi og klima

Landskap
Publisert: 21.09.2018
Author: Arve M. Tvede
«Se Hallingskarven i vinterham; han brisker sig, gamlen, i kveldsols bram. Jøkulen, bror hans, står bak på skrå; Han har ennu den grønne is kåbe...

Funna i Sævarhellaren og Olsteinhellaren

Publisert: 08.09.2017
Author: Knut Andreas Bergsvik
Nord i bygda Herand er det ei lang rekke store hellarar. Mange av dei har funn i frå forhistorisk tid, og somme av dei er svært gamle. ...

Nils Furnes

Musikk / Music Musikkverk / Musical work
Publisert: 06.02.2024
Author: Synnøve S. Bjørset
Hardingfelespelemann Nils Furnes (1901-1990) kom frå Bygstad i Gauler, men var busett i Bergen....

Johannes Holsen

Musikk / Music Musikkverk / Musical work
Publisert: 06.02.2024
Author: Synnøve S. Bjørset
Spelemann frå Viksdalen, busett i Førde, med alderdomelege hardingfeleslåttar og svingande dansespel....

Hurtigruteskipet DS «Finmarken i tida april-juni 1940

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Tysdag kveld, 7. mai 1940, styrde hurtigruteskipet DS «Finmarken» ut Nordfjord etter å ha lege gøymt i Hyen frå 12. april, - «med syv manns besetning,...

Kristian Eikås

Publisert: 06.02.2024
Author: Per Olav Bøyum
Kristian Eikås var drivkrafta bak opprettinga av Heimeyrkeskulen i Jølster, og stod sentralt i fornyinga av handverk og formgjeving i bygda....

Astrup-steinen

Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
"NIKOLAI ASTRUP 1880-1928" Det står innhogge på Astrup-steinen i det gamle prestegardstunet på Ålhus. "Soleis skal óg han sjølv og livsverket hans for...

Grunnlovsjubileum – 1814 i Jølster prestegjeld

Jubileum / Anniversary
Publisert: 13.11.2014
Author: Per Olav Bøyum
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag ...

Rasfarleg område

Veg / Road
Publisert: 02.08.2006
Author: Kristin Ese
20. juni 2006 var det offisiell opning for å markera at vegsambandet mellom Skei og Fjærland, 20 år etter at det opna, endeleg fekk riksvegstandard. E...

Gustav Indrebø - ein av dei store innan stadnamn- og målarbeid

Folk og samfunn
Publisert: 01.07.2024
Author: Randi Melvær
Sogn og Fjordane har fostra ein av dei store innan stadnamn- og målarbeid: Gustav Indrebø. Han var ein intelligent og stillfarande mann som i periodar...

Hestadgrend bedehus og Hestadgrend indremisjon

Tru og livssyn
Bedehus / Chapel
Publisert: 09.04.2008
Author: Albert Kirkeli
"Hestadgrend Indremisjon og Hestadgrend bedehus heng nøye saman". Det skreiv Arne Kirkeli i 2008 i ei utgreiing om bedehuset i Hestadgrend. Han la ved...

Holsen bedehus

Tru og livssyn
Bedehus / Chapel
Publisert: 13.11.2008
Author: Hermund Kleppa
Bedehuset i Holsen står tett attmed riksvegen på garden Fleten om lag ein kilometer utom kyrkja. Huset stod ferdig i 1908. Det var eit eldre skulehus,...

Kunstnaren Kjartan Slettemark

Person / Person
Publisert: 18.11.2002
Author: Rolf Braadland
Kjartan Slettemark er fødd i 1932 på garden Slettemark i Naustdal kommune. Han er son til Jakob Slettemark og Brita Eimhjellen. Slettemark er ein av d...

Minnestein over Dannebrogsmann i Årdal

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 02.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Jølster har to Dannebrogsmenn, Nils Olsson Årdal og Per Kleppe. Dannebrogsmenn var soldatar som var med i "Svenskekrigen" 1807-1814 og som vart dekore...

Eilivane i Naustdal

Person / Person
Publisert: 07.07.1999
Author: Harald Jarl Runde
I mellomalderen kom ei av dei mektigaste ættene i Noreg frå Naustdal. Rett nok har fagfolk drøfta om dei "Dei tre Eilivane" kom frå Naustdal i Sunnfjo...

Folkemusikk i Naustdal

Musikkinstrument / Musical Instrument Musikk / Music
Publisert: 07.07.1999
Author: Liv Fridtun (1970 - )
Naustdal har rike tradisjonar i tradisjonsmusikk. Kor langt attende desse går er det ingen som veit i dag. Ein finn skriftlege kjelder tilbake til slu...