Søkeresultat

Tøm filter
Distanse
less than  km
from 
Viser 200 av 308 resultater

Anders Viken - nyskapar i folkemusikken

Musikkinstrument / Musical Instrument Musikk / Music Musikkverk / Musical work Person / Person
Publisert: 28.09.1999
Author: Liv Fridtun (1970 - )
Anders Viken (1898-1977) var spelemann og komponist frå Jølster, og komponerte kring 500 slåttar. Han fekk òg utvikla ei hardingfele som fekk namnet I...

Paulen-spelemennene i Jølster

Musikk / Music Person / Person
Publisert: 28.09.1999
Author: Liv Fridtun (1970 - )
"Paulsmusikken" er eit omgrep i folkemusikken i Sogn og Fjordane. Denne tittelen skriv seg attende til garden Paulen i Jølster, der ein syskenflokk ta...

Minnestein over Rasmus Flo

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 08.11.1999
Author: Hermund Kleppa
Rasmus Flo (1851-1905) voks opp i grenda Flo i Stryn. Han gjekk lærarskulen på Stord og studerte språkfag ved universitetet i Oslo. Sidan arbeidde han...

Fotografen Olai Fauske (1887-1944): Modernist og norskdomsmann

Person / Person
Publisert: 06.02.2024
Author: Asbjørn Tyssen
Kva var det som fekk ein ung gut, fødd og oppvaksen på ein litt avsidesliggande gard i Sunnfjord kring siste hundreårskiftet, til å bli fotograf i hei...

Laksetrappa i Osfossen i Gaula – om bygningsmenn og årstal

Laksetrapp / Salmon ladder
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Osfossen ligg ved utløpet av det vidgjetne Gaula-vassdraget i Sunnfjord. Laksetrappa ved denne fossen er kjend som den første i landet, bygd av ein ir...

Connie Henden-leskuret frå Førde Sementvare sidan 1974

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Leskur, venteskur, busskur – tre ord om det same; liten bygning oppsett på buss-stopp. Det finst fleire slags leskur langs vegane, men i Sogn og Fjord...

Nei til «bautastein» – i Naustdal

Gravstein / Gravestone
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Anders Hamre frå Naustdal (1878-1934) var pressemann og samfunnsaktør av stort format. Kort tid etter at han døydde, vart det i Naustdal gjort opptak ...

Slåttespel i Sunnfjord

Musikk / Music Musikkverk / Musical work
Publisert: 06.02.2024
Author: Synnøve S. Bjørset
"Når det gjeld slåttane i Sunnfjord er dei gjerne noko stutte, men rytmisk, karakteristisk og tonefriske; stundom naive, men jamnt friskdæmde og humør...

Vegsperring ved Dregebø nord for Vadheim

Samferdsle
Publisert: 06.02.2024
Author: Kjell-Ragnar Berge
I Vadheim dreier hovudvegen E39 nordover gjennom Ytredalen, og rundt 4,5 km nord for Vadheim passerer vegen Dregebø i ein ny parsell gjennom ei stor f...

Lærar for livet

Person / Person Skule / School
Publisert: 06.02.2024
Author: Sigrun Espe
Den 7. oktober 1849 vart 15 år gamle Kornelius Lunde frå Gaular konfirmert. Kornelius var odelsgut på garden Lunde, men var også ein skarp gut med aka...

Vevring kyrkje - snikkar Lars Gjelsvik

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 27.12.2010
Author: Hermund Kleppa
Vevring kyrkje var i minste laget då ho stod ferdig i 1846. Ei omfattande utviding var på tale rundt 1900, men arbeidet tok ikkje til før i 1944. Arbe...

Jorddyrking i Stardalen

Gardsbruk / Farm
Publisert: 25.09.2001
Author: Finn Borgen Førsund
I den halvtanna mil lange Stardalen, på mellom 280 til 300 m o.h., var det i 1920-åra 37 gardsbruk. Mykje av innmarka vart årvisst overfløymt. Opptakt...

Sparebanken i Jølster

Bank / Bank
Publisert: 25.09.2001
Author: Finn Borgen Førsund
Sparebanken i Jølster kom i siste fase av sparebank-etableringa i Sogn og Fjordane. Banken vart opna i Årdalen i 1901. Banken vann seg snøgt ein solid...

Om dampbåten «Faleide»

Dampbåt / Steamer
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa Edvard Langeland Faleide
Sommaren 1891 skjedde noko viktig i indre Nordfjord. Folk på Faleide tok til med lokal dampskipsfart. Dei hadde kjøpt seg ein liten brukt båt i Hordal...

Minnestein over Leo Aarseth

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 03.12.2000
Author: Hermund Kleppa
12. juni 1940 var Leo Aarseth frå Vevring lettmatros på tankskipet "Orkanger" på veg frå Abadan til Malta. Skipet vart torpedert, men mannskapet berga...

Skysstasjon på Langeland

Losji / Accommodation
Publisert: 07.07.1999
Author: Jan Anders Timberlid
I samband med at Den Trondhjemske Postvei vart etablert i 1780-åra, vart det også behov for skysskifte. Langeland var ein av desse mange skysstasjonan...

Den Trondhjemske Postvei i Gaular

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Jan Anders Timberlid
Oppretting av vekefast og direkte postrute mellom Bergen, Molde og Trondheim i 1786, og bygging av postveg mellom byane, batt dei to stiftsbyane tetta...

Sunnfjord folkehøgskule - minnestein over skulestyrar

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
På framsida (eller baksida) av den eldste bygningen på Sunnfjord Folkehøgskule står det ein bautastein. Steinen vart reist i 1933 til minne om Rasmus ...

Sunnfjord Folkehøgskule - minnestein om brannulukke

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
"Minne um ulukka paa Solvang" står innhogge på ein stein på kyrkjegarden ved Førde kyrkje. Det var mellom klokka 1 og 2, natt til laurdag den 3. septe...

Veg og bru over Kjøsnesfjorden

Samferdsle
Bru / Bridge
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Frå Vassenden strekkjer Jølstravatnet seg vel to mil austover, og ved gardane Sunde og Kjøsnes på sørsida, går den kring fem kilometer lange Kjøsnesfj...

Minnestein ved Oppstryn kyrkje over falne 1940-1945

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Fem menn frå Oppstryn sette livet til i kampen for freden og fedrelandet i krigsåra 1940-1945. 17. mai 1946 vart det avduka ein minnestein over dei ve...

Steinkrossen i Loen

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Attmed kyrkja i Loen står ein vel to meter høg steinkross. Turistar og andre stoggar av og til, - tek han nærare i augesyn og les på ei informasjonsta...

Singersteinen på Hildeneset i Innvik

Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Tysdag 23. juni 1936 var ein stor dag i indre Nordfjord med kongevitjing og opning av vegen Olden-Innvik. Vegen kunne opnast takka vere forskottering ...

Minnestein over Hugleik Tungøen

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Øvst oppe i Oldedalen står det ein 3 meter høg minnestein tett i vegen attmed brua til garden Åbrekk. BONDEFØRARER HUGLEIK TUNGØEN DØD ÅRET 1706 står ...

Minnesmerke om Lodalsulukkene 1905 og 1936

Folk og samfunn
Monument / Monument Unionsoppløysing / Union resolution
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Lodalsulukkene i 1905 og 1936 kravde 135 menneskeliv. Begge gongene rasa det veldige steinmassar frå Ramnefjellet ned i Lodalsvatnet som skapte enorme...

Minnestein på Vangberg

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
På haugen ovanom det eldste våningshuset på Markusbruket i Stryn står det ein «bauta», ein prismeforma stein med innskrift. Steinen vart avduka sommar...

Minne om Justismordet i Gaular

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 29.06.2001
Author: Hermund Kleppa
Ved Viksdalen kyrkje står ein gravstein som skil seg ut frå alle dei andre. Ikkje i materiale eller form, men ved innskrifta: "MIKAL G. HETLE (---) Sk...

Meieriet på Hjelmeland

Industri, energi og naturressursar
Meieri / Diary
Publisert: 07.07.1999
Author: Jan Anders Timberlid
Meieriet på Indre Hjelmeland var i drift til sentralmeieriet i Bygstad stod ferdig i 1952. I staden for at dette skulle forfalle, greidde eldsjeler å ...

Steinstolpen i Bygstad

Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Harald Jarl Runde
Ved Liagjerdet i Bygstad er ein stein brukt som telegrafstolpe. Det er ikkje noko uvanleg i og for seg, tilsvarande finn ein fleire stader rundt om i ...

Minnestein på Sande over falne i krigen 1940-1945

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
To ungdommar frå Gaular miste livet i kampane mot dei tyske invasjonsstyrkane ved Flå og ved Dokka. Dei fall same dagen, 25. april 1940. Begge blei gr...

Minnestein ved Minde i Innvik

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 02.10.2000
Author: Hermund Kleppa
I Innvik sentrum står ein merkeleg stein. Han er ein snau meter høg. Oppå er der ein rund stein på storleik med ein fotball. Det er hogge inn fleire b...

Minnestein over Johannes P. Qvamme

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 02.10.2000
Author: Hermund Kleppa
I øvre Oldedalen står to minnesteinar over to menn som begge gjorde ein stor innsats for folket i Indre Nordfjord i trengselåra kring 1700. Den eine v...

Kyrkjeeidesteinen

Arkeologi
Publisert: 18.03.2025
Author: Melanie Wrigglesworth
Bildestein fra Kyrkjeide i Nedstryn – et mysterium fra bronsealderen I 1886 ble en stein gravd opp fra jorden på gården Kyrkjeeide i Stryn like v...

Nedstrynfrontalen

Tru og livssyn
Middelalder
Publisert: 26.03.2025
Author: Justin Kroesen
Nedstrynfrontalen Det malte panelet fra Nedstryn kirke i Nordfjord var den første gjenstanden som ble en del av Bergens Museums kirkekunstsamling...

Då Osen bru ramla i elva

Busetnad, bygd, by
Ulukke / Accident
Publisert: 04.01.2008
Author: Svein Ove Nistad Hermund Kleppa
Gaula renn ut inst inne i Dalsfjorden. Osen bru ligg nesten ved utløpet. Den 30. april 1959 stod ei heller uvanleg kunngjering i Firda: "Fylkesvegen m...

Marte i Movika - husmannskone og byamme

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling
Publisert: 06.02.2024
Author: Kvinnestemmer.net
Marte og mannen Nils var dei siste husmennene i Movika. Ein kan sjå husmannsplassen dei budde på ved Sunnfjord museum enda. Rett etter dei vart gifte ...

Audhild Viken – pioner for marknadsføring og omsetnad av husflidsvarer

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling
Publisert: 06.02.2024
Author: Kvinnestemmer.net
Audhild Viken (1915-2000) ville ta vare på det tradisjonelle i ei tid då mange vende ryggen til dei norske husflidstradisjonane. Etter kvart organiser...

Jens Andreas Friis – «opptegnelser» i dagbok 1841

Person / Person
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
På kyrkjegarden ved Førde kyrkje i Sunnfjord kan kyrkjegardsvandrarar sjå eit gravminne over sokneprest Søren Hjelm Friis og «hustru» Charlotte Lovise...

Gravferd i Bygstad 1903

Gravferd / Funeral
Publisert: 17.04.2008
Author: Hermund Kleppa
I 1901 kom engelskmannen Charles Thomas-Stanford til Bygstad for å fiska laks. Seinare kom han årvisst. Kona hans Ellen Thomas-Stanford var og med. Ho...

Bygstad gamle kyrkjegard II

Tru og livssyn
Gravplass / Cementery
Publisert: 22.04.2008
Author: Hermund Kleppa
Kyrkja og kyrkjegarden i Bygstad ligg eit stykke frå kvarandre på Eide. Tidlegare låg kyrkja og kyrkjegarden på garden Bygstad. I 2008 er den gamle gr...

Snørydding på Strynefjellsvegen og tysk panikk

Samferdsle
Historisk hending / Historical event
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Det engelske åtaket på Måløy 3. juledag 1941 skapte full panikk i den tyske leiren og førte til at tyskarane ville opna Strynefjellet, slik at dei kun...

Miljøgata i Stryn - trivelegare tettstader

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 1991 vart Stryn sentrum og fire andre tettstader i landet valde ut til å vera med i prøveprosjektet Miljøprioritert gjennomkøyring. Målet var å omsk...

Futegarden på Bruland

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Futegarden på Bruland er rekna som eit av dei best bevarte døma på ein vestlandsk embetsmannsgard. Hovudbygningen i seinbarokk stil er frå 1750-talet,...

Kirkevollen

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Kirkevollen er eit av dei to freda embetsmannshusa i Førde - Futegarden på Bruland er det andre, og ligg vakkert til ved Løken med kyrkja i ryggen. De...

Stabburet på Fletene

Busetnad, bygd, by
Gardshus / Farm house
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Med årstalet 1524 rissa inn på ein stokk, har vi eit handfast haldepunkt for alderen til dette vesle huset på Fletene i Holsen. Mest truleg har vi her...

Kapteinsgarden

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Kapteinsgarden Ytre Skei er den av gardane på Skei som har lengst samanhengande busetnad av embetsmenn, heile 250 år, dei fleste militære. Hovudbygnin...

Gamlebanken

Bank / Bank
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Gamlebanken er det folkelege namnet på huset Førde Sparebank bygde i 1901 og tok i bruk i 1902. Det ligg i Kyrkjevegen 9, og er eit særmerkt bygg i Fø...

Den trondhjemske postvei gjennom Stryn kommune

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Den trondhjemske postvei mellom Bergen og Trondheim vart postveg frå 1780-åra. I Stryn finn ein godt bevarte spor av vegen frå denne tid og restaurert...

Førde kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Førde er ei langkyrkje i tre som ligg på garden Skei sin grunn i Førde sentrum. Kyrkja, som har 600 sitjeplassar, vart vigsla 1. oktober 1885 av bisko...

Haukedalen kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal Sigurd Vengen Anders Gjerde
Haukedalen kyrkje er ei langkyrkje i tre som står på garden Gjerland i Haukedalen i Førde kommune. Kyrkja, som har 120 sitjeplassar, vart vigsla 8. ju...

Holsen kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal Sigurd Vengen Anders Gjerde
Holsen kyrkje er ei langkyrkje i tre som ligg på Holsen i Førde kommune. Kyrkja, som har 200 sitjeplassar, vart vigsla 11. desember 1861 av prost Joha...

Førdehuset

Forsamlingshus / Assembly house
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Førdehuset representerte eit pionertiltak i norsk kulturliv då det vart opna i 1976. Her er det ei rekkje kulturelle tilbod og aktivitetar. Eit større...

Lundehella - milemerke for sjøfarande

Plass / Spot
Publisert: 07.07.1999
Author: Hans Rand
I eldre tid hadde sjøfarande milemerke langs med fjorden. Det kunne vera eit nes, eit tre, eller andre naturlege særmerke. Ei uvanleg stor helle nedme...

Kunstmålaren Rolv Lorentz Muri

Person / Person
Publisert: 18.09.2002
Author: Rolf Braadland
Rolv Lorentz Muri (1921-1992) sin kunst er best kjend i traktene kring Olden og Stryn, men han er mellom dei beste kunstnarane innafor den moderne kun...

Jordbruksskulen på Mo

Skule / School
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Garden Mo vart jordbruksskule i 1858, og er den nest eldste jordbruksskulen i landet som enno er i drift. Garden er ein av dei største i fylket med kr...

Under Jostedalsbreen frå Fjærland til Skei

Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Den 17. april 1975 vedtok Stortinget at Fjærland skulle få vegutløysing til Skei i Jølster. Det endelege linevalet vart utsett for å utarbeida nødvend...

Vegutbygging i Gaular: Osen-Sande-Viksdalen

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Mot slutten av 1800-talet vart det bygt mange kilometer veg i Gaular kommune i høve til mange andre kommunar. Osen-Viksdalsvatnet fekk Stortingsløyvin...

Sparebanken Sogn og Fjordane

Forretningsbygg / Commercial building
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Frå 1960-åra har det gått føre seg ei omfattande samanslåing av bankar i større og større einingar. Denne prosessen starta først på 1970-talet i Sogn ...

Sentralsjukehuset for Sogn og Fjordane

Sjukehus / Hospital
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
På Via i Førde ligg sentralsjukehuset for Sogn og Fjordane, som òg er lokalsjukehus for meir enn halve fylket. Dette var, fram til at staten overtok s...

Firda - lokalavisa for heile fylket

Språk og kunst
Avis / Newspaper
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Avisa Firda er i dag den klårt største avisa i fylket, og den einaste dagsavisa. Opplaget var i år 2000 på 14 628. Avisa dekkjer Sunnfjord, ytre Sogn ...

Sjøahola

Grend / Hamlet
Publisert: 07.07.1999
Author: Torkjell Djupedal
Sjøahola var den første tettstaden i Førde, og gjennom fleire hundre år sentrum i bygda, både for ferdsel, handel og administrasjon. Då Jølstra skifta...

Båtstoppestaden Steinen

Busetnad, bygd, by
Grend / Hamlet
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Steinen vart båtstoppestaden for Førde. Her vart det fleire aktivitetar, m.a. dei første industrielle verksemdene. Men som mange andre stoppestader ha...

Firda Billag

Billag / Bus company
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Firda Billag er det største rutebilselskapet i Sogn og Fjordane, og er eigd av 13 kommunar, med hovudsete i Førde. Billaget transporterer dagleg meir ...

Altertavla i Førde kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkjekunst / Church art Måleri / Painting
Publisert: 07.07.1999
Author: Sigurd Vengen Anders Gjerde
Mange har vorte interessert i altertavla i Førde kyrkje nå dei har sett henne. Ho er eineståande, rik i motiva, fin i skjeringa og etter alderen vel i...

Steinstova på Reiakvam

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Joar Stegane
Steinstova på Reiakvam er frå gammal tid og bygd av stein, og er ikkje heilt vanleg. Ho er dessutan den einaste steinstova vi veit om i Naustdal, og d...

Den svarte fredagen - luftslaget over Førdefjorden 9. februar 1945

Folk og samfunn
Slag / Battle
Publisert: 07.07.1999
Author: Harald Jarl Runde
Fredag 9. februar 1945 rasa eit stort luftslag mellom allierte fly og tyske fly- og sjøstridskrefter over Førdefjorden og området rundt. Dette skal ha...

Loen kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Loen kyrkje er ei åttekanta trekyrkje som står på eit høgdedrag ovanfor bygda Loen. Kyrkja, som har 190 sitjeplassar, vart vigsla 9. september 1838 av...

Bautasteinen på Bervellene i Naustdal

Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Joar Stegane
I Naustdal vart det i 1914 reist to bautasteinar til minne om dei frå bygda som var med i Napoleonskrigane 1807-1814. Den eine steinen står på Bervell...

Bautasteinen på Antonshogen

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Harald Jarl Runde
I Naustdal vart det i 1914 reist to bautasteinar til minne om dei soldatane frå Naustdal som var med i krigen 1807-1814. Den eine steinen står på Berv...

Gravrøysene på Horne

Arkeologi
Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Anders Gjerde
Lengst vest i Naustdal kommune, på grensa til Flora, ligg garden Horne. Her ligg tre gravrøyser frå bronsealderen. Sommaren 1990 vart to av dei rydda ...

Olden gamle kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Olden gamle kyrkje er ei krosskyrkje i tre på staden Sjøatunet i bygda Olden i Stryn kommune. Kyrkja, som har 250 sitjepalssar vart bygd i 1759. Byggm...

Steinalderbuplass i Engjabøvika

Arkeologi
Historisk plass / Historical site
Publisert: 07.07.1999
Author: Anders Gjerde
Garden Engjabøen ligg på nordsida av Førdefjorden like innanfor garden Vevring. Her er dei eldste spora etter menneske i heile Naustdal kommune funne....

Gamle Strynefjellsvegen

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Gamle Strynefjellsvegen mellom Grotli og Viderseterkrysset går gjennom eit landskap med mange kulturminne, og ikkje minst er vegen eit eineståande kul...

Jøl bru i Stryn - vakker vegbyggjarkunst

Samferdsle
Bru / Bridge
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I stigninga opp frå Hjelledalen på riksveg 15 over Strynefjellet ligg Jøl bru. Den gamle brua er bygd i 1883, og må seiast å stå som eit monument over...

Rideveg over Flofjellet

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
På Flofjellet ligg det eit fint opparbeidd vegstykkje på 4,3 km på grensa mellom Sogn og Fjordane og Møre og Romsdal fylke. Særmerkt for vegen er at h...

Vegopprør i Gaular

Samferdsle
Strid / Strife
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Mot slutten av 1700-talet vart det stilt krav til eit betre vegnett. Det skuldast ei fastare ordning med postføringa. Bøndene vart tvinga til å byggja...

Den Trondhjemske postvei frå Førde til Skei

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Den Trondhjemske Postvei mellom Førde og Førs i søndre enden av Breimsvatnet var rekna som eit av dei betre vegstykka på postvegen tidleg på 1800-tale...

Indre Sogn Automobilselskap

Billag / Bus company
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
I 1916 vart det første ruteselskapet skipa for rutekøyring i kommunane Sogndal, Hafslo, Luster og Jostedalen. I byrjinga var bilrutene mynta på turist...

Vadheim - Sandane: Frå hesteskyss til rutebiltransport

Billag / Bus company
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Då bilen kom tidleg på 1900-talet, var det stor skepsis til "automobilkøyring" i heile fylket. Dei fleste kommunane nekta bilkøyring grunna for dårleg...

Haukedalen og vegutløysing til fjorden

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Haukedalen var rekna som ei svært lovande jordbruksbygd med store område dyrkbar jord. Men dalen var nærmast avstengd frå omverda. Alt på 1800-talet k...

Heimevernet – skulptur på Skei

Monument / Monument
Publisert: 15.05.2013
Author: Hermund Kleppa
I 1990 flytte Heimevernet, distrikt 10 Fjordane, frå Bergen til Skei i Jølster. Tre år etter overtok HV 10 ny fane og reiste ein skulptur ved stabskva...

Vadheim til Førde - frå postveg til stamveg

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Då Fylkesbaatane vart skipa i 1858, kom det faste båtruter langs kysten og inn i fjordane. Postrutene vart mange stader flytta frå land til sjø, slik ...

Heilårsveg over Strynefjellet - ein langvarig og dramatisk kamp

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Etter kvart som samfunnsutviklinga skapte trong for betre og raskare vegsamband, vart kravet om vinteropen veg over Strynefjellet forsterka. Eit massi...

Kamp om vegmidlane i indre Nordfjord

Samferdsle
Strid / Strife
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Mot slutten av 1800-talet var det ein intens dragkamp mellom dei tre kommunane Stryn, Eid og Hornindal om vegmidlane. Eid ville ha veg til Stryn, Stry...

Byggjing av heilårsveg over Strynefjellet

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
17. oktober 1978 opna kong Olav heilårsvegen over Strynefjellet. Vegprosjektet var den gongen det største i Sogn og Fjordane nokon gong. I 1965 var ve...

Minnestein over fyrbøtar Johannes J. Sæten

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 04.06.2002
Author: Hermund Kleppa
Johannes Sæten frå Loen var fyrbøtar på fleire skip under verdskrigen 1939-1945. Tre av skipa vart torpederte. Våren 1946 - året etter frigjeringa - v...

Lundegrend bedehus

Tru og livssyn
Bedehus / Chapel
Publisert: 02.03.2011
Author: Hermund Kleppa
Gaular kommune er ein av dei store kommunane i Sogn og Fjordane rekna etter bedehus. Frå Bjørvikstranda i vest til Viksdalen i aust finn me sju. Fem a...

Botnafossen kraftlag - typisk grendeverk på 1900-talet

Industri, energi og naturressursar
Kraftstasjon / Power plant
Publisert: 01.07.2009
Author: Hermund Kleppa
Artikkelen handlar om eit grendekraftverk i Eldalsdalen i Gaular som var i drift i perioden 1946-1964. Det er lagt vekt på å seia noko om dei spora - ...

Singerheimen

Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Litt opp frå Olden sentrum ligg ein staseleg bygning. Dette er Singerheimen. Her budde det amerikanske ekteparet William og Anna Singer. Singer var ar...

Om "Fritjof Nansen" på Strynevatnet

Dampbåt / Steamer
Publisert: 04.05.2011
Author: Hermund Kleppa
Sogn og Fjordane har åtte store vatn der det har vore rutebåtferdsle. På Oppstrynsvatnet byrja dampbåten ”Fritjof Nansen” rutetrafikk i 1891. ”Nansen”...

Naustdal kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Naustdal kyrkje er ei langkyrkje i tre som ligg i Naustdal sentrum. Kyrkja, som har 650 sitjeplassar, vart vigsla 9. september 1891 av biskop Fredrik ...

Vevring kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Vevring kyrkje er ei langkyrkje i tre som ligg i bygda Vevring, langt ute på nordsida av Førdefjorden. Kyrkja, som har 225 sitjeplassar, vart vigsla d...

Tingneset - eit sentrum i Ytre Førdefjorden

Folk og samfunn
Grend / Hamlet
Publisert: 07.07.1999
Author: Harald Jarl Runde
Ved Vevring på nordsida av Førdefjorden stikk eit særmerkt nes ut i fjorden. Det er Tingneset. Frå gammalt var garden Vevring med Tingneset eit sentru...

Sperrestova på Jonstad

Busetnad, bygd, by
Bolig / Residence
Publisert: 07.07.1999
Author: Joar Stegane
Det er enno nokre att av dei gamle sperrestovene. På garden Jonstad i Naustdal har vi ei av dei, bygd kring 1890....

Bødalssætra

Støl / Mountain farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Bødalssætra ligg like innunder Jostedalsbreen, opp og aust for garden Bødal i Loen. Bødalssætra vert i dag mykje nytta som utgangspunkt for turar på J...

Grunnlovsjubileum 2014 - 17. mai-feiring i Førde 1869

Jubileum / Anniversary
Publisert: 03.02.2011
Author: Hermund Kleppa
Året 1814 har stor plass i Noregssoga. Stikkord er: Kielfreden, unionen med Danmark oppløyst, notabelmøtet på Eidsvoll, Riksforsamlinga på Eidsvoll, g...

Falsk mynt 1880 i Førde - einaste i heile landet

Mynt / Coin
Publisert: 15.02.2011
Author: Hermund Kleppa
Søndag 19. september 1880 troppa to lensmenn opp i tunet på garden Åsen i Jølster. Dei skulle forhøyra den 18 år gamle Katrine Åsen. Dagen før hadde h...

Arbeidarane på Gaularfjellsvegen organiserer seg

Samferdsle
Strid / Strife
Publisert: 22.03.2005
Author: Kristin Ese
Vegarbeidarane følte tidleg at det var trong for å organisera seg. Arbeidstilhøva var lite regulerte i høve til dagens forhold, og fleire gonger var d...

Striden for veg over Gaularfjellet

Samferdsle
Strid / Strife
Publisert: 22.03.2005
Author: Kristin Ese
Gaularfjellsvegen sto ferdig i 1938. I nær hundre år hadde det vore eit krav om vegsamband mellom Sunnfjord og Sogn. Ein ny stamvegplan for heile land...

Vegarbeid på Gaularfjellsvegen 1936-1938

Samferdsle
Vegarbeid / Road work
Publisert: 22.03.2005
Author: Kristin Ese
Vegarbeid før krigen var krevjande og hardt. Mykje av arbeidet føregjekk med handemakt, og det var farefullt og vanskeleg. Gaularfjellsvegen, som vart...

Gaularfjellsvegen opna

Samferdsle
Historisk hending / Historical event
Publisert: 02.08.2006
Author: Kristin Ese
Vegen over Gaularfjellet var ferdig ein av dei første dagane i desember 1938, etter tre års arbeid. Men vegopninga hang i ein tunn tråd. På fjellet ra...

Spor etter bedehuset Fredheim i Stryn

Tru og livssyn
Bedehus / Chapel
Publisert: 21.02.2013
Author: Hermund Kleppa
Den 28. desember 1952 døydde Marianna Bøe, fødd 1880. Ho budde i bedehuset Fredheim som stod i dagens Stryn sentrum. Huset blei rive nokre år seinare....

Malene Sandved – den fyrste styraren ved husmorskulen i Stryn

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling
Publisert: 06.02.2024
Author: Kvinnestemmer.net
Malene Sandved var den første styraren ved husmorskulen i Stryn. Ho var føregangskvinne for eit godt og sunt kosthald i heimen, og heldt mange frukt- ...

Nedstryn kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 22.11.2002
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Nedstryn kyrkje er ei langkyrkje i tre på garden Kyrkjeeide i Stryn kommune. Kyrkja, som har 400 sitjeplassar, vart vigsla 6. november 1859 av prost W...

Bedehuset Betania i Stryn

Tru og livssyn
Bedehus / Chapel
Publisert: 20.02.2013
Author: Hermund Kleppa
«Det har vore eit nyttig hus for bygda». I 2003 gav lærar Anna Skrivervik, fødd 1925, ut sjølvbiografien Tilbakeblikk. Ho stoggar også ved bedehuset B...

Minnestein over stortingsmann Sigmund K. Aarnes

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Sigmund K. Aarnes frå Stryn var bonde og lensmann. Han vart tidleg med i politisk arbeid og hadde ei rekkje verv i kommunen og fylket, og han var stor...

Minnestein over Jon Fridtun

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Jon Fridtun (1867-1914) frå Flogrenda i Stryn døydde berre 47 år gamal. Han var ein føregangsmann i målreisinga i Nordfjord, i den frilynde ungdomsrør...

Krigsgrav i England - Martin Flo, Stryn

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 09.02.2001
Author: Hermund Kleppa
På ein gravstad i Greenwich i London er eit felt for norske graver. Mange av gravene har same type gravstein; dei er alle krigsgraver frå verdskrigen ...

Kyrkjebåten Rols

Båt / Boat
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
I eit av Sølvberg-nausta på nordsida av fjorden i Stryn har ein staseleg båt plassen sin, kyrkjebåten "Rols", som i eldre tid vart nytta når folk reis...

Oppstryn kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 22.11.2002
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Oppstryn kyrkje er ei langkyrkje i tre på garden Fosnes i Stryn kommune. Kyrkja, som har 300 sitjeplassar, vart vigsla 1. november 1863 av prost Wilhe...

Innvik kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 22.11.2002
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Innvik kyrkje er ei åttekanta kyrkje i tre som står i bygda Innvik i Stryn kommune. Kyrkja, som har 350 sitjeplassar, vart vigsla 28. juli 1824 av bis...

Othilie Tonning – pioner i Frelsesarmeen

Person / Person
Publisert: 04.08.2015
Author: Hermund Kleppa
«Othilie Tonning – den kjendte oberst i Frelsesarmeen er død, 65 aar gammel». Det var tittelen på ei kort notis i avisa Sogningen tysdag 10. februar 1...

Om raset på Raudi i Lodalen 1885

Skred / Avalanche
Publisert: 07.04.2011
Author: Hermund Kleppa
Våren 1885 raserte eit steinras frå Kvithammaren gardstunet på Raudi. Ei kvinne omkom. Som ved eit under berga dei ni andre i huslyden livet. Dei skad...

Nordfjord og Sunnmøre Billag

Billag / Bus company
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Skipinga av dei mange billaga rundt 1910-1920 kom på grunn av den aukande turiststraumen frå 1890-åra. Det var også turistnæringa som sto bak skipinga...

Den Trondhjemske postvei - frå Utvik til Sunnmøre

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Postruta mellom Faleide i Stryn og Hellesylt på Sunnmøre starta i 1786. I byrjinga følgde postførarane gamle trakk, men også her vart det bygd ein sam...

Olden kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 22.11.2002
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Olden kyrkje er ei langkyrkje i tre som står på garden Brynestad i Stryn kommune. Kyrkja, som har 500 sitjeplassar, vart vigsla 19. desember 1934 av b...

Utvik kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 22.11.2002
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Utvik kyrkje er ei langkyrkje i tre som står i bygda Utvik i Stryn kommune. Kyrkja, som har 350 sitjeplassar, vart vigsla 29. november 1840. Ho er byg...

Liatunet i Innvik

Museum / Museum
Publisert: 07.07.1999
Author: Dag Vanberg Cecilie Langø
"Liatunet - Gardsmuseum" - står det på treskiltet ved grinda inn til garden Li i Innvik. Gardstunet er blant dei eldste i Innvik med sju bygningar, al...

Minnestein over Rasmus og Lise Stauri

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 21.07.2008
Author: Hermund Kleppa
25. juni 1932 hadde Fjordabladet på Nordfjordeid denne vesle notisen: "Dødsfall. Folkehøgskulestyrar Rasmus Stauri paa Hundorp i Gudbrandsdalen døydde...

To minnesteinar om harde kår i dansketida

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 21.03.2011
Author: Hermund Kleppa
Ein av bilvegane mellom Nordfjord og Sunnmøre går frå Heggjabygda i Eid til Austefjord og Volda. Osdal er fyrste garden over fylkesgrensa. I gardstune...

Ljosheim kapell

Bedehus / Chapel
Publisert: 22.11.2002
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Ljosheim kapell, bygd i mur og tre, står på garden Mykløy i Oldedalen i Stryn kommune. Det har 130 sitjeplassar, vart bygt i 1924 og vigsla til kyrkje...

Nordsida kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 22.11.2002
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Nordsida kyrkje er ei arbeidskyrkje i betong som ligg på Roset på nordsida av Nordfjord i Stryn kommune. Kyrkja, som har 220 sitjeplassar, vart vigsla...

Hornindal kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Hornindal kyrkje er ei langkyrkje i tre og er bygd på garden Kyrkhorne sin grunn. Kyrkja, som har 400 sitjeplassar, vart vigsla 30. november 1856 av p...

Minnestein over korporal Kolbjørn K. Bolstad

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 05.09.2001
Author: Hermund Kleppa
To frå Sogn og Fjordane fall under frigjeringa av Finnmark vinteren 1944/1945. Den eine var Oskar Dale frå Arnafjord i Vik, den andre Kolbjørn K. Bols...

Minnestein om folkeoppreist i Berlin

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 25.11.2005
Author: Hermund Kleppa
Den 23. juli 1954 hadde avisa Fjordingen i Stryn bilete og omtale av ein minnestein i Vest-Tyskland. Folk i Vest-Berlin hadde reist steinen 17. juni 1...

Kvelvingsbruer i Hornindal

Bru / Bridge
Publisert: 07.07.1999
Author: Siri Gausemel
Langs Riksveg 60 gjennom Hornindal vil ein passere fleire vakre kvelvingsbruer, som kan vere verd å legge merke til. Etter å ha kryssa møregrensa vil ...

100 års veghistorie: Faleide-Lote

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 11.07.2006
Author: Kristin Ese
I 2005 var det endeleg samanhengjande veg mellom Faleide og Lote. Ein gamal draum var oppfylt, og ein lang strid var over. Då var den siste vegbiten m...

Minnesmerke over Johan A. Berge i Etnedalen

Folk og samfunn
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Soldat Johan A. Berge frå Oppstryn fall i kampane mot tyske invasjonstyrkar i Valdres 24. april 1940. Han vart gravlagd ved Bruflat kyrkje. Forfattare...

Vegen over Utvikfjellet - eit stengsel for biltrafikken

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 26.05.2006
Author: Kristin Ese
Etter at det vart bygd hovudveg mellom Reed og Sandane i 1888, var det mindre spørsmål om det gamle hovudsambandet mellom Sunnfjord og Nordfjord over ...

Julehelsing på eit postkort

Postkort / Postcard
Publisert: 09.02.2011
Author: Hermund Kleppa
Fylkesarkivet har fleire personarkiv. Eitt av dei inneheld brev og kort etter Anna Navelsaker. Ho var fødd i Hornindal i 1882 og døydde i 1953. Det er...

Perhustunet og Walhalla

Losji / Accommodation
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Like ved Stryneelva ligg det ein gammal staseleg bygning som i dag vert kalla Walhalla. Det namnet skriv seg frå midten av 1800-talet. Huset stod ferd...

Om «Stavangerfjord» på cruise i Sogn og Fjordane

Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Sommaren 1925 byrja Den Norske Amerikalinje (NAL) med cruisefart. Etter ankomst Bergen i slutten av juli sette DS «Stavangerfjord» kursen nordover til...

Minnestein i Randabygda over bygdesoge-granskaren Jacob Aaland

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 11.10.2000
Author: Hermund Kleppa
Jacob Aaland (1865-1950) er ein av dei tre store bygdebok-klassikarane i Sogn og Fjordane. Dei to andre er Albert Joleik (Sunnfjord) og Jon Laberg (So...

Fallossteinen på garden Tunold

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Jon Tunold (1908-1996) brukar på Tunold, gnr. 34-1, skreiv i 1979 ein artikkel om det gamle tunet. Han fortel om ein brunn som aldri går tom, eit eldg...

Varden i Varddalen

Varde / Cairn
Publisert: 10.10.2013
Author: Hermund Kleppa
Varddalen heiter staden eit par-tre kilometer i sørvestleg retning frå Espesetstølen i Gaular. Det står ein varde der, på ein bergknatte like før dale...

Grunnlovsjubileum – 1814 i Innvik prestegjeld

Jubileum / Anniversary
Publisert: 29.07.2014
Author: Snorre Dag Øverbø
1814 – merkeår i Noregssoga: Kielfreden, prins Christian Frederik midtpunkt for norsk sjølvstenderørsle, stormannsmøtet på Eidsvoll, særskild bededag ...

Minnestein over oberst Rasmus Hatledal

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 03.12.2000
Author: Hermund Kleppa
Den 5. oktober 1991 vart det avduka ein minnestein over oberst Rasmus Hatledal ved ungdomshuset i Markane. Hatledal var generalstabssjef ved krigsutbr...

Meister-Jo, presten som vart halshoggen

Person / Person
Publisert: 25.03.2003
Author: Margrethe Henden Aaraas Anders Gjerde
Det finst gode og dårlege prestar. Han som var sokneprest i Innvik i åra 1597-1617, Jon Mogensen Skanke, vert omtala som den verste presten her i land...

Gjetarnamn i kleberstein

Monument / Monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Det går ei åre med spesielt mjuk stein gjennom fjella i Sør-Markane. Ho kjem att i Heggjabygda og går vidare til Sunnmøre. I området frå Langsethøgda ...

Randabygd kyrkje

Tru og livssyn
Kyrkje / Church
Publisert: 22.11.2002
Author: Margrethe Henden Aaraas Sigurd Vengen Anders Gjerde
Randabygd kyrkje er ei langkyrkje i tre som står like oppom kaien i Randabygda. Kyrkja, som har 240 sitjeplassar, vart vigsla 29. august 1916 av bisko...

Minnestein over lege Einar Djuvstein - omkom ved Irma-forliset 1944

Folk og samfunn
Monument / Monument
Publisert: 03.12.2000
Author: Hermund Kleppa
Under andre verdskrigen vart hurtigruteskipet "Irma" og lastebåten "Henry" torpederte på Hustadvika av to norske torpedobåtar under norsk kommando. Ei...

Ljosheim - bedehus og kapell i Oldedalen

Tru og livssyn
Bedehus / Chapel
Publisert: 14.04.2011
Author: Oddvin Kvame
Oldedalen fekk bedehus i 1924 med namnet Ljosheim. I 1935 vart bedehuset vigsla til kyrkjeleg bruk og etter kvart nemnt som bedehuskapell. I 1984 gav ...

Nasjonal Samling på valturne i Sogn og Fjordane 1936

Folk og samfunn
Politikk / Politics
Publisert: 06.02.2024
Author: Hermund Kleppa
Den 3. juli 1936 melde Sogns Tidend at Nasjonal Samling (NS) hadde halde fleire møte i Oslo. Men det hadde ikkje berre gått fredeleg føre seg. «Politi...

Naustdalsvegen

Samferdsle
Veg / Road
Publisert: 07.07.1999
Author: Kristin Ese
Naustdal kommune hadde mange vegkrav rundt 1900. Eit av dei høgast prioriterte krava var ny veg i Naustdalen. Naustdalsvegen vart påbyrja i 1903, men ...

Kunstnaren Oddvar Torsheim - V for vestlending

Person / Person
Publisert: 07.07.1999
Author: Rolf Braadland
Oddvar Torsheim er fødd i 1938. Han voks opp i Naustdal og busette seg i Førde. Han er kjend som ein populær grafikar, målar og i seinare år også som ...

Jensine Angedal: ei føregangskvinne i Førde heradsstyre

Folk og samfunn
Person / Person Kvinner og likestilling Politikk / Politics
Publisert: 07.03.2025
Author: Aurora Myro
Det skulle ta 100 år frå formannskapslovene vart vedtekne, og det kommunale sjølvstyret vart innført til den første kvinnelege representanten vart val...

Kjøsnesstova

Middelalderhus / Medieval house
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Jølster har mange gamle stovehus. Eit av dei største er Kjøsnesstova, også kalla Bydalsstova, i dag eitt av mange freda hus i Jølster. I si tid var ho...

Midttunet i Sandal

Gardsbruk / Farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Finn Borgen Førsund
Med eit dusin hus på sin opphavlege plass, er Midttunet eit særmerkt kulturminne. Men det har ikkje vore lett å få dette anlegget fullt ut tilgjengele...

Vassmiljøet på Ulvedal

Museum / Museum
Publisert: 07.07.1999
Author: Hermund Kleppa
Nordsida Utviklingslag har i fleire år arbeidd med å gjenskapa kulturmiljøet langs elva Ulva i Ulvedal. I eldre tid var her ei sag, driven av overvass...

Vetestova på Ulvedal

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
På Ulvedal står ei gamal vetestove på sin opphavlege stad. Vetestovene og vetane høyrde til eit gamalt system for varsling i ufredstid. Ordet vete var...

Hestad kapell

Kyrkje / Church
Publisert: 07.07.1999
Author: Jan Anders Timberlid
På ein idyllisk holme ved Hestadfjorden ligg det vesle Hestad kapell. Det har røter attende til mellomalderen....

Breng seter

Støl / Mountain farm
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Like ved Lovatnet ligg Breng seter. I gammal tid var dette eigen gard, men vart seinare seter for garden Sæten. Her var det tradisjonell stølsdrift fr...

Nausta på Sølvberg og Bergset

Sjøbu / Sea house
Publisert: 07.07.1999
Author: Gunnar Urtegaard
Gardane Bergset og Sølvberg ligg høgt over fjorden. Men òg for slike gardar var fjorden viktig. Dei hadde naustveg nedover dei bratte bakkane mot fjor...

Kopi av Loen-krossen i Amerika

Monument / Monument
Publisert: 15.01.2003
Author: Hermund Kleppa
Den 24. juni 1956 vart det avduka ein kopi av steinkrossen i Loen ved Augsburg Seminary i St. Paul, Minnesota. Krossen var ei gåve frå Firda Ungdomsla...

Gamle Sande sentrum

Bygd / Village
Publisert: 14.08.2001
Author: Jan Anders Timberlid
Fram til andre verdskrigen låg alle sentrumsfunksjonane på Sande nord for elva, det vil seie at både offentlege og private tenesteytingar låg på Skage...

Krigsgrav i Sandefjord - Thor Nicolay Devig

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 18.03.2004
Author: Hermund Kleppa
Thor Nicolay Devig (1888-1942) voks opp på Skei i Førde, og reiste for godt ut i verda vel 20 år gammal. Frå 1909 vart han buande i Sandefjord. Under ...

Om kalender og folkeleg tidsrekning

Tilbehøyr / Accessory
Publisert: 27.09.2005
Author: Gunnild Systad
Frå dei tidlegaste tider må mennesket ha søkt etter hjelpemiddel for å fastsette tid. Me veit at alt for fleire tusen år sidan hadde både India, Egypt...

Gamal grensestein mellom Sunnfjord og Nordfjord

Grensestein / Boundary stone
Publisert: 03.01.2006
Author: Hermund Kleppa
Tett attmed vegen ned mot Førde i sørenden av Breimsvatnet står ein kring to meter høg stein. Han blei reist i 1835 og markerte grensa mellom to futed...

Minnebilete på Ålhus - Johannes D. Sandal

Plakett / Plaque
Publisert: 30.12.2005
Author: Lidvald Klakegg (1941 - ) Hermund Kleppa
Eit stort bilete av Johannes D. Sandal (1878-1907) har fått heidersplass i ungdomshuset Borgja på Ålhus. Sandal var levande interessert i lokalhistori...

Minnebilete på Ålhus - Johannes Ålhus

Plakett / Plaque
Publisert: 09.01.2006
Author: Hermund Kleppa
Søndag kveld, 4. november 1951 var det ei særleg tilskiping i ungdomshuset Borgja på Ålhus. Dei avduka eit bilete av Johannes Ålhus. Han døydde 1910, ...

Krigsgrav på Vassenden - Sverre Kvammen

Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 30.12.2005
Author: Hermund Kleppa
Jølster kommune har to krigsgraver. Sverre N. Kvammen dreiv landhandel i Eikåsgrenda. Det tyske prispolitiet var etter han og han måtte fleire gonger ...

Minneplakett om engelskmann på Gallen

Plakett / Plaque
Publisert: 13.03.2006
Author: Hermund Kleppa
I 1984 kom gjekk ei gruppe engelske ungdommar over Jostedalsbreen frå Fjærland til Stardalen i Jølster. 17-åringen Miles Gurzynski skulle óg vore med,...

Likdansen

Religion / Religion
Publisert: 22.01.2007
Author: Nikolai Astrup Hermund Kleppa
Den gamle skikken med å vaka over ein død person, likvake, går tilbake til førhistorisk tid. Skikken heldt seg i mange hundre år etter at kristendomme...

Prestesteinen - mellomalder-gravminne i Innvik

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 21.02.2007
Author: Hermund Kleppa
I Innvik står det oppsett ein høg stein attmed hovudinngangen til kyrkja. Kva slags stein er det? Ein gamal bautastein? Nei, det passar ikkje med form...

Lokale eventyr og segner - Sølvbordet i Risevatnet

Sagn / Legend
Publisert: 30.08.2007
Author: Hermund Kleppa
Lokale eventyr og segner er ofte knytte til landskapet. Dei underjordiske skapningane, som tussar og troll og huldrer, budde i fjell og hamrar og haug...

Ei grav - Fredrikke Sophie Christensen

Busetnad, bygd, by
Gravstein / Gravestone Person / Person
Publisert: 03.01.2008
Author: Hermund Kleppa
"Liti og kroki" minnest Tryggve Rishovd, fødd 1916, at Sophie Christensen i fylkesmannsgarden var. Ho budde hjå sonen, fylkesmann I.E. Christensen. "I...

Minnebilete i Haukedalen - Lærar Sigurd Nesse

Plakett / Plaque
Publisert: 25.06.2008
Author: Hermund Kleppa
Lærar og forfattar Sigurd Nesse kom i 1874 som nyutdanna lærar til Haukedalen. Han var der i tre år. Då han fire år seinare reiste frå bygda, hadde de...

Krossteinen på Bell

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 09.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Det finst fleire krossforma steinar i Sogn og Fjordane. Dei er minne om då kristendomen vart innførd i Noreg, rundt rekna tida 950-1050. Ein funksjon ...

Tysklandsbrigadens Veteranforbund - Sogn og Fjordane

Foretak / Association
Publisert: 07.07.2008
Author: Hermund Kleppa
I åra 1947-1953 var norske styrkar med i den allierte okkupasjonen av Tyskland. Norske soldatar skulle vera med på å tryggja og byggja freden. På 1980...

Med Kongsberg-knekk i Ormhaugbakken

Sportsanlegg / Sport installation
Publisert: 09.07.2008
Author: Hermund Kleppa
- Det var vel helst den stilen som blei kalla Kongsberg-knekk det gjekk på, fortalde Gunnar Jan Gjerland då han i 2008 var med og synte kvar haukedøle...

Haukedalen forsamlingshus

Bedehus / Chapel
Publisert: 17.07.2008
Author: Hermund Kleppa
I Haukedalen kallar dei bedehuset sitt Forsamlingshuset. Det signaliserer brei bruk, eit hus der folk kjem saman. Ordet samlingshus har óg vore brukt,...

Sogn og Fjordane fylke - dei trykte fylkestingsforhandlingane

Rapport / Report
Publisert: 15.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Fylkeskommunen og fylkestinget vart oppretta ved formannskapslovene av 1837. I mange år kom fylkestinget saman ein gong i året. Møtebok og sakstilfang...

Finnlandsplaketten - eineståande premie i langrenn?

Plakett / Plaque
Publisert: 16.07.2008
Author: Hermund Kleppa
I Haukedalen har dei ein langrenn-premie kan henda ingen andre har maken til: ein Finlands-plakett, - eit vandreskjold Haukedalens Idrottslag vann til...

Norsk rosemåla kiste i England

Kiste / Coffin
Publisert: 14.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Herskapshuset Preston Manor i Brighton høyrer med til musea i byen. Mr. og Mrs. Thomas-Stanford var dei siste som residerte der på 1930-talet. Eitt mø...

Bautastein på Følling i Eldalsdalen

Historisk monument / Historical monument
Publisert: 14.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Sogn og Fjordane har eit halvt hundre bautasteinar arkeologane omtalar som fornminne, det vil seia at dei truleg er meir enn rundt rekna 1000 år gamle...

The Ladder - Laksetrappa i Osen

Laksetrapp / Salmon ladder
Publisert: 22.07.2008
Author: Charles Thomas-Stanford
Om "den som kan få to aks ut av eit korn, eller grasstrå til å gro der det før berre vaks eitt" fortener hyllest av folket, så er ikkje han som fylte ...

Sogn og Fjordane-Irland: Potts på Osen gard i Bygstad

Person / Person
Publisert: 07.10.2008
Author: Hermund Kleppa
På slutten av 1800-talet var irlendarar med namnet Potts i Bygstad og fiska laks. William Trumperant Potts var med då dei kring 1870 bygde laksetrappa...

Damn! - mislukka kjeksing i Gaula og Årøyelva

Person / Person
Publisert: 02.07.2008
Author: Hermund Kleppa
Ikkje med sine "forfædres kraftige eder" - men med det engelske kraftordet "damn", sette han i, kjeksemannen (eller klepparen) som i 1901 mislukkast m...

Folkemusikk i Gaular

Musikk / Music
Publisert: 27.08.1999
Author: Liv Fridtun (1970 - )
Gaular har i den seinare tida sett seg på folkemusikk-kartet med at det har vakse fram eit levande folkemusikkmiljø. Gaular spelemannslag har vorte ei...

Gammal meieribygning på Vassenden

Meieri / Diary
Publisert: 26.05.2009
Author: Hermund Kleppa
På Vassenden i Jølster står det eit lite hus som skil seg ut frå dei andre. Det ligg tett attmed vegen på den smale stripa mellom E39 og Jølstra. Det ...

Mula - gard med samansett næringsgrunnlag

Gardsbruk / Farm
Publisert: 16.06.2009
Author: Arne Aasland
Det er ikkje store bilturen frå Førde til Mula på sørsida av Førdefjorden. Men ein er komen langt frå forretningsbyen når ein står i sjøsprøyt nede i ...

Om namnet Jølster

Kommune / Municipality
Publisert: 17.06.2009
Author: Arne Aasland
Både i Ryghs Norske gaardnavne (1918) og Eivind Vågslids Stadnamntydingar 2 (1974) finn vi tilløp til forklaring av namnet Jølster. Dei knyter seg til...

Jølstra, Anga og Halbrendselva

Elv / River
Publisert: 16.06.2009
Author: Arne Aasland
Desse tre elvane prydar Førdebygda, men kva tyder namna? Til Halbrendselva høyrer og elva Hundsrasta, som ligg i den "bymarka" Førde har fått seg bak ...

Stadnamn i Jølster

Folk og samfunn
Stadnamn Dal / Valley
Publisert: 24.06.2009
Author: Arne Aasland
Stadnamn er kulturminne, men samstundes ord i full dagleg bruk. Frå den rike namnefloraen på Jølst (i Jølster) tar denne teksten fram dei viktigaste d...

Tater, splint og fant

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Nordfjordingen og skodespelaren Alfred Maurstad spela i 1937 hovudrolla som tateren Fændrik i filmen «Fant». Filmen bygde på romanen (1928) med same n...

Stader der folk og krøtter går eller trakkar

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Slike stader vert ofte kalla Gota, Troda, Geila eller Teina, to av orda ofte i fleirtal: Gotene eller Geilane. Desse 4 grunnorda har svært mykje til f...

Elvenamn i Oldedalen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
I Oldedalen renn det mange elvar ned dei bratte fjellsidene. Om sommaren gjer synet av desse fossande elvane stort inntrykk på turistane. Då har elvan...

«Katt» i stadnamn

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
«Katt» er eit mykje brukt ord i stadnamn. Men korleis har dette listige og smidige dyret kome inn i mange stadnamn? Det er nemleg ganske få forklaring...

Hoven – Sleipner's footprint?

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Fjellet Hoven i Loen har fått mykje merksemd dei siste åra. Årsaka er sjølvsagt utbygginga av gondolbana Loen Skylift, som skal ta folk frå fjorden op...

Stadnamna Breim og Breng

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Bygdenamnet Breim i Gloppen kommune og turistattraksjonen Breng i Lodalen er språkleg i svært nær slekt. Ein reknar med at begge namna har vore tidleg...

Fallossteinar og kultsteinar i Stryn

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Steinar finst det overalt i naturen, særleg der vi er omgitt av fjell og hamrar. I tusenvis av år har steinar ramla ned frå fjellsidene, til stor fare...

Kor gamle er gardsnamna våre? Ein kort studie kring gardsnamna i Stryn kommune

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Professor Jørn Sandnes skriv: «Kor gammal den norske garden er, kan vi ikkje seie visst. Gardane har vakse fram smått om senn til det vi kan kalle den...

Ullsheim, Ullaland og Ullevål

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Då det flotte fylkesanlegget for skiskyting og langrenn stod ferdig i Markane i Stryn i 1990-åra, fekk det namnet Ullsheim. Dette var resultatet av ei...

Då Hengesteingjølet vart til Henrikgjølet

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Mange av stadnamna våre har fått namnet sitt frå hendingar, at noko skjedde akkurat her. Det kunne vere ei hending frå det daglege arbeidet, men som o...

Loga, Bjørnalogen og Innlogane

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
«Log(e)» er eit interessant ord. I norrønt språk brukte dei både «logr m» og «laug f», det første ordet i tydinga «stilleståande eller rennande vatn, ...

Gald, Gadden, Galdane og Gold

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Frå mange av støylane i Indre Nordfjord får vi ei uvanleg fin utsikt over fjord og fjell. På Nordsida er det ei storarta utsikt innover fjorden frå Ga...

Hjellevongja og Gudvangen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
På garden Hjelle i Oppstryn ligg ei stor og vid flate med dyrka mark med namnet Hjellevongja. Uttalen er /jellevångja/, med palatalisering av g-en. Ho...

Stolen, Preikestolen, Brurastolen og Svarvestolen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Når namnet Preikestolen vert nemnt, tenkjer dei fleste på klippa Preikestolen i Lysefjorden i Rogaland. Den har blitt eit svært populært turistmål, kj...

Myljåbetnaven og Navdalen - dei nava før i tida og

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
I mars 2012 dukka ordet «å nave» opp i media. Det vart då brukt i tydinga «å drive dank på statens rekning, leve på trygd». Altså litt negativt. Det k...

«Det er min Sjæl en frydfuld Trang at gjæste Norges Dale»

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Dalar finst det overalt, det er ein av dei mest typiske naturformasjonane i det norske landskapet. «No ser eg atter slike fjell og dalar», song Aasmun...