Søkeresultat

Tøm filter
Distanse
less than  km
from 
Viser 42 av 42 resultater

Poteta - innvandraren som berga liv

Folk og samfunn
Plante / Plant
Publisert: 08.08.2007
Author: Ingrid Berger
Innføringa av den enkelt utsjåande og tilsynelatande lite spanande rotveksta poteta, var ei særs viktig hending her til lands. Poteta var enkel å dyrk...

Frå saueull til ulltråd

Folk og samfunn
Tekstil / Textile
Publisert: 28.08.2007
Author: Ingrid Berger
Ull frå sau var råmateriale for det aller meste av tekstilar folk trengde i Nordfjord frå uminnelege tider fram til om lag slutten av 1800-talet. Arbe...

Frå grue til elektrisk varmeomn

Folk og samfunn
Utvikling / Development
Publisert: 02.06.2007
Author: Ingrid Berger

Bevaring og lagring av mat

Folk og samfunn
Utvikling / Development
Publisert: 12.06.2007
Author: Ingrid Berger
Korleis har folk oppbevart og konservert mat opp gjennom tida? I dag har vi det ganske enkelt: vi sett for det meste ferskmaten i kjøleskåpet eller i ...

Elektrisk lys inn i heimane

Folk og samfunn
Utvikling / Development
Publisert: 13.06.2007
Author: Ingrid Berger
Tidleg på 1900-talet byrja folk i Nordfjord og Norge så smått å få innlagt elektrisk straum i husa sine. I byrjinga vart straumen brukt berre til elek...

Tidlege elektriske apparat til matlaging

Folk og samfunn
Kjøkkenutstyr / Kitchen accessory
Publisert: 13.06.2007
Author: Ingrid Berger
I lokalavisa Firda Tidend 31.mai 1927 kan vi lese at Flølo & Flølo på Sandane vil stille ut «ein komfyr av eigi uppfinning» på ei varemesse. Frå 1...

Sengkleda før 1900 i Nordfjord

Folk og samfunn
Tekstil / Textile
Publisert: 26.06.2007
Author: Ingrid Berger
Du veit gjerne kva eit åkle, ei napparye eller ein kvetel er? Men veit du at dette var tidlegare tiders sengklede? Før sto sengene til folk i same rom...

Smøret - gullklumpen i sjølvhushaldet

Folk og samfunn
Matoppskrift / Food recipe
Publisert: 11.07.2007
Author: Ingrid Berger

Kva åt folk med i Nordfjord før 1900?

Folk og samfunn
Matoppskrift / Food recipe
Publisert: 23.10.2007
Author: Ingrid Berger
Pizza er ikkje gamal mattradisjon frå Nordfjord, sjølv om den i 2007 visst nok er noko av det vanlegaste vi et. Men måten vi ofte et ein «grandiosa» p...

Bukseselar i Nordfjord på 1800-talet

Folk og samfunn
Tekstil / Textile
Publisert: 28.12.2007
Author: Ingrid Berger
Bukseselar i friske fargar er ikkje noko mannfolk vanlegvis brukar i Nordfjord i dag. På 1800-talet, derimot, må fargerike bukseselar ha vore ein vanl...

Mønster på strikka mannstrøyer frå Nordfjord frå 1800-talet

Folk og samfunn
Tekstil / Textile
Publisert: 28.12.2007
Author: Ingrid Berger
I 2007 kan du ikkje sjå på kleda til folk at dei er i frå ein bestemt plass i bygdenoreg. For 150 år sidan, derimot, kunne du gjerne det. Mønsteret i ...

Dåpsklede i Nordfjord før 1900

Folk og samfunn
Tekstil / Textile
Publisert: 12.11.2007
Author: Ingrid Berger
Når vi i 2007 tenkjer på eit dåpsbarn i dåpsklede frå Nordfjord, er det ein fleire veker gamal beibi i lang, kvit kjole med kvit hue vi ser for oss. F...

Lausmansjettar og pulsvantar frå Nordfjord

Folk og samfunn
Tekstil / Textile
Publisert: 21.11.2007
Author: Ingrid Berger
Nokre plagg endrar seg gjennom historia mens andre går ut av bruk. Eit plagg som ikkje lenger er i vanleg bruk, er lausmansjettar eller pulsvantar til...

Vaffeljern frå Nordfjord

Folk og samfunn
Kjøkkenutstyr / Kitchen accessory
Publisert: 03.03.2009
Author: Ingrid Berger
Vaffelkake er ein gamal kakesort med ei lang historie både i Nordfjord og i Noreg. Ho var særleg brukt som festmat i eldre tid....

Underbuksehistorie

Folk og samfunn
Tekstil / Textile
Publisert: 30.10.2006
Author: Ingrid Berger
Kva brukte folk inst mot kroppen her i Nordfjordbygdene på 1800-talet og tidlegare? Kva var skikk og vanleg bruk? På bilete, teikningar og i beskrivin...

Kystgeita i Selje

Folk og samfunn
Dyr / Animal
Publisert: 12.09.2006
Author: Ingrid Berger
Kystgeita er ein utryddingstrua geitestamme som det enno finst att nokre få flokkar av på Stadlandet i Selje kommune. I 2001 var det omlag 150 avlshod...

Handlykter med "levande" lys til bruk utomhus

Folk og samfunn
Tilbehøyr / Accessory
Publisert: 28.09.2005
Author: Ingrid Berger
Den "ekte" norske fjøsnissen har raud topplue og tent fjøslykt i handa. Det veit vi frå julekorta. Fjøsnissar er det heller dårleg med, men lykter har...

Bork, lauv, lyng og tang til dyrefòr

Folk og samfunn
Verktøy / Tool
Publisert: 28.09.2005
Author: Ingrid Berger
I sjølvbergingstida kom ofte "vårknipa" i fjøset når vinteren var på hell; det vart mangel på fór. Folk nytta seg då av det dei hadde tilgjengeleg for...

Sil av kujur

Folk og samfunn
Verktøy / Tool
Publisert: 28.09.2005
Author: Ingrid Berger
"ÆÆÆsj!!!" skrik ungane i kor når dei på museet får sjå denne silen med kujur som botn. Spenane som er uttørka og stikk ut i frå den perforerte, tørka...

«Burmavegane» : Dei næraste Burmavegane ligg på Nordfjordeid og i Førde

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Vegen frå Mogrenda på Nordfjordeid til Leivdalen heiter offisielt Leivdalsvegen. Men på folkemunne brukar dei og eit anna namn: Burmavegen. Det er spe...

Stadnamn på Lote frå «eksistida» - og litt til

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Lote er ei grend som ligg på nordsida av Nordfjord. Ferjeleiet Lote-Anda ligg her, der E39 kryssar Nordfjorden. Fram til 1992 høyrde Lote til Gloppen ...

Stader der folk og krøtter går eller trakkar

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Slike stader vert ofte kalla Gota, Troda, Geila eller Teina, to av orda ofte i fleirtal: Gotene eller Geilane. Desse 4 grunnorda har svært mykje til f...

Elvenamn i Oldedalen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
I Oldedalen renn det mange elvar ned dei bratte fjellsidene. Om sommaren gjer synet av desse fossande elvane stort inntrykk på turistane. Då har elvan...

«Katt» i stadnamn

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
«Katt» er eit mykje brukt ord i stadnamn. Men korleis har dette listige og smidige dyret kome inn i mange stadnamn? Det er nemleg ganske få forklaring...

Hoven – Sleipner's footprint?

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Fjellet Hoven i Loen har fått mykje merksemd dei siste åra. Årsaka er sjølvsagt utbygginga av gondolbana Loen Skylift, som skal ta folk frå fjorden op...

Stadnamna Breim og Breng

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Bygdenamnet Breim i Gloppen kommune og turistattraksjonen Breng i Lodalen er språkleg i svært nær slekt. Ein reknar med at begge namna har vore tidleg...

Fallossteinar og kultsteinar i Stryn

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Steinar finst det overalt i naturen, særleg der vi er omgitt av fjell og hamrar. I tusenvis av år har steinar ramla ned frå fjellsidene, til stor fare...

Kor gamle er gardsnamna våre? Ein kort studie kring gardsnamna i Stryn kommune

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Professor Jørn Sandnes skriv: «Kor gammal den norske garden er, kan vi ikkje seie visst. Gardane har vakse fram smått om senn til det vi kan kalle den...

Ullsheim, Ullaland og Ullevål

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Då det flotte fylkesanlegget for skiskyting og langrenn stod ferdig i Markane i Stryn i 1990-åra, fekk det namnet Ullsheim. Dette var resultatet av ei...

Då Hengesteingjølet vart til Henrikgjølet

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Mange av stadnamna våre har fått namnet sitt frå hendingar, at noko skjedde akkurat her. Det kunne vere ei hending frå det daglege arbeidet, men som o...

Loga, Bjørnalogen og Innlogane

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
«Log(e)» er eit interessant ord. I norrønt språk brukte dei både «logr m» og «laug f», det første ordet i tydinga «stilleståande eller rennande vatn, ...

«Smør-» i stadnamn

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Smør er primært noko konkret – og til alle tider har det vore verdifull mat. I middelalderen var smør betalingsmiddel, oftast vart skyld og skattar be...

Gald, Gadden, Galdane og Gold

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Frå mange av støylane i Indre Nordfjord får vi ei uvanleg fin utsikt over fjord og fjell. På Nordsida er det ei storarta utsikt innover fjorden frå Ga...

Hjellevongja og Gudvangen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
På garden Hjelle i Oppstryn ligg ei stor og vid flate med dyrka mark med namnet Hjellevongja. Uttalen er /jellevångja/, med palatalisering av g-en. Ho...

Stolen, Preikestolen, Brurastolen og Svarvestolen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Når namnet Preikestolen vert nemnt, tenkjer dei fleste på klippa Preikestolen i Lysefjorden i Rogaland. Den har blitt eit svært populært turistmål, kj...

Myljåbetnaven og Navdalen - dei nava før i tida og

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
I mars 2012 dukka ordet «å nave» opp i media. Det vart då brukt i tydinga «å drive dank på statens rekning, leve på trygd». Altså litt negativt. Det k...

Fjellnamnet Hornelen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Det kjende fjellet i Ytre Nordfjord, Hornelen, er eit svært kjent landemerke for dei som reiser med båt langs kysten vår. Med sine 860 moh. er ho den ...

«Det er min Sjæl en frydfuld Trang at gjæste Norges Dale»

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Dalar finst det overalt, det er ein av dei mest typiske naturformasjonane i det norske landskapet. «No ser eg atter slike fjell og dalar», song Aasmun...

Korte gardsnamn som endar på -e

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Mange gardsnamn vert i dag både skriftleg og munnleg brukte i ei «stivna» dativform, som er blitt namnet si hovudform i skrift. Dette viser at namna –...

Yksnebjør, Yksnelvane og Uksen

Folk og samfunn
Plass / Spot Stadnamn
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Vi skal i denne artikkelen sjå nærare på bruken av «ukse», «okse» og «yksne» i stadnamna. Husdyret «ukse» vert i Sogn og Fjordane stort sett uttale me...

Gravrøysene i Sølvbergstranda

Folk og samfunn
Stadnamn Plass / Spot
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
Den som tek turen vestover langs Nordfjorden ved Sølvbergsnausta, vil nær sjøen kunne finne restar av 3 gravrøyser. Det er visst litt usikkert kor gam...

Historia om Helje Bagge, fut og drapsmann

Folk og samfunn
Stadnamn Plass / Spot
Publisert: 06.02.2024
Author: Kristian Solvang
På garden Heggdal i Innvik i Stryn har det i tre hundre år butt ei ætt, Bagge-ætta. Det lever enno mange segner om denne ætta, som skal ha vore ei ade...