Gamlebanken. Banken hadde sine lokale i halve første høgda. Resten av lokala vart nytta av kommunen. I andre høgda kom telegraf og telefon. Der og på loftet var det husvære òg, ei tid for ein apotekarfamilie og telegrafstyrarinna, seinare for banksjefen.

'Gamlebanken'. The bank had its offices on half of the ground floor. The rest of the floor space was used by the municipality. On the first floor were the telegraph and telephone main switches. On this floor and in the attic there were small flats, for some time used by a pharmacist and his family, and for the head of the telegraph, later for the bank manager.

Datering
Ukjend.
Fotograf
Ukjend.
Eigar
I Sogeblad frå Førde kommune.

Gamlebanken

Gamlebanken er det folkelege namnet på huset Førde Sparebank bygde i 1901 og tok i bruk i 1902. Det ligg i Kyrkjevegen 9, og er eit særmerkt bygg i Førde sentrum. Det vart nytta av banken i 62 år, og til ymse kommunale føremål heile tida.

Fyrst i leigde lokale

Førde Sparebank kom i drift i 1843, men det skulle gå 59 år før banken kom i eige hus. Med den varsemd og nøysemd andre folk sine pengar vart forvalta før, var det ikkje uvanleg at sparebankane sat i leigde lokale i mange tiår, før dei skaffa seg eigne lokale. I mange kommunar var det vanleg at kommunen og sparebanken samarbeidde om bankbygg. Slik vart det òg i Førde.
Banken hadde i førstninga sine opningsstader truleg hjå kasseraren, medan banken sine møte var i tingstova i Sjøahola. Sjøahola var det gamle sentrum i Førde, landingsplass med handel og gjestgjevarstad, og like ovanfor låg kyrkja. Frå 1880 til 1892 heldt banken til i eit kommunalt hus i Sjøahola, som og tente som tingstove, og dei neste ti åra på Øvre Veglo.

Eige hus i 1902

I 1902 flytta banken inn i eige hus i Kyrkjevegen. Banken sitt forstandarskap hadde då vedteke å yte kommunen fritt lokale til kommunale føremål i det nye bygget.
Banken hadde sine lokale i halve første høgda. Resten av lokala vart nytta av kommunen. I andre høgda kom telegraf og telefon. Der og på loftet var det husvære òg, ei tid for ein apotekarfamilie og telegrafstyrarinna, seinare for banksjefen.
I 1902 var bankhuset eitt av dei husa som ruva i Førde. På denne tida var Førde Sparebank den einaste liknigsførte verksemda i kommunen, og hadde sidan 1880-åra hatt den høgste likningsførte formuen i bygda. Frå kring 1900 og ei tid frametter var banken den største skattytaren i kommunen.

Image
Gamlebanken i Kyrkjevegen 9, bygd av Førde Sparebank i 1901 og teken i bruk i 1902. Førde kommune kjøpte huset i 1964 då banken flytte inn i nytt bygg ved Langebrua.

Gamlebanken at Kyrkjevegen 9, built by Førde Sparebank in 1901 and opening up for business in 1902. Førde Municipality bought the house in 1964 after the bank had moved into a new building at the Langebrua.

Datering
Ukjend.
Fotograf
Ukjend.
Eigar
I Førde Sparebank gjennom 125 år.

Oppussing etter krigen

Under siste krig var Førde sentrum tilhaldsstad for okkupasjonsmakta i fylket. Her var mangel på hus, og tyskarane okkuperte det meste av bankhuset. Etter krigen vart huset pussa opp, og i andre etasje vart det innreia kontor for kommunen. Etter fire år overtok rikstelegrafen denne etasjen. Tredje etasje vart nytta av Sogn og Fjordane Skogkontor og av heradsagronomen. I 1955 tok kommunen tok på ny over andre etasjen. Samstundes vart banken sine eigne lokale i første etasje pussa opp.

Nye bankbygg i 1964 og 1991

Men Gamlebanken tok til å bli upraktisk for bankdrifta. Banken satsa på nybygg ved nordenden av Langebrua, der nytt bygg stod ferdig i 1964. I 1991 sette Sparebanken Sogn og Fjordane opp nytt bankhus her. Dei tre lokaliseringsstadene til banken i Førde illustrerer den stegvise flyttinga av sentrum frå Sjøahola til området rundt Langebrua.

Seinare bruk av Gamlebanken Etter at sparebanken flytta over til nybygget sitt i 1964, vart Gamlebanken seld til Førde kommune. Fram til 1970 var dette kommunen sitt administrasjonshus. Frå 1965 til 1973 var her skule for handel- og kontorlærlingar. Og Førde Gymnas hadde lokale her frå 1975 til 1981. Gamlebanken har dei siste åra husa den kommunale musikkskulen.


1842-1967 Førde Sparebank gjennom 125 år. Førde 1941.
Førsund, Finn Borgen: Førde bygdebok. Gardssoge og soga om folket. Bind 2. 1992.
Djupedal, Torkjell: Førde. Kulturhistorisk vegvisar. Selja Forlag 1998.