Frå avdukinga 16. mai 1960. Rekkja framme frå venstre: Magnus Thingnæs, Borghild Ulriksen, Dagny Batalden, Lars Nordal og Lucie Ellingsen Høyvik. Rekkja bak frå venstre: Trygve Saxeide, Odd Helmers, Karen Braarvig, Eilif Mikkelsen (bilethoggar) og Knut Mykland (professor, heldt avdukingstalen).
Datering
1961.
Fotograf
Firdaposten/Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane.
Eigar
Ukjend.

Statuen over brødrene Sars

Ved Florø by sitt 100-årsjubileum 16. mai 1960 vart det avduka ei dobbeltbyste av brødrene Johan Ernst og Georg Ossian Sars. Den står på ein steinsokkel i byparken, og er utført av bilethoggaren Eilif Mikkelsen.

Kunstneriske evner

Dei to brørne vart fødde i Florø midt på 1830-talet, medan faren, Michael Sars, var sokneprest i Kinn. Mora, Maren Kathrine, var søster av Johan Sebastian Welhaven, og hadde rike, kunstneriske evner. Dei genene synest å ha gått vidare til barna, særleg dottera, Eva Sars som vart ei kjend songarinne. Ho vart gift med Fridtjof Nansen. Sars-brødrene var ivrige friluftsfolk, særleg Georg Ossian som gjekk lange turar i Jotunheimen med den gode venen Aasmund Olavson Vinje, og andre friluftspionerar i norsk natur og fjellheim.

Image
Dobbeltbysta av brødrene Sars står på steinsokkel i byparken, mellom Samfunnshuset og Victoria Hotell. Den er ei gåve frå utflyttarane til byjubileet i 1960, utført av bilethoggaren Eilif Mikkelsen som var til stades ved avdukinga 16. mai 1960.

The double bust of the Sars brothers is placed on a stone plinth in the city park, between "Samfunnshuset" and Victoria Hotel. It is a gift from the "emigrants" from Florø for the city centenary in 1960, carried out by the sculptor Eilif Mikkelsen who was present at the unveiling ceremony on 16 May 1960.

Datering
1999.
Fotograf
Ukjend.
Eigar
I Skulpturar i Florø.

Historikaren

Image
Johan Ernst Welhaven Sars (1835 - 1917).

Johan Ernst Welhaven Sars (1835 - 1917).

Datering
Ukjend.
Fotograf
Ukjend.
Eigar
I Norsk Allkunnebok.

Johan Ernst (1835-1917) er den eldste, og vart professor i historie i 1874. Han er mest kjend for det store verket "Udsigt over den norske historie", der han søker å vise utviklinga i folket si soge. Synet hans hadde mykje å seie for Venstre sin politikk, og Sars vart difor ein politisk omstridd mann. Men tankane hans vann fram, og Johan Ernst Sars fekk gleda av å oppleve unionsoppløysinga i 1905.

Image
Johan Ernst Sars skreiv det fire bind store historieverket "Udsigt over den norske Historie." Det kom ut i åra 1873-1891. I 1967 gav Universitetsforlaget ut eit utval av verket ved professor Andreas Holmsen i bokserien U-bøkene.

Johan Ernst Sars wrote the four-volume historical work "Udsigt over den norske Historie." The volumes were published in the years between 1873 and 1891. In 1967, the Universitetsforlaget published a selection of the work compiled by professor Andreas Holmsen in the book series "U-bøkene".

Professor Jacob Worm-Müller seier i ei av bøkene sine: "Ingen nordmenn fortjener mere å minnes i dag, enn disse to: Bjørnson som løste unionen i våre sinn - Sars som med sitt mektige verk "Udsigt over den norske historie", blev det åndelige opphav til 7de juni".

På sine eldre dagar søkte Johan Ernst Sars attende til sin barndoms by, og Ole Johan Vassbotten skreiv i ein artikkel at "Om sommeren var Ernst som eldre mann å se spaserende omkring i Florø". Han vart 82 år gamal.

Havforskaren

Image
Georg Ossian Sars (1837 - 1927).

Georg Ossian Sars (1837 - 1927).

Datering
Ukjend.
Fotograf
Ukjend.
Eigar
I Norsk Allkunnebok.

Georg Ossian (1837-1927) starta alt som gutunge å drive zoologiske studiar under rettleiing av far sin, Michael, og han vart ein banebrytar i havforskinga. Per Solemdal skreiv i ein artikkel i "Fiskaren" at Sars var ein av samtidas store zoologar, og vert nemnd saman med Charles Darwin som ein av grunnleggarane av moderne zoologi. Også G. O. Sars vart professor i 1874. Han hadde den sjeldne evna å kombinere nøyaktige og systematiske observasjonar med kunsteriske evner, både i teikning, musikk og skrivedugleik, og "Indberetninger til Departementet" for 1879 er ei særs velforma blanding av grunnleggande observasjonar, praktiske råd og skildring av naturfenomen med ein kunstnars penn og opplevingsevne.

G. O. Sars vart 90 år gamal. Det kjende havforskingsfartøyet "G. O. Sars" vart kalla opp etter han.

Tillegg: Om avdukinga i Firdaposten 2002

"Det var utflytte Florøfolk som tok initiativet til å få reist monumentet som på jubileumsdagen [Florø by 100 år] vart overlevert av den utflytte Florø-patrioten Magnus Thingnæs. Ordførar Ludv. Botnen tok mot den vakre og svært så synlege gåva. Det var professor Knut Mykland som heldt avdukingstalen. Nokre tusen menneske var møtte fram til sjølve jubileumsmarkeringa i parken aust for Victoria Hotel, på begge sider av Markegata som var sperra for trafikk.

Seinare var det festmiddag i gymsalen på Florø folkeskole for ei rekke innbedde frå Regjeringa, Stortinget, Sogn og Fjordane fylke, ordførarar m.fl. På Høgskuleheimen var det festmiddag for eldre inviterte.

Om kvelden var det stor folkefest på Festplassen, og ved midnatt vart dagen avslutta med festfyrverkeri."

Image
15. oktober 1970 gav Postverket ut ei frimerkeutgåve med norske vitskapsmenn som har ytt framifrå innsats for norsk og internasjonal naturvitskap. 40-øresverdien har portrett av G.O.Sars.

On 15 October 1970, the Norwegian Postal Service issued a series of stamps commemorating Norwegian scientists who have made important contributions to Norwegian and international natural science. The 40-øre value has a portrait of G.O.Sars.


Stavang, Harald J.: Flora - kulturhistorisk vegvisar. s. 131. Førde 1999.
Firdaposten. 16.05.2002
Thingnes, Magnus: Florø - Norges vestligste by 100 år 1860-1860. Oslo 1960.
Ræder, T.: Ernst J. Sars. Oslo 1935.
Nordgaard, O.: Michael og Georg Ossian Sars. Oslo 1918.